Zmagania z początkiem. Przed-tekst wybranych opowiadań Włodzimierza Odojewskiego (na materiale z poznańskiego archiwum pisarza)
Main Article Content
Abstrakt
W artykule odtworzono i przeanalizowano przed-teksty trzech opowiadań Włodzimierza Odojewskiego, reprezentujących dojrzałą i późną fazę jego twórczości – Ku Dunzynańskiemu Wzgórzu idzie las, Co słychać w ojczyźnie, Sezon w Wenecji. Pracę oparto na spuściźnie literackiej znajdującej się w archiwum pisarza na Wydziale Filologii Polskiej i Klasycznej UAM w Poznaniu. Jako szczególny obiekt rekonstrukcji i analizy wybrano kolejne redakcje początkowych akapitów wspomnianych opowiadań. W procesie tekstotwórczym każdego z nich autor podejmował kilka- lub kilkunastokrotnie pisanie i redagowanie kolejnych ujęć inicjalnej partii utworów. W każdym z przypadków inna tendencja okazywała się nadrzędną cechą pisarskiego wysiłku – raz było to dążenie do zawieszenia stanu świadomości bohatera utworu, kiedy indziej do odwlekania spotkania narratora z dawnym znajomym, za jeszcze innym razem chodziło o skrócenie dystansu czasowego i osobowego. Genetyka wybranych tekstów Odojewskiego dostarcza istotnych wskazówek i impulsów do podejmowania nowych (lub pogłębiania i korygowania już istniejących) interpretacji badanych opowiadań.
Downloads
Article Details

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Za prawa cytowania fragmentów innych publikacji (tekstów, tabel, rycin oraz ilustracji) odpowiedzialni są autorzy artykułu.
Referencje
- Bellemin-Noël, Jean. „Tekst i przed-tekst. Bruliony wiersza Oskara Miłosza (fragmenty)”. Przetłumaczone przez Karol Krzyżosiak. Forum Poetyki, nr 21 (2020): 54–73.
- Biasi, Pierre-Marc de. Genetyka tekstów. Przetłumaczone przez Filip Kwiatek i Maria Prussak. Warszawa: Instytut Badań Literackich. Wydawnictwo, 2015.
- Czerwiński, Grzegorz. Po rozpadzie świata. O przestrzeni artystycznej w prozie Włodzimierza Odojewskiego. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2011.
- Debray-Genette, Raymonde. Mémorphoses du récit. Seuil: coll. „Poetique”, 1988.
- Dziadek, Adam. „Poetyka i genetyka (tekstów)”. Forum Poetyki, nr 21 (2020).
- Hueckel, Małgorzata. „O cierpieniu przemijania”. W Odojewski i krytycy. Antologia tekstów. Zredagowane przez Stanisław Barć, 165–169. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 1999.
- Iwasiów, Inga. „Początek i rozwinięcie, czyli porządek i chaos w twórczości prozatorskiej Włodzimierza Odojewskiego”. W Formy i strategie wypowiedzi narracyjnej. Zredagowane przez Czesław Niedzielski i Jerzy Speina, 171–183. Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, 1993.
- Levaillant, Jean. Écriture et génétique textuelle. Valéry à l’œvre. Lille: Presses universitares de Lille, 1982.
- Odojewski, Włodzimierz. Jedźmy, wracajmy i inne opowiadania. Warszawa: „Twój Styl”, 2000.
- Odojewski, Włodzimierz. Zabezpieczanie śladów. Paryż: Instytut Literacki, 1984
- Odojewski, Włodzimierz. Zapomniane, nieuśmierzone… Berlin: „Archipelag”, 1987.
- Rabizo-Birek, Magdalena. Między mitem a historią. Twórczość Włodzimierza Odojewskiego. Warszawa: „Twój Styl”, 2002.
- Rabizo-Birek, Magdalena. „W poszukiwaniu Katarzyny. Ostatnie dwa ogniwa cyklu podolskiego (cz. I)”. W Zabezpieczanie śladów. Wokół życia i twórczości Włodzimierza Odojewskiego. Zredagowane przez Alicja Przybyszewska i Dagmara Nowakowska, 13–24. Poznań: Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne”, 2018.
- Rabizo-Birek, Magdalena. „W poszukiwaniu Katarzyny. Ostatnie ogniwa cyklu podolskiego (cz. II)”. W Zapomniane, nieuśmierzone… Pamięć, zapomnienie, trauma w twórczości Włodzimierza Odojewskiego. Zredagowane przez Alicja Przybyszewska i Dagmara Nowakowska, 151–198. Poznań: Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne”, 2020.
- Rembowska-Płuciennik, Magdalena. „Miasto zapomnienia. Wenecja Włodzimierza Odojewskiego”. W Zapomniane, nieuśmierzone… Pamięć, zapomnienie, trauma w twórczości Włodzimierza Odojewskiego. Zredagowane przez Alicja Przybyszewska i Dagmara Nowakowska, 35–45. Poznań: Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne”, 2020.
- Skibska, Anna. „Jedźmy, ktoś woła”. Arkusz, nr 5 (2001): 10.
- Tomasik, Wojciech. „Odojewski: literatura bliska wyczerpania”. W Odojewski i krytycy. Antologia tekstów. Zredagowane przez Stanisław Barć, 242–255. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 1999