Zmagania z początkiem. Przed-tekst wybranych opowiadań Włodzimierza Odojewskiego (na materiale z poznańskiego archiwum pisarza)

Article Sidebar

PDF PDF (English)
Opublikowane: gru 31, 2020
DOI: https://doi.org/10.14746/fp.2020.22.27423
Słowa kluczowe:
Włodzimierz Odojewski, Archiwum Włodzimierza Odojewskiego, genetyka tekstów, archiwum literackie, polska proza współczesna, pamięć

Main Article Content

Jerzy Borowczyk
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
https://orcid.org/0000-0002-6420-4163

Abstrakt

W artykule odtworzono i przeanalizowano przed-teksty trzech opowiadań Włodzimierza Odojewskiego, reprezentujących dojrzałą i późną fazę jego twórczości – Ku Dunzynańskiemu Wzgórzu idzie las, Co słychać w ojczyźnie, Sezon w Wenecji. Pracę oparto na spuściźnie literackiej znajdującej się w archiwum pisarza na Wydziale Filologii Polskiej i Klasycznej UAM w Poznaniu. Jako szczególny obiekt rekonstrukcji i analizy wybrano kolejne redakcje początkowych akapitów wspomnianych opowiadań. W procesie tekstotwórczym każdego z nich autor podejmował kilka- lub kilkunastokrotnie pisanie i redagowanie kolejnych ujęć inicjalnej partii utworów. W każdym z przypadków inna tendencja okazywała się nadrzędną cechą pisarskiego wysiłku – raz było to dążenie do zawieszenia stanu świadomości bohatera utworu, kiedy indziej do odwlekania spotkania narratora z dawnym znajomym, za jeszcze innym razem chodziło o skrócenie dystansu czasowego i osobowego. Genetyka wybranych tekstów Odojewskiego dostarcza istotnych wskazówek i impulsów do podejmowania nowych (lub pogłębiania i korygowania już istniejących) interpretacji badanych opowiadań.

Downloads

Download data is not yet available.

Article Details

Jak cytować
Borowczyk, J. (2020). Zmagania z początkiem. Przed-tekst wybranych opowiadań Włodzimierza Odojewskiego (na materiale z poznańskiego archiwum pisarza). Forum Poetyki, (22), 26-51. https://doi.org/10.14746/fp.2020.22.27423
Numer
Nr 22 (2020): jesień 2020
Dział
Teorie
Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Za prawa cytowania fragmentów innych publikacji (tekstów, tabel, rycin oraz ilustracji) odpowiedzialni są autorzy artykułu.

Biogram autora

Jerzy Borowczyk, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Jerzy Borowczyk – dr hab., prof. UAM (Laboratorium Dokumentacji Literackiej, Instytut Filologii Polskiej, Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej UAM), historyk literatury. Zajmuje się romantyzmem, któremu poświęcił dwie książki – Rekonstrukcja procesu filomatów i filaretów 1823–1824 (2003) oraz Zesłane pokolenie. Filomaci w Rosji 1824–1870 (2014). Współtwórca monografii bibliograficznej Adam Mickiewicz: twórczość. Bibliografia Literatury Polskiej. Nowy Korbut, t. 10, vol. 1 (2019). Pisuje również o literaturze XX wieku i najnowszej (m.in. tom szkiców Po chwiejnym trapie, 2016). Wspólnie z Michałem Larkiem – trzy tomy wywiadów z pisarzami, reporterami i politykami oraz antologia polskiej liryki nowoczesnej (Powiedzieć to inaczej, 2011). Wraz z Zofią Dambek-Giallelis i Elżbietą Lijewską wydał przewodnik literacki Na tropach Adama Mickiewicza w Wielkopolsce (2013). Z kolei razem z Wojciechem Hamerskim ułożył książkę Co piłka robi z człowiekiem? Młodość, futbol i literatura - antologia (2012). Wespół z Krzysztofem Skibskim przygotował monografię Literackie gramatyki ciągłości i nadmiaru. Próba filologiczna (ukaże się na początku 2021).  

Referencje

  1. Bellemin-Noël, Jean. „Tekst i przed-tekst. Bruliony wiersza Oskara Miłosza (fragmenty)”. Przetłumaczone przez Karol Krzyżosiak. Forum Poetyki, nr 21 (2020): 54–73.
  2. Biasi, Pierre-Marc de. Genetyka tekstów. Przetłumaczone przez Filip Kwiatek i Maria Prussak. Warszawa: Instytut Badań Literackich. Wydawnictwo, 2015.
  3. Czerwiński, Grzegorz. Po rozpadzie świata. O przestrzeni artystycznej w prozie Włodzimierza Odojewskiego. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2011.
  4. Debray-Genette, Raymonde. Mémorphoses du récit. Seuil: coll. „Poetique”, 1988.
  5. Dziadek, Adam. „Poetyka i genetyka (tekstów)”. Forum Poetyki, nr 21 (2020).
  6. Hueckel, Małgorzata. „O cierpieniu przemijania”. W Odojewski i krytycy. Antologia tekstów. Zredagowane przez Stanisław Barć, 165–169. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 1999.
  7. Iwasiów, Inga. „Początek i rozwinięcie, czyli porządek i chaos w twórczości prozatorskiej Włodzimierza Odojewskiego”. W Formy i strategie wypowiedzi narracyjnej. Zredagowane przez Czesław Niedzielski i Jerzy Speina, 171–183. Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, 1993.
  8. Levaillant, Jean. Écriture et génétique textuelle. Valéry à l’œvre. Lille: Presses universitares de Lille, 1982.
  9. Odojewski, Włodzimierz. Jedźmy, wracajmy i inne opowiadania. Warszawa: „Twój Styl”, 2000.
  10. Odojewski, Włodzimierz. Zabezpieczanie śladów. Paryż: Instytut Literacki, 1984
  11. Odojewski, Włodzimierz. Zapomniane, nieuśmierzone… Berlin: „Archipelag”, 1987.
  12. Rabizo-Birek, Magdalena. Między mitem a historią. Twórczość Włodzimierza Odojewskiego. Warszawa: „Twój Styl”, 2002.
  13. Rabizo-Birek, Magdalena. „W poszukiwaniu Katarzyny. Ostatnie dwa ogniwa cyklu podolskiego (cz. I)”. W Zabezpieczanie śladów. Wokół życia i twórczości Włodzimierza Odojewskiego. Zredagowane przez Alicja Przybyszewska i Dagmara Nowakowska, 13–24. Poznań: Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne”, 2018.
  14. Rabizo-Birek, Magdalena. „W poszukiwaniu Katarzyny. Ostatnie ogniwa cyklu podolskiego (cz. II)”. W Zapomniane, nieuśmierzone… Pamięć, zapomnienie, trauma w twórczości Włodzimierza Odojewskiego. Zredagowane przez Alicja Przybyszewska i Dagmara Nowakowska, 151–198. Poznań: Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne”, 2020.
  15. Rembowska-Płuciennik, Magdalena. „Miasto zapomnienia. Wenecja Włodzimierza Odojewskiego”. W Zapomniane, nieuśmierzone… Pamięć, zapomnienie, trauma w twórczości Włodzimierza Odojewskiego. Zredagowane przez Alicja Przybyszewska i Dagmara Nowakowska, 35–45. Poznań: Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne”, 2020.
  16. Skibska, Anna. „Jedźmy, ktoś woła”. Arkusz, nr 5 (2001): 10.
  17. Tomasik, Wojciech. „Odojewski: literatura bliska wyczerpania”. W Odojewski i krytycy. Antologia tekstów. Zredagowane przez Stanisław Barć, 242–255. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 1999