Słowa kluczowe
Oratorium
natura
ekologia
wyobraźnia
człowiek
Jak cytować
Abstrakt
Przedmiotem szkicu jest przyjrzenie się ekologicznej wyobraźni zapomnianego poety pokolenia’56 Tadeusza Śliwiaka oraz interpretacja jego wiersza Oratorium. Utwór ten stanowi podsumowanie spostrzeżeń poety dotyczących zielonych przestrzeni. Autor w swoich lirykach zauważa, że o ile natura otwiera się na człowieka i przyjmuje go, o tyle ten, odczuwając swoją wyższość nad przyrodą, posuwa się zdecydowanie za daleko i popada z nią nieustannie w konflikt. Przestrzeń natury, zamiast być nienaruszoną i wspólną dla wszystkich, okazuje się miejscem zawłaszczonym przez człowieka. Ujmując w swoich wierszach cierpienie natury, pokazując dotkliwe skutki jej dewastowania, pragnie udzielać jej głosu albo mówić w jej imieniu.
Bibliografia
Bachelard, Gaston. „Ziemia, wola, marzenia”. W Wyobraźnia poetycka. Wybór pism. Wyboru dokonał Henryk Chudak. Przetłumaczone przez Henryk Chudak, Anna Tatarkiewicz. Przedmowa Jan Błoński, 224–297, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1975.
Bennett, Jill. „Wnętrza, zewnętrza: trauma, afekt i sztuka”. Przetłumaczone przez Anna Kowalcze-Pawlik, Tomasz Bilczewski. W Pamięć i afekty. Zredagowane przez Zofia Budrewicz, Roma Sendyka i Ryszard Nycz, 145–179. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN, 2014.
Domańska, Ewa. „Humanistyka ekologiczna”. Teksty Drugie nr 1–2 (2013): 18–19.
Eliade, Mircea. „Roślinność: symbole i ryty odnowienia”. W Traktat o historii religii. Przetłumaczone przez Jan Wierusz Kowalski, 277–341. Warszawa, Wydawnictwo Opus, 2009.
Fiedorczuk, Julia. Cyborg w ogrodzie. Wprowadzenie do ekokrytyki. Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Katedra, 2015.
Freud, Sigmund. „Wykłady ze wstępu do psychoanalizy”. W Wykłady. Przetłumaczone przez Robert Reszke. Warszawa: Wydawnictwo KR, 2010.
Głowiński, Michał. „Oratorium”. W Michał Głowiński, Teresa Kostkiewiczowa, Aleksandra Okopień-Sławińska i Janusz Sławiński, Słownik terminów literackich, 360. Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2007.
Juchniewicz, Andrzej. „Z czyśćca na Parnas”. Śląsk, nr 5 (2020): 63.
Jünger, Ernst. „Drzewo”. W Wybór esejów o słowach i drzewach. Wybrane i przetłumaczone przez Bogdan Baran, 139–156. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia, 2017.
Kopaliński, Władysław. Topór. W Słownik symboli, 428. Warszawa: „Wiedza Powszechna”, 1990.
Kopaliński, Władysław. Wiatr. W Słownik symboli, 453. Warszawa: „Wiedza Powszechna”, 1990.
Kuncewicz, Piotr. „Tadeusz Śliwiak”. W Agonia i nadzieja. T. 3: Poezja polska od 1956, 238–242. Warszawa: Graf-Punkt–Polska Oficyna Wydawnicza „BGW”, 1994.
Lurker, Manfred. „Uniwersalność symbolu drzewa”. W Przesłanie symboli w mitach, kulturach i religiach. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia, 2011. 239-259.
Niesporek, Katarzyna. „Zwierzęta i ludzie. O Poemacie o miejskiej rzeźni Tadeusza Śliwiaka”. Porównania, nr 2 (2021) [w druku].
Partyka, Waldemar. „Oratorium”. W Encyklopedia katolicka. T. XIV: Nouet – Pastoralis Officii, 711. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, 2010.
Pieńkosz, Konstanty. Świat nadziei paradoksalnej. W Tadeusz Śliwiak. Koń maści muzycznej. Wstęp i wybór Konstanty Pieńkosz, 5–13. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1986.
Sandauer, Artur. „Poezja tragicznego ładu (Rzecz o Tadeuszu Śliwiaku)”. W Zebrane pisma krytyczne. Studia o literaturze współczesnej, 467–483. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1981.
Sławek, Tadeusz. „Zwierzę, człowiek i wspólnota losu. O wężach, drozdach i tym, co jest nami”. W Zwierzęta i ludzie. Zredagowane przez Jacek Kurek, Krzysztof Maliszewski, 19–30. Chorzów: Miejski Dom Kultury „Batory”, 2011.
Sobolczyk, Piotr. „Ty jesteś krowa a ja Żyd. Tadeusza Śliwiaka Holocaust zwierząt”. Pogranicza, nr 5 (2009): 28–40.
Śliwiak, Tadeusz. ***[Idąc przez śniegi…]. W Ruchoma przystań, 61. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1971.
Śliwiak, Tadeusz. Człowiek w lesie. W Wyspa galerników, 12–13. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1962.
Śliwiak, Tadeusz. „Dante”. Kolczuga, 68. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1989.
Śliwiak, Tadeusz. „Drzewo”. W Solizman, 26. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1981.
Śliwiak, Tadeusz. „Igła”. W Dotyk, 68. Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, 1989.
Śliwiak, Tadeusz. „Oratorium”. W Widnokres. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1971.
Śliwiak, Tadeusz. „Osłupienie”. W Żywica, 62. Warszawa: Czytelnik, 1964.
Śliwiak, Tadeusz. Pamięć. W Święty wtorek, 12. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1968.
Śliwiak, Tadeusz. „Rondo”. W Poemat o miejskiej rzeźni, 23. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1965.
Śliwiak, Tadeusz. „Rozdarcia”. W Widnokres, 110. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1971.
Śliwiak, Tadeusz. W środku lasu, 26–27. W Czytanie mrowiska. Warszawa: Czytelnik 1969.
Śliwiak, Tadeusz. „Wstęp”. W Poezje wybrane. Wyboru dokonał i wstępem opatrzył autor, 5–11. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1975.
Tabaszewska, Justyna. „Ekokrytyczna (samo)świadomość”. Teksty Drugie, nr 2 (2018): 7-16.
Thoreau, Henry David. Walden, czyli życie w lesie. Przekład, przedmowa, przypisy Halina Cieplińska. Warszawa, 1991 (w katalogu BN nie znalazłam książki z tego roku)
Wohlleben, Peter. Sekretne życie drzew. Przetłumaczone przez Ewa Kochanowska-Szlęzak. Kraków: Wydawnictwo Otwarte, 2017).
Wróbel, Mirosław. „Oczyszczenie”. W Encyklopedia katolicka. T. XIV: Nouet – Pastoralis Officii, 296. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, 2010.
Zbiciak, Józef. „Akt strzelisty”. W Encyklopedia katolicka. T. 1: A i Ω – Baptyści. Zredagowane przez Feliks Gryglewicz, Romuald Łukaszyk i Zygmunt Sułowski, 275. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1973)
Licencja
Za prawa cytowania fragmentów innych publikacji (tekstów, tabel, rycin oraz ilustracji) odpowiedzialni są autorzy artykułu.