Słowa kluczowe
wiersz
przerzutnia
Adam Kulawik
Giorgio Agamben
Jak cytować
Abstrakt
Tekst omawia dwie dwudziestowieczne koncepcje teoretycznoliterackie z zakresu szeroko rozumianej wersologii będące pionierskim wyrazem formowania się nowego sposobu myślenia o wersyfikacji opartego nie na studiowaniu metryki, lecz na uznaniu istotnej roli, jaką we współczesnych tekstach poetyckich pełni niezgodność członowania składniowego i wierszowego określana mianem przerzutni. Przyglądając się roli przerzutni w koncepcjach Giorgia Agambena i Adama Kulawika, odnosi się zarazem do przemian, jakie zaszły w myśleniu o tym zjawisku prozodycznym na przestrzeni ostatnich dziesięcioleci, czyli do tego, jak zmienił się wiersz, odchodząc od prymatu metru i ekwiwalencji na rzecz kompozycji nienumerycznej (tzw. wolnej).
Bibliografia
Agamben, Giorgio. „Czym jest współczesność?”, w Nagość. Przetłumaczone przez. Krzysztof Żaboklicki. Warszawa: WAB, 2010).
Agamben, Giorgio. „Idea prozy”. W Idea prozy, przetłumaczone i posłowiem Opatrzone przez Ewa GórniakMorgan, komentarz Andrzej Serafin, Warszawa: Fundacja Augusta hr. Cieszkowskiego, 2018.
Agamben, Giorgio. „Kino Guy Deborda”, przetłumaczone przez Piotr Sadzik. „Widok. Teorie i praktyki kultury wizualnej”, nr 3 (2013).
Agamben, Giorgio. Stan wyjątkowy. Przetłumaczone przez Monika Surma-Gawłowska, posłowie Grzegorz Jankowicz, Paweł Mościcki. Kraków: Ha!art, 2008.
Agamben, Giorgio. The End of the Poem: Studies in Poetics. Przetłumaczone przez Daniel Heller-Roazen. Stanford: Stanford University Press, 1999.
Alighieri, Dante. O języku pospolitym. Przetłumaczone przez Włodzimierz Olszaniec. Kęty: Wydawnictwo Antyk, 2002.
Dłuska, Maria. „O wersyfikacji Mickiewicza: część druga”, Pamiętnik Literacki 47, nr 2 (1956) , 403-443.
Dłuska, Maria. „Wiersz”. W Problemy teorii literatury, t. III. Zredagowane przez Henryk Markiewicz. Wrocław: Ossolineum, 1987.
Dłuska, Maria. „Sylabotonizm a kryteria rytmiki”, Pamiętnik Literacki 48, nr 3 (1956) , 138-150.
Dłuska, Maria. „Wiersz meliczny – wiersz ludowy”, Pamiętnik Literacki 45, nr 2 (1954) , 473-502.
Fabb, Nigel. Halle, Morris. Meter in Poetry: A New Theory. Cambridge – New York: Cambridge University Press, 2008.
Geulen, Eva. Agamben. Wprowadzenie. Przetłumaczone przez Mikołaj Ratajczak. Warszawa: Sic!, 2012.
Jakobson, Roman. „Poetyka w świetle językoznawstwa”, Pamiętnik Literacki 51, nr 2 (1960).
Kluba, Agnieszka. Poemat prozą w Polsce. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK, 2014.
Kulawik, Adam. Teoria wiersza. Kraków: Antykwa, 1995.
Kulawik, Adam. Teoria wiersza. Wrocław: Ossolineum, 1987.
Kulawik, Adam. Wersologia: studium wiersza, metru i kompozycji wersyfikacyjnej. Kraków: Antykwa, 1999.
Kulawik, Adam. Wprowadzenie do lektury wiersza współczesnego. Wrocław: Ossolineum, 1977.
Mastalski, Arkadiusz S. „Ostatnia «wielka narracja» w polskich badaniach wersologicznych. Prozodyjna teoria wiersza Adama Kulawika w trzydziestą rocznicę publikacji «Istoty wierszowej organizacji tekstu»”, Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis: Studia Poetica, nr 2 (2014).
Mastalski, Arkadiusz S. „Ruch i znaczenie (w) przerzutni”, Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis: Studia Poetica (2022 i 2023) [w druku].
Mayenowa, Maria Renata. „Jeszcze o sprawie polskiego sylabotonizmu”, Pamiętnik Literacki 46, nr 4 (1955) , 469-482.
Quantitative Approaches to Versification. Zredagowane przez Petr Plecháč, Barry P. Scherr, Tatyana Skulacheva, Helena Bermúdez-Sabel, Robert Kolár. Prague, Czech Academy of Sciences, 2019.
Pszczołowska, Lucylla. „Badania nad wierszem: problematyka i obecny status w nauce o literaturze”, Teksty Drugie, nr 5 (1995) , 45-52.
Pszczołowska, Lucylla. „O wierszu dramatu Mickiewiczowskiego”, Pamiętnik Literacki 50, nr 2 (1959) ), 517-574.
Pszczołowska, Lucylla. „Przyczynek do opisu współczesnej wersyfikacji polskiej”, Teksty, nr 1 (1975) , 23-38.
Sadowski, Witold. „Wersyfikacja reportażu”, Teksty Drugie, nr 5 (2005), 82-99.
The Princeton Handbook of Poetic Terms. Zredagowane przez Roland Greene i Stephen Cushma. Princeton: Princeton University Press, 2016.
Tsur, Reuven. „Metre, rhythm and emotion in poetry. A cognitive approach”, Studia Metrica et Poetica 4, nr 1 (2017).
Tsur, Reuven. „What can we Know about the Mediaeval Reader’s Response to Rhyme?”. W Polyphonie pour Ivan Fonagy. Zredagowane przez Jean Perrot. Paris: L’harmattan, 1997.
Watkin, William. „Enjambment”. W The Agamben Dictionary, zredagowane przez Alex Murray, Jessica Whyte. Edinburgh, Edinburgh University Press 2011:, 62-63.
Ważyk, Adam. Amfion. Rozważania nad wierszem polskim (Warszawa: Czytelnik 1983).
Ważyk, Adam. Esej o wierszu (Warszawa: Czytelnik 1964).
Licencja
Za prawa cytowania fragmentów innych publikacji (tekstów, tabel, rycin oraz ilustracji) odpowiedzialni są autorzy artykułu.