Słowa kluczowe
piosenka
słowo w piosence
literackość
Pablopavo
Jak cytować
Abstrakt
Tematem artykułu jest twórczość Pablopavo, artysty piosenki, dla którego jednym z ważnych środków wyrazu jest autotematyzm. Termin ten, od dziesięcioleci rozpoznawany w badaniach literaturoznawczych, rzadko (lub prawie wcale) był dotąd rozpatrywany jako ważny element tekstów piosenek. W artykule znajdziemy liczne przykłady, które pokazują, jak na różne sposoby warszawski songwriter wykorzystuje autotematyzm, tworząc atrakcyjne konstrukcje paraliterackie. Dzięki takim zabiegom udaje się przekraczać ograniczenia gatunkowe piosenki, kierując przekaz w stronę literackości. Autotematyzm staje się chwytem, który pomaga budować porozumienie z odbiorcą ponad poziomem rozrywkowym. Dystans wobec formy, ironia, komizm służą ocaleniu autentyzmu przekazu, stawiając w centrum zainteresowania sam proces komunikacji, oparty przede wszystkim na języku.
Bibliografia
Brzostek, Dariusz, Anna Skubaczewska-Pniewska, Andrzej Stoff. Poezja świadoma siebie: interpretacje wierszy autotematycznych. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK, 2009.
Derlatka, Piotr. „A ja piszę i piszę…, czyli o wypowiedziach autotematycznych”. W: Poeci piosenki 1956-1989: Agnieszka Osiecka, Jeremi Przybora, Wojciech Młynarski i Jonasz Kofta, 27–61. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2012.
Dźwinel, Kamil. „Od sensu wiersza do sensu piosenki”. Piosenka: rocznik kulturalny, 2015, 17–23.
Florczyk, Tomasz. Rap to nie zabawa już: obrzeża genologii, czyli gatunki literackie obecne w tekstach polskich twórców hip-hopowych. Częstochowa: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza, 2020.
Głowiński, Michał. „Powieść jako metodologia powieści”. W: Intertekstualność, groteska, parabola: szkice ogólne i interpretacje, 122–154. Kraków: Universitas, 2000.
Grądziel-Wójcik, Joanna. „Perpetuum mobile, czyli kilka uwag o autotematyzmie”. Forum Poetyki 2 (2015): 108–119.
Kaniewska, Bogumiła. „Metatekstowy sposób bycia”. Teksty Drugie: teoria literatury, krytyka, interpretacja 5, nr 41 (1996): 20–33.
Labuda, Aleksander. „O funkcjach narracji autotematycznej”. Literaria. Teoria literatury – Metodologia – Kultura – Humanistyka, 1970, 73–111.
Niewiadomski, Andrzej. Światy z jawnych słów i kwiatów ukrytych: o refleksji metapoetyckiej w nowoczesnej poezji polskiej. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2010.
Piotrowski, Grzegorz. „Teatr piosenki”. Teksty Drugie: teoria literatury, krytyka, interpretacja 4 (2014): 357–379.
Podraza-Kwiatkowska, Maria. U źródeł dwudziestowiecznego autotematyzmu: ze studiów nad poezją okresu Młodej Polski. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1974.
Sandauer, Artur. „Konstruktywny nihilizm”. W: Zebrane pisma krytyczne. T. 1, 537–554. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1981.
Sandauer, Artur. „Poezja rupieci. (Rzecz o Mironie Białoszewskim)”. W: Zebrane pisma krytyczne. T. 1, 365–398. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1981.
Sandauer, Artur. „Samobójstwo Mitrydatesa”. W: Zebrane pisma krytyczne. T. 2, 473–518. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1981.
Sołtys, Paweł. Mikrotyki. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2018.
Sołtys, Paweł. Nieradość, Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2019.
Szary-Matywiecka, Ewa. „Autotematyzm”. W: Słownik literatury polskiej XX wieku, 54–62. Warszawa: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1995.
Tański, Paweł. „Czyste ognisko nieustającego. «Piosenki kolonistów» Grzegorza Kaźmierczaka i Variete”. Piosenka: rocznik kulturalny, 2016, 62–74.
Waligóra, Agnieszka, red. Nowy autotematyzm? Metarefleksja we współczesnej humanistyce. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2021.
Wiśniewski, Jerzy. „Piosenka o piosence według Jerzego Wasowskiego i Jeremiego Przybory”. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica 16 (b.d.): 92–109
Licencja
Za prawa cytowania fragmentów innych publikacji (tekstów, tabel, rycin oraz ilustracji) odpowiedzialni są autorzy artykułu.