Wersje
- 2022-12-29 - (2)
- 2022-12-29 - (1)
Słowa kluczowe
postrukturalizm
posthumanizm
nowy materializm
recenzja
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł jest przeglądem znaczeń, jakie pojęciu „materialności” nadawała (od lat 90.) i nadaje krytyka literacka. Znaczenia te, jak staram się pokazać, uzależnione są od wpływów kilku zasadniczych tendencji filozoficznych: postrukturalizmu, krytycznych teorii społecznych i posthumanizmu, co znacząco wpływa na krytycznoliterackie użycia pojęcia „materialność”. W artykule analizuję konkretne przykłady tych użyć, zaczerpnięte przede wszystkim z krytycznoliterackich wypowiedzi o najnowszej polskiej prozie, by ukazać, jak „materialność” wpływa na typ komentarzy krytycznych, w tym zwłaszcza na możliwości i ograniczenia recenzji.
Bibliografia
Anker, Elizabeth S., Rita Felski. „Introduction”. W: Critique and Postcritique, red. Elizabeth S. Anker, Rita Felski, 1–28. Durham and London: Duke University Press, 2017. DOI https://doi.org/10.2307/j.ctv11smst2.3 DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctv11smst2.3
Barad, Karen. „Erasers and erasures: Pinch’s unfortunate «uncertainty principle». Social Studies of Science 41, 3 (2011): 443-454. DOI https://doi.org/10.1177/0306312711406317 DOI: https://doi.org/10.1177/0306312711406317
Barad, Karen. „Posthumanist Performativity: Toward an Understanding of How Matter Comes to Matter”. Signs: Journal of Woman in Culture and Society 28, 3 (2003): 801–831. DOI https://doi.org/10.1086/345321 DOI: https://doi.org/10.1086/345321
Belsey, Catherine. Critical Practices. London and New York: Routledge, 2002.
Bielik-Robson, Agata. „A poem should not mean but live. Oznaki życia w późnej poezji Andrzeja Sosnowskiego”. W: Wiersze na głos. Szkice o twórczości Andrzeja Sosnowskiego, red. Piotr Śliwiński. Poznań: WBPiCAK, 2011.
Bruining, Dennis. „Interrogating the Founding Gestures of the New Materialism”. Cultural Studies Review 22, 2 (September 2016): 21–40. DOI https://doi.org/10.5130/csr.v22i2.4461 DOI: https://doi.org/10.5130/csr.v22i2.4461
Czapliński, Przemysław. „Nieepicki model prozy w literaturze najnowszej”. Teksty Drugie 41, 5 (1996): 68–84.
Czapliński, Przemysław. Polska do wymiany. Późna nowoczesność i nasze wielkie narracje. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B, 2009.
Dunin, Kinga. Czytając Polskę. Literatura polska po roku 1989 wobec dylematów nowoczesności. Warszawa: SAGA Egmont, 2021. EPUB 3.0.
Felski, Rita. Hooked: Art and Attachment. Chicago and London: University of Chicago Press, 2020. DOI https://doi.org/10.7208/chicago/9780226729770.001.0001 DOI: https://doi.org/10.7208/chicago/9780226729770.001.0001
Felski, Rita. The Limits of Critique. Chicago and London: The University of Chicago Press, 2015. DOI https://doi.org/10.7208/chicago/9780226294179.001.0001 DOI: https://doi.org/10.7208/chicago/9780226294179.001.0001
Foster, Hal. Powrót Realnego. Awangarda u schyłku XX wieku. Tłum. Mateusz Borowski, Małgorzata Sugiera. Kraków: Universitas, 2010.
Golańska, Dorota. „O praktykach i procesie. Nowomaterialistyczne spojrzenie na sploty sztuki, nauki i wiedzy”. W: Feministyczne nowe materializmy: usytuowane kartografie, red. Olga Cielemęcka, Monika Rogowska-Stangret, 195–219. Lublin: E-naukowiec, 2018. https://e-naukowiec.eu/feministyczne-nowe-materializmy-usytuowane-kartografie-pod-redakcja-olgi-cielemeckiej-i-moniki-rogowskiej-stangret/.
Johns-Putra, Adeline. „Climate Change in Literature and Literary Studies: From Cli-fi, Climate Change Theater and Ecopoetry to Ecocriticism and Climate Change Criticism”. Wiley Interdisciplinary Reviews. Climate Change 7, 2 (2016): 266–282. https://doi.org/10.1002/wcc.385 DOI: https://doi.org/10.1002/wcc.385
Kaczmarski, Paweł. „Materialism As Intentionalism: on the Possibility of a New Materialist Literary Criticism”. Praktyka Teoretyczna 4, 4 (2019): 191–235. DOI https://doi.org/10.14746/prt2019.4.10 DOI: https://doi.org/10.14746/prt2019.4.10
Koronkiewicz, Marta. „Materiality as Resistance and Protection: The Case of Andrzej Sosnowski”. Tłum. Paweł Kaczmarski. Praktyka Teoretyczna 34, 4 (2019): 152–153. DOI https://doi.org/10.14746/prt2019.4.8 DOI: https://doi.org/10.14746/prt2019.4.8
Kujawa, Dawid. Pocałunki ludu. Poezja i krytyka po roku 2000. Kraków: Korporacja Ha!art, 2021. EPUB.
Latour, Bruno. „Why Has Critique Run Out of Steam? From Matters of Fact to Matters of Concern”. Critical Inquiry 30 (Winter 2004): 225-248. http://www .jstor.org /stable /10 .1086 /421123. DOI https://doi.org/10.1086/421123 DOI: https://doi.org/10.1086/421123
Marzec, Andrzej. „Saga o ludziach późnego antropocenu”. Dwutygodnik.com 301 (2021). https://www.dwutygodnik.com/artykul/9378-saga-o-ludziach-poznego-antropocenu.html.
Merten, Kei. „Introduction. Diffraction, Reading, and (New) Materialism”. W: Diffractive Reading. New Materialism, Theory, Critique, red. Merten Kai. Lanham, Boulder, New York, London: Rowman & Littlefield, 2021: 1–27.
Nofikow, Ewa. „Między językami, między głosami. O poems Andrzeja Sosnowskiego”. Biblioteka Postscriptum Polonistycznego 3 (2013): 91–106.
Ochędowska, Monika. „Czarne skrzynki”. Dwutygodnik.com 319 (2021). https://www.dwutygodnik.com/artykul/9757-czarne-skrzynki.html.
Rejniak-Majewska, Agnieszka. „«Puste miejsce po kulturowych mandarynach». Krytyka sztuki i język teorii”. Kultura Współczesna 4 (2010): 30–44.
Rekret, Paul. „A critique of new materialism: Ethics and ontology”. Subjectivity (2016). DOI: https://doi.org/10.1057/s41286-016-0001-y DOI: https://doi.org/10.1057/s41286-016-0001-y
Szmidt, Olga. „Eksplorowanie ruchomych piasków. Krytyka przekładu i krytyka literacka wobec petryfikacji współczesnej literatury światowej”. Przekładaniec 42 (2021): 40–63. DOI: https://doi.org/10.4467/16891864PC.21.017.14328 DOI: https://doi.org/10.4467/16891864PC.21.017.14328
Szostak, Natalia. „Dominika Słowik: Nie jestem typem aktywistki. Moją bronią jest literatura”. Wysokie Obcasy. https://www.wysokieobcasy.pl/wysokie-obcasy/7,157211,27736785,dominika-slowik-nie-jestem-typem-aktywistki-moja-bronia-jest.html.
Ungureanu, Ion-Alin. A reception study of Maja Lunde’s The History of Bees in Norway, the English-speaking countries and Romania. Praca magisterska, Uniwersytet w Oslo, 2020. https://www.duo.uio.no/bitstream/handle/10852/84649/1/A-reception-study-of-Maja-Lunde-s-The-History-of-Bees-in-Norwaythe-English-speaking-countries-and-Romania.pdf.
Warkocki, Błażej. Homo niewiadomo. Polska proza wobec odmienności. Warszawa: Wydawnictwo Sic!, 2007
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Katarzyna Trzeciak
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Za prawa cytowania fragmentów innych publikacji (tekstów, tabel, rycin oraz ilustracji) odpowiedzialni są autorzy artykułu.