Keywords
Anne Carson
Socrates
micrology
figurativeness
metonymy
metaphor
sensuality
detail
Eros
How to Cite
Abstract
The paper discusses the writing and philosophy of Jolanta Brach-Czaina, connecting it to micrology and maieutics. This poetological reflection considering the function of detail and work of similarities and differences in Brach-Czaina’s most significant works (Sofa, Szczeliny istnienia, Błony umysłu) identifies two tendencies of her philosophy: searching for a textual “representation of meaning” and a sensual description of “particles of being”. The paper discusses Brach-Czaina’s ambivalent approach to metonymy and synecdoche, and characterizes her style, which combines a focus on inconspicuous detail and non-conclusiveness of paradoxes. Absorption of concrete and abstraction, creating an impression of precision, and at the same time vagueness are key features of Brach-Czaina’s poetics. Her philosophy has much in common with Italo Calvin and Anne Carson, whose parallel way to seeking the essence of cognition and poetic language has led to the Socratic theory of Eros.
References
Borzym, Stanisław. Obecność ryzyka: szkice z filozofii powszechnej. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk, 1998.
Brach-Czaina, Jolanta. Błony umysłu. Warszawa: Sic!, 2003.
Brach-Czaina, Jolanta. „Kabaczek, piasek, liście, pazury”. Res Publica Nowa 11 (2001): 50–55.
Brach-Czaina, Jolanta. „Powaga ścierek”. W: Szczeliny istnienia, 127–128. Kraków: eFKa, 2006.
Brach-Czaina, Jolanta. „Wiśnia i rozumienie”. W: Szczeliny istnienia, 7–21. Kraków: eFKa, 2006.
Calvino, Italo. Wykłady amerykańskie: sześć przypomnień dla przyszłego tysiąclecia. Tłum. Anna Wasilewska. Warszawa: Czuły Barbarzyńca, 2009.
Carson, Anne. Słodko-gorzki eros. Tłum. Renata Lis. Warszawa: Wydawnictwo Sic!, 2020. https://www.worldcat.org/title/1241588626.
Cyranowicz, Maria. „Wkroczenie w tajemnicę”. Teksty Drugie 5 (1996): 101–104.
Derrida, Jacques. „Biała mitologia: metafora w tekście filozoficznym”. Tłum. Wiktoria Krzemień. Pamiętnik Literacki 77/3 (1986): 283–318.
„Estetyka pragnień : praca zbiorowa | WorldCat.org”. Dostęp 7 listopad 2022. https://www.worldcat.org/title/19998545.
Grochowski, Grzegorz. Tekstowe hybrydy. Literackość i jej pogranicza. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2014.
Iwasiów, Inga. „O narracji szczelinowo-błonowej: lekcje pisania na podstawie Jolanty Brach-Czainy”. Czas Kultury 1 (2022): 8–16.
Jarosz, Dariusz. „Mięso”. Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały 17 (2019): 313–330. DOI: https://doi.org/10.12775/Polska.2019.10
Kafka, Franz. „Bąk”. W: Opowieści i przypowieści, tłum. Lech Czyżewski, Roman Karst, Alfred Kowalkowski, Juliusz Kydryński, Elżbieta Ptaszyńska-Sadowska, Anna Wołkowicz, Jarosław Ziółkowski, 477. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2017.
Latos, Grażyna. „Krzątactwo”. W: Encyklopedia gender: płeć w kulturze, red. Katarzyna Czeczot, Agnieszka Mrozik, Katarzyna Nadana-Sokołowska, Anna Nasiłowska, Monika Rudaś-Grodzka, Ewa Maria Serafin, Barbara Smoleń, Kazimiera Szczuka, Agnieszka Wróbel, 253. Warszawa: Wydawnictwo Czarna Owca, 2014.
Latos, Grażyna. „Szczeliny istnienia”. W: Encyklopedia gender: płeć w kulturze, red. Katarzyna Czeczot, Agnieszka Mrozik, Katarzyna Nadana-Sokołowska, Anna Nasiłowska, Monika Rudaś-Grodzka, Ewa Maria Serafin, Barbara Smoleń, Kazimiera Szczuka, Agnieszka Wróbel, 523. Warszawa: Wydawnictwo Czarna Owca, 2014.
Lisowska, Katarzyna. Metaforyczność w dyskursie genderowym polskiego literaturoznawstwa po 1989 roku. Kraków: Universitas, 2019.
Michałowska, Marianna. „Filozofia w edukacji wizualnej: «Błony umysłu» jako ćwiczenie z fotografii”. Czas Kultury 1 (2022): 85–98.
Nawarecki, Aleksander. „Czarna mikrologia”. W: Skala mikro w badaniach literackich, red. Aleksander Nawarecki, Monika Bogdanowska, 9–24. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2005.
Nawarecki, Aleksander. Miniatura i mikrologia literacka. T. 2. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2001.
Runia, Eelco. „Obecność”. W: Teoria wiedzy o przeszłości na tle współczesnej humanistyki: antologia, tłum. Elżbieta Wilczyńska, 75–123. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2010.
Rybarkiewicz, Dorota. Metafora w działaniu. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2017.
Szymańska, Beata. „Problem zła i ścierka do podłogi”. Dekada Literacka 5/6 (1999): 17–18.
Walczewska, Sławomira. „Konkret i dotyk”. Szum 34 (2021): 32–38 DOI: https://doi.org/10.1055/a-1407-1150
License
Copyright (c) 2022 Lucyna Marzec
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
Authors of articles are responsible for securing the rights to other publications (texts, tables, drawings and other illustrations) quoted or reproduced in their texts.