Detale Zagłady. Holokaust w polskiej literaturze dla dzieci
Okładka czasopisma Forum Poetyki, nr 30, rok 2022, tytuł jesień 2022
PDF
PDF (English)

Słowa kluczowe

Zagłada
literatura dla dzieci
synekdocha
ilustracja
postpamięć

Jak cytować

Kwiatkowska, A. (2023). Detale Zagłady. Holokaust w polskiej literaturze dla dzieci. Forum Poetyki, (30), 98–111. https://doi.org/10.14746/fp.2022.30.38028

Abstrakt

Artykuł poświęcony jest roli detalu i powiązanych z nim chwytów artystycznych w ukazywaniu Zagłady w polskiej najnowszej literaturze dla dzieci. Obserwowanie detalu wymusza często zmianę perspektywy zarówno w sztukach plastycznych, jak i w literaturze. Koncentrowanie się na wyeksponowanych i znaczących szczegółach sprawia, że ogólna opowieść się rozmywa, a okrucieństwo historii ukazane zostaje poprzez luki w narracji. Detal staje się znakiem wydarzeń niedopowiedzianych i odsyła do pozatekstowej wiedzy czytelnika. Operowanie detalem umożliwia tez uruchomienie gry perspektyw, operowanie zbliżeniem i oddaleniem powiązanymi z przewartościowaniem opisywanych realiów. Główne zadanie literatury dla dzieci poświęconej Zagładzie to budowanie pamięci i postpamięci. Jest to możliwe dzięki oparciu się na detalach, wokół których narastają kolejne warstwy opowieści.

https://doi.org/10.14746/fp.2022.30.38028
PDF
PDF (English)

Bibliografia

Arasse, Daniel. Detal. Historia malarstwa w zbliżeniu. Tłum. Anna Arno. Kraków: DodoEditor, 2013.

Balcerzan, Edward. Poezja polska w latach 1939–1968. Książka dla nauczycieli, studentów i uczniów. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1998.

Chmielewska, Iwona. Pamiętnik Blumki. Poznań: Media Rodzina, 2011.

Grabowski, Andrzej Marek. Wojna na Pięknym Brzegu. Łódź: Wydawnictwo Literatura, 2019.

Jaromir, Adam, Cichowska, Gabriela, Ostatnie przedstawienie panny Esterki. Poznań: Media Rodzina, 2014.

Landau, Irena. Ostatnie piętro. Łódź: Wydawnictwo Literatura, 2015.

Piątkowska, Renata. Wszystkie moje mamy. Łódź: Wydawnictwo Literatura, 2018.

Shallcross, Bożena. Rzeczy i Zagłada. Kraków: Universitas, 2012

Sontag, Susan. O fotografii. Tłum. Sławomir Magala. Kraków: Wydawnictwo Karakter, 2009.

Tuszyńska, Agata, Chmielewska, Iwona. Mama zawsze wraca. Warszawa: Wydawnictwo Dwie Siostry, 2020.

Wądolny-Tatar, Katarzyna. „Synekdocha jako trop wizualny w książkowych ilustracjach dla dzieci (na przykładzie wybranych narracji słowa i obrazu o drugiej wojnie światowej)”. W: Literatura i inne sztuki w przestrzeni edukacyjnej dziecka, red. Alicja Ungerheuer-Gołąb, Urszula Kopeć, 161–173. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016.

Wójcik-Dudek, Małgorzata. W(y)czytać Zagładę. Praktyki postpamięci w polskiej literaturze XXI wieku dla dzieci i młodzieży. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2016