“Not as a guest, not as an intruder, not as a homeowner, I am like a ghost…:” Psychotopographies of memory in Zygmunt Haupt’s short stories
PDF (Język Polski)
PDF

Keywords

memory
psychoanalysis
psychotopography
the spatial turn
Zygmunt Haupt

How to Cite

Zając, A. (2023). “Not as a guest, not as an intruder, not as a homeowner, I am like a ghost…:” Psychotopographies of memory in Zygmunt Haupt’s short stories. Forum of Poetics, (31), 98–111. https://doi.org/10.14746/fp.2023.31.38722

Abstract

This article analyzes the relations between space and the subject (i.e., the configuration composed of the character’s I, the protagonist’s, I and the narrator’s I) in two short stories by Zygmunt Haupt, namely “Gołębie z placu Teodora” [Pigeons from Theodor’s Square] and “O Stefci, o Chaimie Immerglücku i o scytyjskich bransoletkach” [About Stefcia, Chaim Immerglück and Scythian bracelets]. The author draws on Victoria Nelson’s concept of psychotopography – it is a dynamic projection of subjective experiences, memories, and fantasies onto the space of the represented world and at the same time a system of influences and interactions that connect the literary I with the external space. Psychotopographic metaphors often refer to traumatic, repressed or (anamnestic) inaccessible memories.

https://doi.org/10.14746/fp.2023.31.38722
PDF (Język Polski)
PDF

References

Chochorowski, Jan. „Scytyjski książę z Ryżanówki”. Alma Mater 99 (2008): 185–195.

Freud, Sigmund. „Findings, Ideas, Problems”. W: The Standard Edition of Complete Psychological Works of Sigmund Freud, t. 23, tłum. James Strachey, 299–300. London: Vintage, 1973.

Giedroyc, Jerzy i Haupt Zygmunt. Listy 1947–1975. Oprac. Paweł Panas. Warszawa: Towarzystwo „Więź”, 2022.

Gieryński, Jan. Lwów nie znany. Lwów: Księgarnia A. Krawczyńskiego, 1938.

Gombrowicz, Witold. Pornografia. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2012.

Gruszczyk, Tomasz. „Ocalenie czy oblężenie? Pod naporem pamięci”. W: Oblężenie: strategia pisarskapostrzeganie światamotyw literacki, red. Małgorzata Krakowiak, 69–112. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2014.

Haupt, Zygmunt. Baskijski diabeł. Opowiadania i reportaże. Oprac. Aleksander Madyda. Wołowiec: Czarne, 2016.

Haupt, Zygmunt. „Inwokacja do powiatu latyczowskiego”. W: Z Roksolanii. Opowiadania, eseje, reportaże, publicystyka, warianty, fragmenty. Oprac. Aleksander Madyda, 116–124. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2018.

Klinger, Eric. „A New Category: the Holocaustal Uncanny”. W: Sites of the Uncanny: Paul Celan, Specularity and the Visual Arts, 23–31. Berlin: de Gruyter 2007.

Madyda, Aleksander. Haupt: monografia. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2012.

Mizerkiewicz, Tomasz. „«Ale będę. Ale będę». Proza Zygmunta Haupta a nowoczesna kultura obecności”. W: Po tamtej stronie tekstów. Literatura polska a nowoczesna kultura obecności, 177–213. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2013.

Nelson, Victoria. Sekretne życie lalek. Tłum. Anna Kowalcze-Pawlik. Kraków: TAiWPN Universitas, 2009.

Niewiadomski, Andrzej. „Manierystyczny teatr pamięci jako słownik świata w prozie Zygmunta Haupta”. Acta Humana 1 (2014): 26–36.

Niewiadomski, Andrzej. „Jeden jest zawsze ostrzem”. Inna nowoczesność Zygmunta Haupta. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2015.

Niewiadomski, Andrzej. „Przestrzenie Zygmunta Haupta (Rekonesans)”. Roczniki Humanistyczne LXVI, z. 1 (2018): 159–178. DOI: https://doi.org/10.18290/rh.2018.66.1-10

Panas, Paweł. „Zygmunt Haupteuropejski wygnaniec”. Konteksty Kultury 16, z. 2 (2019): 221–231. DOI: https://doi.org/10.4467/23531991KK.19.022.11248

Rutkowski Krzysztof, „W stronę Haupta”. Teksty Drugie 1-2 (1991): 109–125.

Sadzik, Piotr. „Nawiasem mówiąc. Język anomii i anomia języka w «Pornografii» Witolda Gombrowicza”. W: Imiona anomii. Literatura wobec doświadczenia stanu wyjątkowego, red. Piotr Sadzik, 175–213. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 2019.

Schulz, Bruno. Dodo. https://wolnelektury.pl/media/book/pdf/schulz-sanatorium-pod-klepsydra-dodo.pdf. Dostęp 27.02.2022.

Schulz, Bruno. Ptaki. https://wolnelektury.pl/media/book/pdf/sklepy-cynamonowe-ptaki.pdf. Dostęp 27.02.2022.

Vidler, Anthony. „Nieswojskie domy”. Tłum. Gabriela Świtek. Konteksty 3-4 (2004): 21–35.

Wilczyński, Marek. „Polska proza galicyjska przed wojną i po wojnie. Bruno Schulz w kontekście literatury katastrofy”. Schulz/Forum 5 (2015): 5–17.

Yates, Frances Amelia. Sztuka pamięci. Tłum. Witold Radwański. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1977.

Zając, Stanisław Wawrzyniec. „(Nie)spotkanie Ameryki. Zygmunta Haupta «Podróż do Louisiany»”. W: Pisarz na emigracji. Mitologie, style, strategie przetrwania, red. Hanna Gosk, Andrzej Stanisław Kowalczyk, 236–252. Warszawa: Wydawnictwo Elipsa, 2005.

Zając, Stanisław Wawrzyniec. „Inna emigracja Zygmunta Haupta. Przyczynek do biografii”. W: Powrześniowa emigracja niepodległościowa na mapie kultury nie tylko polskiej. Paryż, Londyn, Monachium, Nowy Jork, red. Violetta Wejs-Milewska, Ewa Rogalewska, 813–827. Białystok: Wydawnictwo Naukowe Trans Humana, 2009, t. 1.

Zaleski, Marek. Formy pamięci. Gdańsk: Wydawnictwo Słowo/Obraz Terytoria, 2004