Słowa kluczowe
futuryzm
awangarda
feminizm
Nowa Kobieta
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł stanowi próbę interpretacji powieści Alicji Stern zatytułowanej Ciała się oddalają, która opublikowana została w 1931 roku w sześciu odcinkach na łamach feministycznego pisma tygodniowego żydowskich kobiet „Ewa”. Autorka artykułu podejmuje próbę analizy tekstu jako jednej z nielicznych w Polsce feministycznych literackich odpowiedzi na futurystyczne hasła, idee i retorykę. W przyjętej optyce wyraźna staje się parodystyczna rama powieści, w obrębie której jednocześnie realizuje się feministyczna krytyka konserwatywnych wzorców romansu oraz ironiczne przewartościowanie postulatów awangardy. Widoczne stają się również nawiązania do figury Nowej Kobiety i podejmowane przez Alicję Stern krytyczne intertekstualne gry ze stereotypami dotyczącymi kobiecej podmiotowości i seksualności.
Bibliografia
„Od redakcji”. Ewa. Pismo Tygodniowe 1 (1928): 1.
Agamben, Giorgio. Profanacje, Warszawa: PIW, 2006.
Araszkiewicz, Agata. Zapomniana rewolucja. Rozkwit kobiecego pisania w dwudziestoleciu międzywojennym. Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN, 2014. DOI: https://doi.org/10.4000/books.iblpan.7158
Bolecki, Włodzimierz. „Od potworów do znaków pustych: z dziejów groteski. Młoda Polska i dwudziestolecie międzywojenne”, Pamiętnik Literacki 1 (1989).
Boruszkowska, Iwona. „Akuszerki awangardy. Kobiety a początki nowej sztuki”. Pamiętnik Literacki 3 (2019): 5–14. DOI: https://doi.org/10.18318/pl.2019.3.1
Boruszkowska Iwona, Kmiecik Michalina Style zachowań awangardowych: przypadek polski. Kraków: Wydawnictwo Universitas, 2022.
Brach-Czaina, Jolanta. Szczeliny istnienia. Kraków: eFKa, 1999.
Braidotti, Rosi. „Poprzez nomadyzm”, tłum. Aleksandra Derra. Teksty Drugie 6 (2007): 107–127.
Czyżewski, Tytus. „Hymn do maszyny mego ciała” [1920]. W tegoż: Wiersze i utwory teatralne, oprac. Janusz Kryszak, Andrzej K. Waśkiewicz, 99. Gdańsk: Słowo/Obraz Terytoria, 2009.
Dokumenty osobiste Alicji Sternowej, Biblioteka Narodowa, Archiwum Sternów, rps akc. 14364.
Hutcheon, Linda. „Ironia, satyra, parodia. O ironii w ujęciu pragmatycznym”, tłum. Krystyna Górska, Pamiętnik Literacki 1 (1986).
Janiak-Jasińska Agnieszka. „Maszyna do pisania i jej wpływ na sytuację kobiet na rynku pracy biurowej na ziemiach polskich na początku XX wieku”, Rocznik Antropologii Historii 2 (2014).
Korczak, Jerzy. „Żona futurysty”, Przekrój 10 (1999): 30–31.
Kraskowska, Ewa. Piórem niewieścim. Z problemów prozy kobiecej dwudziestolecia międzywojennego. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 1999.
Miller, Nancy K. „Arachnologie: kobieta, tekst i krytyka”, tłum. Krystyna Kłosińska, Krzysztof Kłosiński. W: Teorie literatury XX wieku. Antologia, red. Anna Burzyńska, Michał Paweł Markowski, 487–513, Kraków: Wydawnictwo Universitas, 2006.
Nęcka, Agnieszka. „Obłęd elektrycznej wiosny. O Ciała się oddalają Alicji Stern”. W: Dwudziestolecie międzywojenne. Nowe spojrzenia, red. Janusz Pasterski, 88–99. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019.
Ritz, German. Nić w labiryncie pożądania. Gender i płeć w literaturze polskiej od romantyzmu do postmodernizmu. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2002.
Stern, Alicja. „Ciała się oddalają”. Ewa 18–23 (1931): 4.
Stern, Anatol. „Spacerujące” [1919]. W tegoż: Wiersze zebrane, t. 1, oprac. Andrzej K. Waśkiewicz, 47. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1986.
Szabłowska-Zaremba, Monika. „Koncepcja kobiety uświadomionej na łamach tygodnika «Ewa» (1928–1933)”. W: Księgowanie. Literatura, pieniądze, kobiety, red. Inga Iwasiów, Agata Zawiszewska, 289–307. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2014.
Szabłowska-Zaremba, Monika. „Portret syjonistki z łam «Ewy», tygodnika dla pań (1928–1933)”. W: Żydzi Wschodniej Polski, seria 3: Kobieta żydowska, red. Anna Janicka, Jarosław Ławski, Barbara Olech, 545–560. Białystok: Wydawnictwo Alter Studio, 2015.
Świerkosz, Monika. „Historia literatury kobietniedokończony projekt”. Wielogłos 2 (2011).
Waśkiewicz, Andrzej K. „Alicja Stern”. W: Polski Słownik Biograficzny, t. 43, red. Andrzej Romanowski, 454–455. Warszawa–Kraków: Instytut Historii PAN, 2004.
Zawiszewska, Agata. Między Młodą Polską, Skamandrem i Awangardą. Kobiety piszące wiersze w dwudziestoleciu międzywojennym. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2014. DOI: https://doi.org/10.18276/978-83-7972-787-2
Zawiszewska, Agata. „Nowa Kobietaanglosaska figura i polskie figuracje”. W: Nowa Kobietafigury i figuracje, red. Inga Iwasiów, Aleksandra Krukowska, Agata Zawiszewska, 9–46. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2017
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Marta Baron-Milian
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Za prawa cytowania fragmentów innych publikacji (tekstów, tabel, rycin oraz ilustracji) odpowiedzialni są autorzy artykułu.