Słowa kluczowe
Walter Benn Michaels
teoria literatury
pragmatyzm
fenomenologia
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł stanowi głos w dyskusji krytycznej poświęconej problemowi interpretacji dzieł literackich, badając wykorzystywane w niej tradycje. Zawiera on próbę analizy intencjonalizmu Waltera Benna Michaelsa oraz jego polskiej recepcji we współczesnej krytyce literackiej. Przywołana zostaje polemika intencjonalistów (Pawła Kaczmarskiego i Łukasza Żurka) ze zwolennikiem poststrukturalnej krytyki afektywnej Dawidem Kujawą, która toczyła się na łamach „Małego Formatu” w 2021 roku. Następnie przedstawione zostają uwagi metodologiczne do projektu intencjonalistycznego. Jakkolwiek Michaels najczęściej kwalifikowany jest jako pragmatysta, w jego myśli odnaleźć można znaczące elementy innej orientacji badawczej – fenomenologii. Owe zależności zostają zanalizowane w kontekście pojęcia teorii i wyprowadzone zostają z nich wnioski dotyczące możliwych sprzeczności w myśli intencjonalistycznej oraz jej polskich odczytaniach.
Bibliografia
Bryant, John. Płynny tekst: teoria zmienności tekstu i edytorstwa w dobie książki i ekranu. Tłum. Łukasz Cybulski. Warszawa: IBL PAN, 2020.
Burzyńska, Anna. Anty-teoria literatury. Kraków: Universitas, 2006.
Felski, Rita. Urzeczenie. O sztuce i przywiązaniu. Tłum. Agnieszka Budnik, Agnieszka Waligóra. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2022. DOI: https://doi.org/10.14746/amup.9788323240716
Fish, Stanley. „Consequences”. W: Against Theory. Literary Studies and the New Pragmatism, red. William John Thomas Mitchell, 106–113. Chicago: University of Chicago Press Journals, 1985.
Fish, Stanley. „Czy na tych ćwiczeniach jest tekst?”. Tłum. Andrzej Szahaj. Teksty Drugie 3 (2000): 197–211.
Habermas, Jürgen. „Interesy konstytuujące poznanie”. Tłum. Witkowski. Colloquia Communia 19 (1985): 158–169.
Kaczmarski, Paweł. „Czym nie jest intencja. Odpowiedź Dawidowi Kujawie”. Mały Format 4-6 (2021). http://malyformat.com/2021/07/czym-intencja-odpowiedzi-dawidowi-kujawie/.
Kaczmarski, Paweł. „Lewicy nie ma, albo o sprawczości tekstu (przy okazji Skurtysa o Okrasce)”. KONTENT, 2023. https://kontent.net.pl/doraźny#Lewicy_nie_ma_albo_o_sprawczoci_tekstu_przy_okazji_Skurtysa_o_Okrasce__CZ_1. https://kontent.net.pl/doraźny#Lewicy_nie_ma_albo_o_sprawczoci_tekstu_przy_okazji_Skurtysa_o_Okrasce__CZ_2.
Kaczmarski, Paweł. „Materializm jako intencjonalizm. O możliwości «nowomaterialistycznej» krytyki literackiej”. Praktyka Teoretyczna 4 (2019): 191–239.
Kaczmarski, Paweł. „Nieczułe narracje. O pewnym modelu zaangażowania w poezji”. Mały Format 1-3 (2021). http://malyformat.com/2021/04/nieczule-narracje-o-pewnym-modelu-zaangazowania-poezji/.
Knapp, Steven, Walter Benn Michaels, „Against Theory”. W: Against Theory. Literary Studies and the New Pragmatism, red. William John Thomas Mitchell 11– 31. Chicago: University of Chicago Press Journals, 1985.
Knapp, Steven, Walter Benn Michaels, „Against Theory”. W: Against Theory. „A Reply to Richard Rorty: What Is Pragmatism?”. W: Against Theory. Literary Studies and the New Pragmatism, red. William John Thomas Mitchell, 139–146. Chicago: University of Chicago Press Journals, 1985.
Kujawa, Dawid. „Czułość i nieczułość w jednym stały domu. Odpowiedź Pawłowi Kaczmarskiemu”. Mały Format 1-3 (2021). http://malyformat.com/2021/04/kujawa-kaczmarski-polemika/.
Kujawa, Dawid. „Największy mankament poezji. Ciąg dalszy dyskusji z Pawłem Kaczmarskim i Łukaszem Żurkiem”. Mały Format 7-9 (2021). http://malyformat.com/2021/10/najwiekszy-mankament-poezji-ciag-dalszy-dyskusji-pawlem-kaczmarskim-lukaszem-zurkiem/.
Markowski, Michał Paweł. Pragnienie obecności. Filozofie reprezentacji od Platona do Kartezjusza. Gdańsk: Słowo/Obraz Terytoria, 1999.
Markowski, Michał Paweł. „Reprezentacja i ekonomia”. Teksty Drugie 4 (2004): 11–27.
Michaels, Walter Benn. Kształt znaczącego: od roku 1967 do końca historii. Tłum. Jan Burzyński. Kraków: Korporacja Ha!art, 2011.
Okopień-Sławińska, Aleksandra. „Relacje osobowe w literackiej komunikacji”. W: Problemy socjologii literatury, red. Janusz Sławiński, 109–125. WrocławWarszawaKrakówGdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1971.
Rorty, Richard. „Philosophy without Principles”. W: Against Theory. Literary Studies and the New Pragmatism, red. William John Thomas Mitchell, 132–138. Chicago: University of Chicago Press Journals, 1985.
Szajnert, Danuta. „Intencja i interpretacja”. Pamiętnik Literacki 1 (2000): 7–42.
Żurek, Łukasz. „Wiersz i gumowa kaczka. Odpowiedź Dawidowi Kujawie”. Mały Format 4-6 (2021). http://malyformat.com/2021/07/wiersz-i-gumowa-kaczka-odpowiedz-dawidowi-kujawie/
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Agnieszka Waligóra
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Za prawa cytowania fragmentów innych publikacji (tekstów, tabel, rycin oraz ilustracji) odpowiedzialni są autorzy artykułu.