Abstract
History has always been and will always be present in the Polish reportage, as showcased by such names as Ksawery Pruszyński and Melchior Wańkowicz, who wrote about recent history being aware that they lived in historically significant times. Ryszard Kapuściński repeatedly stressed that in a way, a reporter is also a historian, that explaining the present with the past is always worthwhile. Today history also plays a different role in reportages; in recent years there have been a number of so-called “historical reportages”, e.g. by Anna Bikont, Cezary Łazarewicz and Paweł Smoleński, which may suggest discovering some “uncharted territories” from the past. However, this is not the case; these reporters usually write about episodes from our history which have already been scrutinized by professional historians. In their books history works as a key to explaining the present. By mythologizing – or, conversely, demythologizing – our past, or by framing narratives within a historical context, they create models and outlines of human existence to draw attention to contemporary issues.
References
Ankersmit, Frank. Narracja, reprezentacja, doświadczenie. Studia z teorii historiografii. Tłum. Ewa Domańska. Kraków: Universitas, 2004.
Bauman, Zygmunt. Retrotopia. Jak rządzi nami przeszłość. Tłum. Karolina Lebek. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2018.
Bikont, Anna. My z Jedwabnego. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2015.
Brandys, Marian. Kozietulski i inni. Warszawa: Iskry, 1967.
„Była jak wilczyca. Z Hanną Krall rozmawia Cezary Łazarewicz”. Gazeta Wyborcza 6.10.2016.
Dębska-Kossakowska, Aleksandra, Beata Gontarz, Monika Wiszniowska. Literackie reprezentacje historii. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2013.
Dłużewska, Emilia. „Nike 2017relacja z gali”. Gazeta Wyborcza 1.10.2017.
Domańska, Ewa. Historia egzystencjalna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012.
Fiałkowski, Tomasz. „Nike 2017. Laudacja: «Żeby nie było śladów» jest świadectwem i przestrogą”. Gazeta Wyborcza 1.10.2017.
Garlicki, Andrzej. Siedem mitów Drugiej Rzeczpospolitej. Warszawa: Czytelnik, 2013.
Goźliński, Paweł. „Szejnert na Wyspie Węży. Paweł Goźliński o warsztacie królowej reportażu”. „Gazeta Wyborcza” Magazyn Książki 1 (2018): https://wyborcza.pl/ksiazki/7,154165,23018619,szejnert-na-wyspie-wezy-pawel-gozlinski-o-warsztacie.html [dostęp:30.01.2020].
„Ismaeli continua a navigare. Z Ryszardem Kapuścińskim rozmawia Maria Nadotti”. W: Ryszard Kapuściński, Il cinico non è adatto a questo mestiere. Conversazioni sul buon giornalismo, red. Maria Nadotti, Roma: E/O, 2002; fragmenty w tłumaczeniu Jarosława Milołajewskiego. [Podaję za:] R. Kapuściński, Rwący nurt historii. Zapiski o XX i XXI wieku. Znak. Kraków 2007, s. 204.
Jagielski, Wojciech. Wypalanie traw. Kraków: Znak, 2017.
Kaniewska, Bogumiła. „O sposobach i funkcjach mityzacji: NowakMyślińskiRedliński”. Pamiętnik Literacki 3 (1990): 91–113.
Kapuściński, Ryszard. Rwący nurt historii. Zapiski o XX i XXI wieku. Kraków: Znak, 2007.
Korespondencje. Sztuka nowoczesna i uniwersalizm. Red. Jarosław Lubiak, Małgorzata Ludwisiak. Łódź: Muzeum Sztuki w Łodzi, 2012.
Kula, Marcin. Historia narodowa w ponadnarodowej perspektywie. Referat przedstawiony na konferencji Wspólnej Polsko-Niemieckiej Komisji Podręcznikowej Historyków i Geografów. Łódź 4–6.06.2009.
Kuraś, Bartłomiej, Paweł Smoleński. Krzyżyk niespodziany. Czas Goralenvolk. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2017.
Łazarewicz, Cezary. Nic osobistego. Sprawa Janusza Walusia. Katowice: Post Factum, 2019.
Łazarewicz, Cezary. Żeby nie było śladów. Sprawa Grzegorza Przemyka. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2017.
Miłosz, Czesław. „W praojcach swoich pogrzebani”. W tegoż: Światło dzienne, s. 14.. Paryż: Instytut Literacki, 1953.
Modzelewski, Karol. „Trzy modele historiografii”. Nauka 2 (2009): 15–21.
„Nieodrobiona lekcja historii. Z Flipem Springerem rozmawia Katarzyna Kazimierowska”. Rzeczpospolita 10.11.2011.
Nowacka, Beata. „Wstęp”. W: Ryszard Kapuściński, Cesarz, V-CXXVIII Wrocław: Ossolineum, 2012.
„Pan Marian od szwoleżerów. Z Marianem Brandysem rozmawiają Anna Bikont i Joanna Szczęsna”. Gazeta Wyborcza 23.12.1994.
„Przestrzenie trzeba przeżyć. Z Filipem Springerem rozmawia Agnieszka Sowińska”. Dwutygodnik 96 (2012). Dostęp 10.01.2014.
Reszka, Paweł Piotr. Płuczki. Poszukiwacze żydowskiego złota. Warszawa: Agora, 2019.
Serwański, Maciej. „Przedmowa”. W: Tomasz Schramm, Historia powszechna. Wiek XX, s.V-X Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1999.
Smoleński, Paweł. Pochówek dla rezuna. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2011.
Smoleński, Paweł. Syrop z piołunu. Wygnani w akcji „Wisła”. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2017.
Springer, Filip. Miedzianka. Historia znikania. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2015.
Szejnert, Małgorzata. Czarny ogród. Kraków: Znak, 2007.
Szejnert, Małgorzata. Wyspa Węży. Kraków: Znak, 2018.
Traba, Robert. Przeszłość w teraźniejszości. Polskie spory o historię na początku XXI wieku. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2009.
Wiszniowska, Monika. „Demitologizacja polskiej historii w reportażach Pawła Smoleńskiego”. Prace Literackie 58 (2018): 165–174. DOI: https://doi.org/10.19195/0079-4767.58.15
Wiszniowska, Monika. „Między mitem, pamięcią i historią. Literacki obraz Śląska w «Czarnym ogrodzie» Małgorzaty Szejnert”. Anthropos? 22 (2014): 25–33.
Żakowski, Jacek. Rewanż pamięci. Warszawa: Sic!, 2002
License
Copyright (c) 2024 Monika Wiszniowska

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
Authors of articles are responsible for securing the rights to other publications (texts, tables, drawings and other illustrations) quoted or reproduced in their texts.
