Cienie codzienności. Poetyka opisu w Lalce w świetle notatek o kompozycji Bolesława Prusa
PDF
PDF (English)

Słowa kluczowe

przestrzeń
opis
psychologia
teoria kompozycji
psychologia pozytywizmu

Jak cytować

Jauksz, M. . (2020). Cienie codzienności. Poetyka opisu w Lalce w świetle notatek o kompozycji Bolesława Prusa. Forum Poetyki, (19), 18–33. https://doi.org/10.14746/fp.2020.19.23391

Abstrakt

Artykuł określa znaczenie późnodziewiętnastowiecznych badań i refleksji psychologicznych dla konstruowania opisów w Lalce Bolesława Prusa. Kwestie związane z opisem świata i człowieka – jak pokazują autorskie „notatki o kompozycji” pisarza z tego czasu – budowały ważny wątek jego epistemologicznej i artystycznej refleksji. Zapiski teoretyczne autora Lalki pozwalają ukazać tę powieść w nieco innym świetle – jako poligon wypracowanych w psychologicznej kuźni technik wpływu i podsuwania wrażeń zaciekawionemu czytelnikowi.

https://doi.org/10.14746/fp.2020.19.23391
PDF
PDF (English)

Bibliografia

Auerbach, Erich. Mimesis. Rzeczywistość przedstawiona w literaturze Zachodu. Przetłumaczone przez Zbigniew Żabicki. Warszawa: Prószyński i S-ka [2004].

Cary, Jonathan. Zawieszenia percepcji. Uwaga, spektakl i kultura nowoczesna. Przetłumaczone przez Łukasz Zaremba, Iwona Kurz, red. Iwona Kurz. Warszawa: WUW, 2009.

Gloger, Maciej. „Pozytywizm: między nowoczesnością a modernizmem”, Pamiętnik Literacki, z. 1 (2007).

Głowiński, Michał. Powieść młodopolska. Studium z poetyki historycznej. Kraków: Universitas, 1997.

Ilmurzyńska, Halina, Stepnowska, Agnieszka. Księgozbiór Bolesława Prusa, red. Zygmunt Szweykowski. Warszawa: Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich, 1965.

Irvin, Michael. Picturing. Description and Illusion in the Nineteenth-Century Novel. London: George Allen, 1979.

Kościewicz, Katarzyna. Doświadczenie nowoczesności w „Lalce” i „Emancypantkach” Bolesława Prusa. W Bolesław Prus. Pisarz, publicysta, myśliciel. Zredagowane przez Maria Woźniakiewicz-Dziadosz i Stanisław Fita. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2003.

Markiewicz, Henryk. Młoda Polska a dziedzictwo pozytywizmu. W Dialogi z tradycją. Rozprawy i szkice historycznoliterackie. Kraków: Universitas, 2007.

Mitosek, Zofia. „Lalka” – epizod czy nazwa? W Mimesis. Zjawisko i problem. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997.

Morris, Pam. Realism. London: Routledge, 2003.

Murray, Clark. Zasady psychologii. Podręcznik. Przetłumaczone przez Henryk Wernic, Jan Władysław Dawid, wyd. II. Warszawa: Teodor

Paprocki i S-ka, 1906.

Ochorowicz, Julian. Z dziennika psychologa. Wrażenia, uwagi i spostrzeżenia. Warszawa: Władysław Dębski 1876.

Paczoska, Ewa. „«Lalka» – balkony i wnętrza”. „Lalka” i inne. Studia w stulecie polskiej powieści realistycznej. Zredagowane przez Józef

Bachórz i Michał Głowiński. Warszawa: IBL PAN, 1992.

Pavel, Thomas. „The Novel in Search of Itself: A Historical Morphology”. W The Novel. Vol. 2: Forms and Themes. Zredagowane przez

Franco Moretti. Princeton–Oxford: Princeton University Press, 2006.

Prus, Bolesław. Kroniki. Opracowane przez Zygmunt Szweykowski, t. 9. Warszawa: PIW 1960.

Prus, Bolesław.. Lalka. Opracowane przez Józef Bachórz. Wyd. II, przejrzane. Wrocław: Ossolineum,1998.

Prus, Bolesław.. Notatki twórcze. Tom II: Notatki o kompozycji 1886–1889. Opracowane przez Magdalena Kreft, Anna Martuszewska. Warszawa–Lublin: Towarzystwo Literackie im. Adama Mickiewicza – Episteme, 2016.

Sobieraj, Tomasz. „«Lalka» na horyzoncie dziewiętnastowieczności (modernizmu). W Świat „Lalki”. 15 studiów. Zredagowane przez Jakub A. Malik. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 2005.

Szweykowski, Zygmunt. Twórczość Bolesława Prusa, wyd. II. Warszawa: PIW, 1972.

Taine, Hipolit. O inteligencji. Przetłumaczone przez Stanisław Tomaszewski. Warszawa: Skład Główny Redakcji „Niwy”, 1873.