Od opisu do opsis
PDF
PDF (English)

Słowa kluczowe

dramat
teatr
opis
didaskalia
tekst główny
przestrzeń
partytura
inscenizacja

Jak cytować

Karasińska, M. (2020). Od opisu do opsis. Forum Poetyki, (20), 6–17. https://doi.org/10.14746/fp.2020.20.24899

Abstrakt

Kompozycyjna kategoria opisu i szerzej rozumianej opisowości w dramacie pozostawała zawsze na marginesie dyskursu teoretycznoliterackiego. Tymczasem przejawiające się w nim modele deskrypcji, w związku z jego docelowym scenicznym przeznaczeniem, nie tylko wykazują się bogactwem artykulacji, ale także stanowią element sine qua non konstytuowania rzeczywistości przedstawionej. Obejmuje ona trzy modele przestrzenne: przestrzeń sceniczną, przysceniczną (przyległą) i relacjonowaną. Najbardziej typowa dla dramatu okazuje się forma opisu bezpośredniego zawarta bądź w didaskaliach, bądź w tekście głównym. Istotną rolę w kreowaniu prezentowanego świata odgrywa jednak także zawarty w wypowiedziach postaci, rozproszony opis pośredni (quasi-opis) czy ponadjęzykowa już opisowość realizowana z wyłączeniem semantyki słowa.

https://doi.org/10.14746/fp.2020.20.24899
PDF
PDF (English)

Bibliografia

Barthes, Roland. „Wstęp do analizy strukturalnej opowiadań”. Przetłumaczone przez Wanda Błońska. Pamiętnik Literacki 59, nr 4 (1968): 327–359.

Głowiński, Michał. Kostkiewiczowa, Teresa. Okopień-Sławińska, Aleksandra. Sławiński, Janusz. Słownik terminów literackich. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1976.

Hauptmann, Gerhart. Tkacze: sztuka z lat czterdziestych XIX wieku. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1955.

Ingarden, Roman. „O funkcjach mowy w widowisku teatralnym”. W Problemy teorii dramatu i teatru, 281-298. Zredagowane przez Janusz Degler. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1988.

Pavis, Patrice. Słownik terminów teatralnych. Przetłumaczone przez Sławomir Świontek. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1998.

Raszewski, Zbigniew. „Partytura teatralna”. W Problemy teorii dramatu i teatru, 133-162. Zredagowane przez Janusz Degler. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1988.

Sławiński, Janusz. „O opisie”. Teksty: teoria literatury, krytyka, interpretacja 55, nr 1 (1981): 119–138.

Strindberg, August. „Do Damaszku”. W Wybór dramatów. Przetłumaczone przez Zygmunt Łanowski. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1977.

Strindberg, August. „Panna Julia”. W Wybór dramatów. Przetłumaczone przez Zygmunt Łanowski. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1977.

Ubersfeld, Anne. Czytanie teatru. Przetłumaczone przez Joanna Żurowska. T. 1. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002.

Ziomek, Jerzy. Powinowactwa literatury: studia i szkice. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1980.