Słowa kluczowe
teatr
opis
didaskalia
tekst główny
przestrzeń
partytura
inscenizacja
Jak cytować
Abstrakt
Kompozycyjna kategoria opisu i szerzej rozumianej opisowości w dramacie pozostawała zawsze na marginesie dyskursu teoretycznoliterackiego. Tymczasem przejawiające się w nim modele deskrypcji, w związku z jego docelowym scenicznym przeznaczeniem, nie tylko wykazują się bogactwem artykulacji, ale także stanowią element sine qua non konstytuowania rzeczywistości przedstawionej. Obejmuje ona trzy modele przestrzenne: przestrzeń sceniczną, przysceniczną (przyległą) i relacjonowaną. Najbardziej typowa dla dramatu okazuje się forma opisu bezpośredniego zawarta bądź w didaskaliach, bądź w tekście głównym. Istotną rolę w kreowaniu prezentowanego świata odgrywa jednak także zawarty w wypowiedziach postaci, rozproszony opis pośredni (quasi-opis) czy ponadjęzykowa już opisowość realizowana z wyłączeniem semantyki słowa.
Bibliografia
Barthes, Roland. „Wstęp do analizy strukturalnej opowiadań”. Przetłumaczone przez Wanda Błońska. Pamiętnik Literacki 59, nr 4 (1968): 327–359.
Głowiński, Michał. Kostkiewiczowa, Teresa. Okopień-Sławińska, Aleksandra. Sławiński, Janusz. Słownik terminów literackich. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1976.
Hauptmann, Gerhart. Tkacze: sztuka z lat czterdziestych XIX wieku. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1955.
Ingarden, Roman. „O funkcjach mowy w widowisku teatralnym”. W Problemy teorii dramatu i teatru, 281-298. Zredagowane przez Janusz Degler. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1988.
Pavis, Patrice. Słownik terminów teatralnych. Przetłumaczone przez Sławomir Świontek. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1998.
Raszewski, Zbigniew. „Partytura teatralna”. W Problemy teorii dramatu i teatru, 133-162. Zredagowane przez Janusz Degler. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1988.
Sławiński, Janusz. „O opisie”. Teksty: teoria literatury, krytyka, interpretacja 55, nr 1 (1981): 119–138.
Strindberg, August. „Do Damaszku”. W Wybór dramatów. Przetłumaczone przez Zygmunt Łanowski. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1977.
Strindberg, August. „Panna Julia”. W Wybór dramatów. Przetłumaczone przez Zygmunt Łanowski. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1977.
Ubersfeld, Anne. Czytanie teatru. Przetłumaczone przez Joanna Żurowska. T. 1. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002.
Ziomek, Jerzy. Powinowactwa literatury: studia i szkice. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1980.
Licencja
Za prawa cytowania fragmentów innych publikacji (tekstów, tabel, rycin oraz ilustracji) odpowiedzialni są autorzy artykułu.