List
PDF
PDF (English)

Słowa kluczowe

medium
teoria listu
korespondencja
mediumlist

Jak cytować

Marzec, L. (2015). List. Forum Poetyki, (1), 86–97. https://doi.org/10.14746/fp.2015.1.26681

Abstrakt

Artykuł ma na celu omówienie zagadnienia listu z perspektywy kulturowego zwrotu w teorii i składa się z dwóch części. Pierwsza jest próbą wskazania najważniejszych teoretycznych problemów, które list jako gatunek sprawiał teoretykom literatury kolejnych szkół metodologicznych (formalizm, strukturalizm, semiotyka) XX wieku oraz węzłowych zagadnień, które w związku ze skomplikowaną ontologią listu omawiano według najnowszych ujęć teoretycznych i w praktykach interpretacyjnych zbiorów korespondencji. Autorka dowodzi, że list ma charakter proteuszowy, a paradoksalność listu jako gatunku piśmiennictwa to jego ontologiczny status. Druga część pracy wymienia istniejące oraz wyznacza potencjalne pola interpretacji korespondencji czy pojedynczych listów z perspektywy „zmąconej”, kulturowej teorii, zainteresowanej nie tyle ontologią listu, co jego społecznymi, kulturowymi znaczeniami. Artykuł przygląda się szczególnie literaturotwórczej mocy listu oraz zwraca uwagę na potencjał medioznawczego ujęcia listu, w którym jest on traktowany jako medium, można by zapytać, biorąc za wzór W.J.T Mitchella, o pragnienie i sprawczość listu, zmieniając znacząco sposób myślenia o nim w obszarze teorii literatury.

https://doi.org/10.14746/fp.2015.1.26681
PDF
PDF (English)

Bibliografia

Alina Aleksandrowicz. „Preromantyczne listowanie jako forma ekspresji uczuć”. Pamiętnik Literacki : czasopismo kwartalne poświęcone historii i krytyce literatury polskiej 84, nr 2 (b.d.): 66–83.

Barthes, Roland, i Marek Bieńczyk. Fragmenty dyskursu miłosnego. Warszawa: Wydawnictwo „Aletheia”, 2011.

Borowczyk, Jerzy. Zesłane pokolenie: Filomaci w Rosji (1824-1870) = A generation in exile : the Philomaths in Russia (1824-1870), 2014.

Czermińska, Małgorzata, i Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”. Autobiograficzny trójkąt: świadectwo, wyznanie i wyzwanie. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, 2020.

Degler, Janusz, i Państwowy Instytut Wydawniczy. Witkacego portret wielokrotny: szkice i materiały do biografii (1918-1939). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2016.

Derrida, Jacques, La carte postale: de Socrate à Freud et au-delà. Paris: Flammarion, 2014.

Derrida, Jacques, The Post Card: From Socrates to Freud and Beyond. Chicago: University of Chicago Press, 2012.

Garfield, Simon. To the Letter: A Curious History of Correspondence, 2014. https://archive.org/details/tolettercurioush0000garf.

Głąb, Anna. Ostryga i łaska: rzecz o Hannie Malewskiej. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak”, 2009.

Irzykowski, Karol. Pisma rozproszone.: Ze spuścizny rękopiśmiennej. Zredagowane przez Andrzej Lam i Janina Bahr. T. IV: 1936–1939. Kraków: Wydawn. Literackie, 2000.

Kazimierz Cysewski. „Teoretyczne i metodologiczne problemy badań nad epistolografią”. Pamiętnik Literacki : czasopismo kwartalne poświęcone historii i krytyce literatury polskiej 88, nr 1 (b.d.): 95–110.

Konopnicka, Maria, i Lena Magnone. Listy do synów i córek. Warszawa; Żarnowiec: Wydawnictwo Instytut Badań Literackich PAN ; Muzeum Marii Konopnickiej, 2010.

„Korespondencja filomatów wybór (Book, 1999) [WorldCat.org]”. Udostępniono 2 grudzień 2020. https://www.worldcat.org/title/korespondencja-filomatow-wybor/oclc/247475277&referer=brief_results.

Krasiński, Zygmunt, i Jan Kott. Sto listów do Delfiny: Zygmunt Krasiński ; wyboru dok. i wstę. opratr. Jan Kott. Warszawa: Czytelnik, 1966.

Magnone, Lena. Maria Konopnicka: Lustra i symptomy, 2011.

Małgorzata Czermińska. „Pomiędzy listem a powieścią”. Teksty : teoria literatury, krytyka, interpretacja 4, nr 22 (b.d.): 28–49.

Mielcarek, Andrzej. Historia łączności w zarysie. Szczecin: Wydawn. Nauk. Uniwersytetu Szczecińskiego, 1999.

Milne, Esther, i Routledge. Letters, Postcards, Email: Technologies of Presence. New York; London: Routledge Taylor & Francis Group, 2013.

Mitchell, W. J. T. Czego chcą obrazy?: pragnienia przedstawień, życie i miłości obrazów. Przetłumaczone przez Łukasz Zaremba, 2013.

Nycz, Ryszard. Poetyka doświadczenia: teoria-nowoczesność-literatura = The poetics of experience : theory, modernity, literature, 2012.

Panek, Sylwia. „Gesty nie tylko niepozorne: Irzykowski - Nałkowska.” Twórczość niepozorna : szkice o literaturze., 2015, 102–24.

Pekaniec, Anna, i Księgarnia Akademicka (Kraków). Pekaniec, Anna, i Księgarnia Akademicka (Kraków). Czy w tej autobiografii jest kobieta?: kobieca literatura dokumentu osobistego od początku XIX wieku do wybuchu II wojny światowej. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2013.

Popiel, Magdalena. „List artysty jako gatunek narracji epistolograficznej: o listach Stanisława Wyspiańskiego”. Teksty Drugie : teoria literatury, krytyka, interpretacja. 2004 (2004): 115–24.

Popiel, Magdalena. Wyspiański: mitologia nowoczesnego artysty. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, 2008.

Przybyła, Zbigniew. „List w metodologii pozytywistycznego literaturoznawstwa”. W Sztuka pisania: o liście polskim w wieku XIX, zredagowane przez Jolanta Sztachelska i Elżbieta Dąbrowicz. Białystok: Wydawn. Uniwersytetu w Białymstoku, 2000.

Rodak, Paweł. Między zapisem a literaturą: dziennik polskiego pisarza w XX wieku : Żeromski, Nałkowska, Dąbrowska, Gombrowicz, Herling-Grudziński. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2011.

Rybicka, Elżbieta. „Antropologiczne i komunikacyjne aspekty dyskursu epistolograficznego”. Teksty Drugie : teoria literatury, krytyka, interpretacja. 2004 (2004): 40–55.

Schnayder, Jerzy. List antyczny: antologia. Wrocław; Warszawa: Zakład Narodowy im. Ossolińskich - Wydawnictwo ; De Agostini Polska, 2006.

Sendyka, Roma. „W stronę kulturowej teorii gatunku”. W Kulturowa teoria literatury: główne pojęcia i problemy, zredagowane przez Michał Paweł Markowski i Ryszard Nycz. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, 2006.

Skwarczyńska, Stefania. Pomiędzy historią a teorią literatury. Warszawa: Pax, 1975.

Szmidt, Olga, i Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”. Korespondent Witkacy. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, 2014.

Sztachelska, Jolanta, i Elżbieta Dąbrowicz. Sztuka pisania: o liście polskim w wieku XIX. Białystok: Wydawn. Uniwersytetu w Białymstoku, 2000.

Trzynadlowski, Jan. Male formy literackie. Wroclaw: Ossolineum, 1977.

Usher, Shaun. Letters of Note: Correspondence Deserving of a Wider Circulation, 2016.

Wyka, Marta, i Universitas (Firm). Wyka, Marta, i Universitas (Firm). Miłosz i rówieśnicy: domknięcie formacji, 2013.

Zaworska, Helena. Szczerość aż do bólu: o dziennikach i listach. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1998. http://books.google.com/books?id=TYNhAAAAMAAJ.

Zia̜tek, Zygmunt. Wiek dokumentu: inspiracje dokumentarne w polskiej prozie współczesnej. Warszawa: Instytut Badań Literackich, 1999.

Zimand, Roman. Diarysta Stefan Z. Wroclaw: Zaklad narodowy im. Ossolinskich, 1990