„Dodatki” a kategoria jedności w poetyce klasycyzmu postanisławowskiego
Okładka czasopisma Forum Poetyki, nr 6, rok 2016, tytuł jesień 2016
PDF
PDF (English)

Słowa kluczowe

epizod
ustęp
trzy jedności
klasycyzm postanisławowski
jedność

Jak cytować

Markowska, H. (2016). „Dodatki” a kategoria jedności w poetyce klasycyzmu postanisławowskiego. Forum Poetyki, (6), 90–103. https://doi.org/10.14746/fp.2016.6.26754

Abstrakt

Artykuł poświęcono teorii „epizodów” w poetyce polskiej dwóch pierwszych dziesięcioleci XIX wieku. Przeanalizowano w nim teksty związane z nurtem klasycyzmu postanisławowskiego, zawierające wskazania dotyczące wprowadzania do utworu literackiego fragmentów niezwiązanych z jego głównym wątkiem, zwanych ustępami. W celu odtworzenia teorii warunkującej funkcjonowanie tych swoistych „dodatków” konieczna okazała się analiza jednej z podstawowych kategorii estetycznych epoki – kategorii jedności. Zostaje ona powiązana z ówczesną teorią percepcji dzieła sztuki mającą swoje korzenie w filozofii kartezjańskiej. W ten sposób rozważania o epizodach i jedności stają się punktem wyjścia do weryfikacji obiegowych przekonań o arbitralności klasycystycznych „reguł”.

https://doi.org/10.14746/fp.2016.6.26754
PDF
PDF (English)

Bibliografia

Archiwum do dziejów literatury i oświaty w Polsce. Kraków: Nakł. Akademii Umieje̦tności, 1878.

Borowski, Leon. „Rozbiór «Samoluba», komedii w V aktach wierszem J.U. Niemcewicza”. W Uwagi nad poezją i wymową i inne pisma krytycznoliterackie, zredagowane przez Stanisław Buśka-Wroński. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1972.

Borowski, Leon. Uwagi nad poezją i wymową i inne pisma krytycznoliterackie. Zredagowane przez Stanisław Buśka-Wroński. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1972.

Brodziński, Kazimierz. „Literatura polska. Odczyty uniwersyteckie”. W Pisma, T. 4. Poznań: Drukiem J.I. Kraszewskiego, 1872.

Brodziński, Kazimierz. Pisma. T. 4. Poznań: Drukiem J.I. Kraszewskiego, 1872.

Korzeniowski, Józef. Kurs poezji. Warszawa, 1829.

Kropiński, Ludwik. Rozmaite Pisma. Lwów, 1844.

Kropiński, Ludwik. „Sztuka Rymotwórcza”. W Rozmaite Pisma. Lwów, 1844.

Królikowski, Józef Franciszek. Rys poetyki wedle przepisów teoryi w szczegółach z najznakomitszych autorów czerpanej. Poznań: nakł. wydawcy, 1828.

Królikowski, Józef Franciszek. Wzory estetyczne poezyi polskiéj w pięknościach pierwszych mistrzów naszych, z przytoczeniem teoryi wystawione. Poznań: E.S. Mittler, 1826.

Linde, Samuel Bogumił. Słownik języka polskiego. T. 6. Warszawa: Państw. Inst. Wydawn., 1951.

Mickiewicz, Adam. Dziela. Proza artystyczna i pisma krytyczne. T. 5. Warszawa: Czytelnik, 1996.

Mickiewicz, Adam. „Uwagi nad Jagiellonidą D. Bończy Tomaszewskiego”. W Dziela. Proza artystyczna i pisma krytyczne, T. 5. Warszawa: Czytelnik, 1996.

Osiński, Ludwik. Dzieła. T. 2. Warszawa: nakł. wdowy po autorze, 1861.

Osiński, Ludwik. Dzieła. T. 3. Warszawa: nakł. wdowy po autorze, 1861.

Osiński, Ludwik. „Wykład literatury porównawczej”. W Dzieła, T. 2. Warszawa: nakł. wdowy po autorze, 1861.

Osiński, Ludwik. „Wykład literatury porównawczej”. W Dzieła, T. 3. Warszawa: nakł. wdowy po autorze, 1861.

Piechota, Marek. Żywioł epopeiczny w twórczości Juliusza Słowackiego. Katowice: Śląsk, 1993.

Pietraszko, Stanislaw. Doktryna literacka polskiego klasycyzmu. Wroclaw: Zakl. Narod. im Ossolinkich, 1966.

Potocki, Stanisław Kostka. O wymowie i stylu. T. 4. Warszawa: Nakł. Zawadzkiego i Węckiego, 1815.

Przybylski, Ryszard. Klasycyzm, czyli prawdziwy koniec królestwa polskiego. Gdańsk: Wydawn. Marabut, 1996.

Ratajczak, Dobrochna, red. Polska tragedia neoklasycystyczna. Wroclaw Warszawa: Ossolineum, 1988.

Ratajczak, Dobrochna, red. „Wstęp”. W Polska tragedia neoklasycystyczna. Wroclaw Warszawa: Ossolineum, 1988.

Sławiński, Janusz, red. Słownik terminów literackich. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo, 1988.

Słowacki, Euzebiusz. Dzieła z pozostałych rękopismów ogłoszone. T. 1. Wilno: J. Zawadzki, 1826.

Słowacki, Euzebiusz. „O poezji”. W Dzieła z pozostałych rękopismów ogłoszone. Wilno: J. Zawadzki, 1826.

Słowacki, Euzebiusz. „Teoria smaku w dziełach sztuk pięknych”. W Dzieła z pozostałych rękopismów ogłoszone., T. 1. Wilno: J. Zawadzki, 1826.

Strzyżewski, Mirosław, red. Rozprawy literackie. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich - Wydaw., 2000.

Strzyżewski, Mirosław, i Maurycy Mochnacki, red. „Niektóre uwagi nad poezją romantyczną z powodu rozprawy Jana Śniadeckiego”. W Rozprawy literackie. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich - Wydaw., 2000.

Wężyk, Franciszek. „O poezji dramatycznej”. W Archiwum do dziejów literatury i oświaty w Polsce. Kraków: Nakł. Akademii Umieje̦tności, 1878.

Żbikowski, Piotr. Klasycyzm postanisławowski: doktryna estetycznoliteracka. Warszawa: Państwowe Wydawn. Nauk., 1984