Przedstawiać dalej. O Realizmie bez granic Rogera Garaudy’ego
PDF
PDF (English)

Słowa kluczowe

Kafka
Burska
Picasso
Saint-John Perse
awangarda
żółkiewski
marksizm
realizm socjalistyczny
Kornhauser
Garaudy
realizm
Zagajewski
Brodzka

Jak cytować

Ronge, G. (2019). Przedstawiać dalej. O Realizmie bez granic Rogera Garaudy’ego. Forum Poetyki, (15-16), 94–109. https://doi.org/10.14746/fp.2019.15-16.26840

Abstrakt

Artykuł prezentuje, w dużej mierze dzisiaj zapomnianą, koncepcję realizmu autorstwa francuskiego filozofa marksistowskiego Rogera Garaudy’ego, zawartą w jego książce Realizm bez granic. W pierwszej części odtworzono kontekst, w jakim funkcjonował polski przekład eseju, który ukazał się w 1967 roku. Tezy francuskiego myśliciela zestawione zostają z innymi głosami w toczącej się wówczas w Polsce z dużą intensywnością dyskusji o realizmie. Przywołano m.in. postulaty Juliana Kornhausera i Adama Zagajewskiego z ich książki Świat nie przedstawiony oraz diagnozy Janusza Sławińskiego ze szkicu Rzut oka na ewolucję poezji polskiej w latach 1956–1980. W części drugiej zaproponowano kilka ujęć książki Garaudy’ego, które być może pozwolą uznawać Realizm bez granic za przydatny również w ramach dzisiejszej dyskusji teoretycznoliterackiej. Postawione zostaje pytanie o to, czy i w jaki sposób zaproponowane przez francuskiego myśliciela narzędzia mogą być przydatne do opisu współczesnych zjawisk literackich i jak poszczególne elementy jego koncepcji można wykorzystywać do formułowania nowych, już niekoniecznie marksistowskich koncepcji realizmu.

https://doi.org/10.14746/fp.2019.15-16.26840
PDF
PDF (English)

Bibliografia

Brodzka, Alina. O kryteriach realizmu w badaniach literackich. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawn., 1966.

Brooks, Cleanth. „Herezja parafrazy”. W Teorie literatury XX wieku: antologia, zredagowane przez Anna Burzyńska i Michał Paweł Markowski, przetłumaczone przez Jacek Jutorow, 149–70. Kraków: Wydawnictwo Znak, 2007.

Burska, Lidia. Awangarda i inne złudzenia: o pokoleniu ’68 w Polsce. Gdańsk: Slowo/obraz terytoria, 2013.

Garaudy, Roger. Realizm bez granic: Picasso, Saint-John Perse, Kafka. Przetłumaczone przez Ryszard Matuszewski. Warszawa: Czytelnik, 1967.

Kornhauser, Julian, i Adam Zagajewski. Świat nie przedstawiony. Kraków: Wydawnistwo Literackie, 1974.

Sławiński, Janusz. Teksty i teksty. Warszawa: Wydawnictwo PEN, 1991.

Stokfiszewski, Igor. Zwrot polityczny. Warszawa: Wydawn. Krytyki Politycznej, 2009.

Świeściak, Alina. „Fikcja awangardy?” Teksty Drugie : teoria literatury, krytyka, interpretacja. 2015, nr 6 (2015): 47–69.

Wołowiec, Grzegorz. „O «nowoczesny realizm socjalistyczny»: Stefana Żółkiewskiego poglądy na literaturę społecznie zaangażowaną”. Nauka 2006, nr 3 (2006): 123–41.

Żmijewski, Artur. „Stosowane sztuki społeczne”. Udostępniono 10 styczeń 2019. http://krytykapolityczna.pl/kultura/sztuki-wizualne/stosowane-sztuki-spoleczne/