Abstrakt
Artykuł poświęcony jest roli detalu i powiązanych z nim chwytów artystycznych w ukazywaniu Zagłady w polskiej najnowszej literaturze dla dzieci. Obserwowanie detalu wymusza często zmianę perspektywy zarówno w sztukach plastycznych, jak i w literaturze. Koncentrowanie się na wyeksponowanych i znaczących szczegółach sprawia, że ogólna opowieść się rozmywa, a okrucieństwo historii ukazane zostaje poprzez luki w narracji. Detal staje się znakiem wydarzeń niedopowiedzianych i odsyła do pozatekstowej wiedzy czytelnika. Operowanie detalem umożliwia tez uruchomienie gry perspektyw, operowanie zbliżeniem i oddaleniem powiązanymi z przewartościowaniem opisywanych realiów. Główne zadanie literatury dla dzieci poświęconej Zagładzie to budowanie pamięci i postpamięci. Jest to możliwe dzięki oparciu się na detalach, wokół których narastają kolejne warstwy opowieści.
Bibliografia
Arasse, Daniel. Detal. Historia malarstwa w zbliżeniu. Tłum. Anna Arno. Kraków: DodoEditor, 2013.
Balcerzan, Edward. Poezja polska w latach 1939–1968. Książka dla nauczycieli, studentów i uczniów. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1998.
Chmielewska, Iwona. Pamiętnik Blumki. Poznań: Media Rodzina, 2011.
Grabowski, Andrzej Marek. Wojna na Pięknym Brzegu. Łódź: Wydawnictwo Literatura, 2019.
Jaromir, Adam, Cichowska, Gabriela, Ostatnie przedstawienie panny Esterki. Poznań: Media Rodzina, 2014.
Landau, Irena. Ostatnie piętro. Łódź: Wydawnictwo Literatura, 2015.
Piątkowska, Renata. Wszystkie moje mamy. Łódź: Wydawnictwo Literatura, 2018.
Shallcross, Bożena. Rzeczy i Zagłada. Kraków: Universitas, 2012
Sontag, Susan. O fotografii. Tłum. Sławomir Magala. Kraków: Wydawnictwo Karakter, 2009.
Tuszyńska, Agata, Chmielewska, Iwona. Mama zawsze wraca. Warszawa: Wydawnictwo Dwie Siostry, 2020.
Wądolny-Tatar, Katarzyna. „Synekdocha jako trop wizualny w książkowych ilustracjach dla dzieci (na przykładzie wybranych narracji słowa i obrazu o drugiej wojnie światowej)”. W: Literatura i inne sztuki w przestrzeni edukacyjnej dziecka, red. Alicja Ungerheuer-Gołąb, Urszula Kopeć, 161–173. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016.
Wójcik-Dudek, Małgorzata. W(y)czytać Zagładę. Praktyki postpamięci w polskiej literaturze XXI wieku dla dzieci i młodzieży. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2016
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Agnieszka Kwiatkowska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Za prawa cytowania fragmentów innych publikacji (tekstów, tabel, rycin oraz ilustracji) odpowiedzialni są autorzy artykułu.