Abstrakt
Artykuł dotyczy wątków górskich i alpinistycznych w wybranych tekstach Zygmunta Haupta. Autor analizuje sposoby opisywania przestrzeni górskich i doświadczeń związanych z górami, a także rozważa skalę zainteresowania alpinizmem. Rozpatruje, czy podsuwane przez Haupta inspiracje mogą posłużyć za podstawę rekonstrukcji hipotetycznych wpływów i potwierdzać skalę znajomości fachowego piśmiennictwa góroznawczego. Przedstawia, w jaki sposób włączanie gór i związanych z nimi nowych praktyk kulturowych, przede wszystkim wspinaczki i alpinizmu, w obszar eksplorowanych przez Haupta tematów i problemów łączyło się z refleksją pisarza odnośnie do procesów fundujących nowoczesność.
Bibliografia
Bayers, Peter L. Imperial Ascent Mountaineering, Masculinity, and Empire. Boulder, Colo.: University Press of Colorado, 2003.
Colley, Ann C. Victorians in the Mountains: Sinking the Sublime. Farnham-Burlington: Ashgate, 2010.
Davis, Wade. Into the Silence the Great War, Mallory, and the Conquest of Everest. New York: Vintage Books, 2012.
Dąbrowski, Zdzisław. „Nanga Parbatnajtragiczniejsza góra Himalajów”. Wierchy 15 (1937): 206–209.
Dhar, Amrita. „Travel and Mountains”. W The Cambridge History of Travel Writing, red. Nandini Das, Tim Youngs, 1. wyd., 345–360. Cambridge University Press, 2019. DOI: https://doi.org/10.1017/9781316556740.023
Dorawski, Jan Kazimierz. Walka o szczyt świata. Warszawa: Iskry, 1955.
Felsch, Philipp. „Mountains of Sublimity, Mountains of Fatigue: Towards a History of Speechlessness in the Alps”. Science in Context 22, 3 (2009): 341–364. DOI: https://doi.org/10.1017/S0269889709990044
Gierszewska, Barbara. „Inżynier Edmund Libańskipopularyzator nauki i techniki we Lwowie w początkach XX wieku”. Kwartalnik Historii Nauki i Techniki 49, 2 (2004): 53–67.
Hansen, Peter H. „Albert Smith, the Alpine Club, and the Invention of Mountaineering in Mid-Victorian Britain”. Journal of British Studies 34, 3 (lipiec 1995): 300–324. DOI: https://doi.org/10.1086/386080
Hansen, Peter H. The summits of modern man: mountaineering after the enlightenment. Cambridge: Harvard University Press, 2013. DOI: https://doi.org/10.4159/harvard.9780674074521
Hansen, Peter H. „Vertical Boundaries, National Identities: British Mountaineering on the Frontiers of Europe and the Empire, 1868–1914”. The Journal of Imperial and Commonwealth History 24, 1 (styczeń 1996): 48–71. DOI: https://doi.org/10.1080/03086539608582968
Haupt, Zygmunt. Baskijski diabeł: opowiadania i reportaże. Zebrał, oprac. i notą edytorską opatrzył Aleksander Madyda. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2016.
Haupt, Zygmunt. Z Roksolanii: opowiadania, eseje, reportaże, publicystyka, warianty, fragmenty (1935–1975). Red. Aleksander Madyda. Wydanie II zmienione, poprawione i uzupełnione. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK, 2018.
Isserman, Maurice, i Stewart Angas Weaver. Upadek olbrzymów: historia wspinaczek himalajskiech od epoki imperiów do epoki skrajności. Tłum. Miłosz Młynarz. Oświęcim: Wydawnictwo Bez Fikcji, 2019.
Kordys, Roman. „Taternictwo wczoraj, dziś i jutro”. Taternik 13, 3 (1929): 50–59.
Krygowski, Władysław. „O zapachu gór i wojny”. Wierchy 15 (1937): 87–104.
Kurczab, Janusz. „Osiągnięcia alpinistów polskich w Alpach na tle alpinizmu światowego (1786–1975)”. W: Materiały z teorii i dydaktyki alpinizmu, red. Andrzej Matuszyk, 11–105. Kraków: AWF Kraków, 1990.
Libański, Edmund. Na szczyt świata! Wyprawy na Ewerest. Warszawa: Rój, 1926.
Libański, Edmund. Walka o szczyt świata. Lwów–Warszawa–Kraków: Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, 1924.
Madyda, Aleksander. Haupt: monografia. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK, 2012.
Malicki, Tadeusz. „Niedobitki”. Wierchy 15 (1937): 35–67.
Mazzolini, Elizabeth. The Everest Effect: Nature, Culture, Ideology. Tuscaloosa: University of Alabama Press, 2015.
Mikulski, Antoni J. „Adam Asnyk w Tatrach”. Wierchy 15 (1937): 24–34.
Mizerkiewicz, Tomasz. „Proza Zygmunta Hauptaproblem uwagi”. W: Jestem bardzo niefortunnym wyborem: studia i szkice o twórczości Zygmunta Haupta, red. Andrzej Niewiadomski, Paweł Panas, 13–22. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2018.
Młodziejowski, Jerzy. „Morskie oko”. Wierchy 15 (1937): 68–86.
Niewiadomski, Andrzej. „Ja, Zygmunt z Roksolanii. O gatunkowej nieprzejrzystości prozy Haupta”. W: Jestem bardzo niefortunnym wyborem: studia i szkice o twórczości Zygmunta Haupta, red. Andrzej Niewiadomski, Paweł Panas, 81–111. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2018.
Niewiadomski, Andrzej. Jeden jest zawsze ostrzem: inna nowoczesność Zygmunta Haupta. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2015.
Okupnik, Małgorzata. Autobiografie polskich sportowców samotników. Gniezno: Gnieźnieńska Oficyna Wydawnicza „Tum”, 2005.
Pawlikowski, Jan Gwalbert. „Współczesne prądy w alpinizmie niemieckim”. Wierchy 4 (1926), 145–151.
Powter, Geoff. Strange and dangerous dreams: the fine line between adventure and madness. 1st ed. Seattle: Mountaineers Books, 2006.
Rambowicz, Piotr. „«Potrafię skazać się na nicość». Kreacje przestrzenie w prozie Zygmunta Haupta”. W: Powrześniowa emigracja niepodległościowa na mapie kultury nie tylko polskiej: Paryż, Londyn, Monachium, Nowy Jork, red. Violetta Wejs-Milewska, Ewa Rogalewska, 793–812. Białystok: Oddział Instytutu Pamięci Narodowej, Wydawnictwo Uniwersyteckie Trans Humana, 2009.
Romaniszyn, Bronisław. „Ideologja alpinistyczna Mallory’ego (Wyprawy na Mount Everest)”. Wierchy 3 (1925): 89–117.
Smythe, Francis S. Obóz szósty. Dzieje wyprawy na Mount Everest w roku 1933. Tłum. Aleksander Dobrot. Warszawa: Rój, 1938.
Szczepański, Jan Alfred. „Druga polska wyprawa w Andy”. Wierchy 15 (1937): 118–147.
Wierzejska, Jagoda. Retoryczna interpretacja autobiograficzna na przykładzie pisarstwa Andrzeja Bobkowskiego, Zygmunta Haupta i Leo Lipskiego. Seria Prac Zakładu Literatury Polskiej XX Wieku Instytutu Literatury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego. Warszawa: Dom Wydawniczy ELIPSA, 2012.
Wójtowicz, Aleksander. „Kronika wypadków epoki. Wokół «Listu z Arktydy» Zygmunta Haupta”. W: Jestem bardzo niefortunnym wyborem: studia i szkice o twórczości Zygmunta Haupta, red. Andrzej Niewiadomski, Paweł Panas, 203–217. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2018.
W skałach i lodach świata: polskie wyprawy górskie i polarne. Red. Kazimierz Saysse-Tobiczyk, t. 2: Polskie wyprawy egzotyczne. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1961.
Zając, Stanisław. „Zygmunt Haupt: wstęp do teorii «nowej wiarygodności»”. W: Na boku: pisarze teoretykami literatury?…, red. Józef Olejniczak, Monika Bogdanowska, 139–156. Katowice: Para, 2007
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Przemysław Kaliszuk
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Za prawa cytowania fragmentów innych publikacji (tekstów, tabel, rycin oraz ilustracji) odpowiedzialni są autorzy artykułu.