Słowa kluczowe
lieux de mémoire
heritage sites
stakeholders
dialogue
Jak cytować
Abstrakt
In article I propose taking a look at the Mount Ślęża in Poland in the context of Pierre Nora’s lieux de mémoire concept. Ślęża is an important heritage site as although it has been the topic of many studies and scientific investigations, interest in this unusual mountain goes well beyond scientific discourse. This paper focuses on not only what Ślęża meant to prehistoric people but mainly on its contemporary significance, with specific attention to the various functions that it fulfils today. By revealing the breadth of discourses on Ślęża and highlighting its vitality and relevance in the lives of many people, it also attmpts to put forward a dialogue between archaeologists, heritage professionals and groups holding alternative views on the current meaning or role of the Mount Ślęża.
Bibliografia
Ashley S. L. 2016 Acts of Heritage, Acts of Value: Memorialising at the Chattri Indian Memorial, UK. International Journal of Heritage Studies, 22(7), pp. 554–567.
Ashworth G. J., Graham B. J., Tunbridge J. E. 2007 Pluralising Pasts: Heritage, Identity and Place in Multicultural Societies. London: Pluto.
Assman J. 2008 Pamięć kulturowa. Pismo, zapamiętywanie i polityczna tożsamość w cywilizacjach starożytnych. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Bachtin M. 1983 Bachtin. Dialog, język, literatura. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Bender B. 1998 Stonehenge. Making Space. Oxford: Berg.
Beźnic S. 2011 Skarby Ślęży w katastroficznym scenariuszu końca świata w 2012 roku. In: W. Kunicki, J. Smereka (eds.), Ślężańskie światy (pp. 169–190). Wrocław: Oficyna Wydawnicza ATUT.
Blain J., Wallis R. 2007 Sacred Sites, Contested Rites/Rights. Pagan Engagements with Archaeological Monuments.
Brighton, Portland: Sussex University Press.
Cehak-Hołubowiczowa H. 1953 Śląski Olimp. In: E. Melczyńska (ed.), Szkice z dziejów Śląska (vol. 1, pp. 1–18). Warszawa: Książka i Wiedza.
Cehak-Hołubowiczowa H. 1959 Kamienne kręgi kultowe na Raduni i Ślęży. Archeologia Polski, 3, pp. 51–100.
Chari S., Lavallee J. M. N. (eds.) 2013 Accomplishing NAGPRA. Perspectives on the Intent, Impact, and Future of the Native American Graves Protection and Repatriation Act. Corvallis: Oregon State University Press.
Connerton P. 1989 How Societies Remember. Cambridge: Cambridge University Press.
Diethmar von Merseburg 2002 Kronika Tietmara. Kraków: Universitas.
Domański G. 2002 Ślęża w pradziejach i średniowieczu. Wrocław: Instytut Archeologii i Etnologii PAN Oddział we Wroclawiu.
Fairclough G., Harrison R., Jameson J. H., Schofield J. (eds.) 2008 The Heritage Reader. New York: Routledge.
Gediga B. 1995 Bemerkungen über die monumentalne Steinskulpturen aus der Legend Ślężaberg/Zobten in Schleisen. Pravěk, 5, pp. 189–202.
Góra G., Maszkowski P. 2007 Tajemnice Ślęży. Odkrywca, 7(102), pp. 10–13.
Góral A. 2015 Cultural Heritage as a Shared Resource. The Role of Collaboration Between Stakeholders in Cultural Heritage Management. In: Ł. Gaweł, E. Kocój (eds.), Cultural Heritage: Management, Identity and Potential (s. 55–65). Kraków: Jagiellonian University Press.
Graham B., Howard P. 2008 Heritage and Identity. In: B. Graham, P. Howard (eds.), The Ashgate Research Companion to Heritage and Identity (pp. 1–15). Aldershot: Ashgate Publishing Limited.
Halbwachs M. 1969 Społeczne ramy pamięci. Warszwa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Harpula W. 2009 Wskrzeszają bogów Słowian. Downloaded from: http://wiadomosci.onet.pl/prasa/wskrzeszaja-bogow-slowian /9t7pdf. Accessed January, 3, 2017.
Harrison R. 2013 Heritage. Critical Approaches. London: Routledge.
Harvey D. C. 2001 Heritage Pasts and Heritage Presents: Temporality, Meaning and the Scope of Heritage Studies. International Journal of Heritage Studies, 7(4), pp. 319–338.
Hewison R. 1987 The Heritage Industry: Britain in a Climate of Decline. London: Methuen.
Holtorf C. 2013 The Past People Want : Heritage for the Majority? In: G. Scarre, R. Coningham (eds.), Appropriating the Past: Philosophical Perspectives on the Practice of Archaeology (pp. 63–81). Cambridge: Cambridge University Press.
Holtorf C. 2014 Heritage: Public Perception. In: C. Smith (ed.), The Encyclopedia of Global Archaeology (pp. 3361–3366). New York: Springer.
Kobyliński Z. 2009 Własność dziedzictwa kulturowego. Warszawa: Instytut Archeologii i Etnologii PAN.
Kobyliński Z. 2013 Cultural Heritage: Values and Ownership. In: S. Bergerbrant, S. Sabatini (eds.), Counterpoint: Essays in Archaeology and Heritage Studies in Honour of Professor Kristian Kristiansen (pp. 719–724). Oxford: Archaeopress.
Kończal K. 2008 Co dwa stopnie to nie jeden. Kronika (nie)obecności „miejsc pamięci” w badaniach historycznych. Zapiski Historyczne, 78(2–3), pp. 171–189.
Kończal K. 2009 Bliskie spotkania z historią drugiego stopnia. In: A. Szpociński (red.), Pamięć zbiorowa jako czynnik integracji i źródło konfliktów (pp. 207–226). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Korta W. 1988 Tajemnice góry Ślęży. Katowice: Śląski Instytut Naukowy.
Kowalski J. M., Kudelski R. J. 2009 Złoto generałów. Służby specjalne PRL na tropie skarbów III Rzeszy. Kraków: Octopus Centre.
Leciejewicz L. 1987 In pago Silensi, vocabulo hoc a quodam monte… sibi Indio”: o funkcji miejsc kultu pogańskiego w systemie politycznym Słowian zachodnich doby plemiennej. Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka, 42(2), pp. 125–136.
Logan W., Nic Craith M., Kockel U. (eds.) 2015 A Companion to Heritage Studies. Malden: Wiley-Blackwell.
Lowenthal D. 1996 The Heritage Crusade and the Spoils of History. Cambridge: Cambridge University Press.
Malinowska-Sypek A., Sypek R., Sukniewicz D. 2010 Przewodnik archeologiczny po Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Arkady.
Marciniak K. 1994 The Perception and Treatment of Prehistoric and Contemporary Sacred Places and Sites in Poland. In: D. Carmichael, J. Hubert, B. Reeves, A Schanche (eds.), Sacred Sites, Sacred Places (pp. 140–151). New York: Routledge.
Marszewski M. 2006 Nacjonalizm „Zadrugi” jako przykład nacjonalizmu niechrześcijańskiego. Downloaded from: http://www.etnologia.pl/multi-kulti/teksty/nacjonalizm-zadrugi-jako-przyklad-nacjonalizmu-niechrzescijanskiego.php Accessed January, 3, 2017.
Macdonald S. 2013 Memorylands: Heritage and Identity in Europe Today. London: Routledge.
Matela L. 2006 Tajemnice Słowian. Poznaj sekrety słowiańskich przodków. Białystok: Studio Astropsychologii.
Matela L. 2009 Polska magiczna. Przewodnik po miejscach mocy. Białystok: Studio Astropsychologii.
McDavid C. 2009 The Public Archaeology of African America. Reflections on Pragmatic Methods and Their Results. In: M. L. S. Sørensen, J. Carman (eds.), Heritage Studies. Methods and Approaches (pp. 217–234). London – New York: Routledge.
McDowell S. 2008 Heritage, Memory and Identity. In: B. Graham, P. Howard (eds.), The Ashgate Research Companion to Heritage and Identity (pp. 37–53). Aldershot: Ashgate Publishing Limited.
Meskell L. 2012 The Nature of Heritage. The New South Africa. Malden: Willey-Blackwell.
Mikułowski B. 1999 Ślężański park krajobrazowy jako obszar chroniony i turystyczny. In: J. Wyrzykowski (ed.), Turystyka alternatywna jako ważny czynnik rozwoju turystyki przyjazdowej w Europie Środkowej i Wschodniej (pp. 123–130). Wrocław: Instytut Geografii Uniwersytetu Wrocławskiego.
Mierzwiński A. 2007 Ślężańska układanka. Strukturalno-semiotyczne poszukiwania kontekstu historycznego. Wrocław: Wydawnictwo Chronicon.
Nienacki Z. 1990 Ja, Dago, Władca. Olsztyn: Pojezierze.
Nora P. 1989 Between History and Memory: les lieux de mémoire. Representation, 26, pp. 7–24.
Paleczny T. 1998 Sekty. W poszukiwaniu utraconego raju. Kraków: Nomos.
Pawleta M. 2012 The Past in the Present. A Case of Ancient Stone Rings in Pomerania, Poland. In: N. Schücker (ed.), Integrating Archaeology – Science, Wish, Reality (pp. 9–16). Frankfurt:
Römisch-Germanische Kommission.
Ramet S. P. 1998 Nihil Obstat: Religion, Politics and Social Change in East Central Europe and Russia. Durham: Duke University Press.
Rąkowski G. (ed.) 2002 Parki krajobrazowe w Polsce. Warszawa: Instytut Ochrony Środowiska.
Rosen-Przeworska J. 1962 Les sculptures de Ślęża et problème celtique en Pologne. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Rosen-Przeworska J. 1979 Spadek po Celtach. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Rosik S. 2001 W cieniu ,,Śląskiego Olimpu”… Uwagi nad możliwością kosmicznej waloryzacji góry Ślęży w badaniach nad historią religii. In: S. Rosik, P. Wiszewski (eds.), Origines mundi, gentium et civitatum (pp. 62–72). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Sadebeck M. 2008 Góra Ślęża i jej okolice. Wrocław: Oficyna Wydawnicza ATUT.
Simpson S. 2000 Native Faith. Polish Neo-Paganism at the Brink of the 21st Century. Kraków: Nomos.
Słupecki L. 1992 Ślęża, Radunia, Wieżyca. Miejsca kultu słowiańskiego w średniowieczu. Kwartalnik Historyczny, 99(2), pp. 3–15.
Słupecki L. 1994 Slavonic Pagan Sanctuaries. Warszawa: Institute of Archeology and Ethnology, Polish Academy of Sciences.
Smith L. 2004 Archaeological Theory and the Politics of Cultural Heritage. London, New York: Routledge.
Smith L. 2006 Uses of Heritage. London, New York: Routledge.
Smith L. 2012 Discourses of Heritage: Implications for Archaeological Community Practice. Nuevo mundo mundos nuevos: nuevomundo. DOI: 10.4000/nuevomundo.64148
Smith L., Waterton E. 2009 Heritage, Communities and Archaeology. London, New York: Bloomsbury Academic.
Sørensen M. L. S., Carman J. 2009 Introduction. Making the Means Transparent: Reasons and Reflections”. In: M. L. S. Sørensen, Carman J. (eds.), Heritage Studies. Methods and Approaches (pp. 3–10). London, New York: Routledge.
Szafrański W. 1979 Pradzieje religii w Polsce. Warszawa: Iskry.
Szmidt R. 2003 Apokalipsa według pana Jana. Katowice: Rebis.
Szpociński A. 2008 Miejsca pamięci (lieux de mémoire). Teksty Drugie, 4, pp. 11–20.
Waterton E., Smith L. 2009 There is not Such Thing as Heritage. In: E. Waterton, L. Smith (eds.), Taking Archaeology out of Heritage (pp. 10–27). Cambridge: Cambridge Scholars Publishing.
Wesołowski J. 2009 Ślęża – oczyma mediów. Czwarty Wymiar, 11, pp. 32–35.
White H. 2009 Proza historyczna. Kraków: Universitas.
Woźniak Z. 2004 Problem istnienia celtyckiego nemetonu na Ślęży. Przegląd Archeologiczny, 52, pp. 131–183.
Woźny J. 2012 Palimpsestowa natura pradziejowych miejsc kultowych. In: B. Gediga, A. Grossman, W. Piotrowski (eds.), Rytm przemian kulturowych w pradziejach i średniowieczu (pp. 165–176). Biskupin, Wrocław: Muzeum Archeologiczne, Polska Akademia
Nauk.
Wójcikiewicz A. 2011 W poszukiwaniu wielkiego labiryntu. Egipt, archeologia i rok 2012. Katowice: Wydawnictwo KOS.
Zalewska A. 2012 Academic Constructs About the Past and Early Education as (Dis)entangled Components of Identity Formation Processes. In: A. Simandiraki-Grimshaw, E. Stefanou (eds.), From Archaeology to Archaeologies: the ‘Other’ Past (pp. 56–66). Oxford: British Archaeological Reports International Series.