Słowa kluczowe
Palaeolithic art
cave-site
cave art
rock art
Jak cytować
Abstrakt
It is assumed that occurrence of Palaeolithic cave art in Central and Eastern Europe is not typical for this part of the continent, as it is difficult to consider its few examples as a result of solely poor preservation. Looking into this issue from the perspective of region of modern Poland, several questions arise: Why is it registered on so few sites, and is it truly an atypical phenomenon for the region? In problem discussion, there are three key elements: research interest, state of preservation, and competences needed for making a discovery. These elements, covered in following paper, explicitly suggest that in terms of Polish cave sites, we do not possess enough information to conclude which type of occurrence we are dealing with.
Bibliografia
Amron, K., Amron, W. (2002). Eugeniusz Frankowski. 1884‒1962. W: E. Fryś-Pietraszkowa, A. Kowalska-Lewicka, A. Spiss (red.), Etnografowie i ludoznawcy polscy: sylwetki, szkice biograficzne. T. 1 (s. 98‒103). Kraków: Wydawnictwo Naukowe DWN: Oddział Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego.
Barandiarán Irizar, L. (1989). Cartas a José Miguel de Bar adiarán (Primera etapa, 1915‒1936), prólogo de J. Caro Baroja. Donostia ‒ San Sebastián: Argitalpen eta Publikapenen Gipuzkoar Erakundea.
Bayarri, V., Castillo, E., Ripoll, S., Sebastián, M. A. (2021). Improved Application of Hyperspectral Analysis to Rock Art Panels from El Castillo Cave (Spain). Applied Sciences, 11(1292), 1‒18. https://doi.org/10.3390/app11031292 DOI: https://doi.org/10.3390/app11031292
Bąbel, T. J. (2015). Krzemionki Opatowskie. Monument prahistorii Europy. Kopalnie krzemienia pasiastego. Ostrowiec Świętokrzyski: Muzeum Historyczno-Archeologiczne.
Bednarik, G. R. (2008). The origins of symbolling. Signs Journal of Women in Culture and Society, 2, 82‒113.
Chochorowska, E. (2002). Zabytki sztuki z okresu paleolitu z Jaskini Mamutowej i jaskini Maszyckiej pod Krakowem. W: T. Janiak (red.), Sztuka pradziejowa ziem polskich (katalog wystawy) (s. 47‒49). Gniezno: Muzeum Początków Państwa Polskiego.
Clottes, J. (2008). Cave Art. London: Phaidon Press Limited.
Clottes, J., Courtin, J. (1996). The cave beneath the sea: Paleolithic images at Cosquer. New York: Harry N. Abrams, Inc.
Clottes, J., Courtin, J., Vanrell, L. (2005). Cosquer redécouvert. Paris: Seuil.
Cyrek, K. (2002). Plastyka paleolityczna z jaskiń i schronisk północnej części Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej.
W: T. Janiak (red.), Sztuka pradziejowa ziem polskich (katalog wystawy) (s. 41‒46). Gniezno: Muzeum Początków Państwa Polskiego.
Daszkiewicz, P. (2011). Podróż Henri Breuil`a (1877‒1961) do Polski w świetle dokumentów przechowywanych w zbiorach Narodowego Muzeum Historii Naturalnej w Paryżu. Kwartalnik Historii Nauki i Techniki, 56(1), 173‒181.
Frankowski, E. (1918). Hórreos y palafitos de la Península Ibérica. Madrid: Museo Nacional de Ciencias Naturales.
Garate, D., Rivero, O., Rios-Garaizar, J., Intxaurbe, I., Salazar, S. (2020). Arte parietal paleolítico en la cueva de Aitzbitarte V (Errenteria, Gipuzkoa): un nuevo conjunto diacrónico en la Región Cantábrica oriental. Trabajos de Prehistoria, 77(2), 320‒336. https://doi.org/10.3989/tp.2020.12259 DOI: https://doi.org/10.3989/tp.2020.12259
Garate, D., Rivero, O., Rios-Garaizar, J., Arriolabengoa, M., Intxaurbe, I., Salazar, S. (2020). Redefining shared symbolic networks during the Gravettian in Western Europe: New data from the rock art findings in Aitzbitarte caves (Northern Spain). PLoS ONE, 15(10), 1‒30. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0240481 DOI: https://doi.org/10.1371/journal.pone.0240481
Gavelas Juaneda, A., Smith, P., Hornero Ceballos, A., Fernández Muñoz, E., Nocheva Milkova, M. (2018).
Los grabados figurativos parietales de las cuevas del Sofoxó I y Las Mestas II y la ocupación prehistórica en el valle del Nora (Asturias). Sautuola: Revista del Instituto de Prehistoria y Arqueología Sautuola, 23, 391‒407.
Gierliński, D. G., Kowalski, Z. K. (2006). Footprint of a large, early Jurassic Ornithischian from the ancient sacred site of Kontrewers, Poland. W: J. D. Harris, S. G. Lucas, J. A. Spielmann, M. G. Lockley,
A. R. C. Milner, J. I. Kirkland (ed.), The Triassic-Jurassic Terrestrial Transition (s. 217‒220). Albuquerque: New Mexico Museum of Natural History.
Grzelczyk, M., Rak, K., Jakubczak, M. (2017). Rock art in Poland: contribution to discussion. Rock Art Research, 34(2), 208‒210.
Hensel, W. (1957). Sztuka społeczeństw paleolitycznych. Warszawa: Państwowe Muzeum Archeologiczne.
Jaeger, M., Niebieszczański, J., Stróżyk, M. (2019). The first cup marks from the territory of Poland and their archaeological context. Praehistorische Zeitschrift, 94(1), 116‒132. https://doi.org/10.1515/pz-2019-0008 DOI: https://doi.org/10.1515/pz-2019-0008
Kowalski, K. (1953). Jaskinie Polski. T. 2. Warszawa: Państwowego Muzeum Archeologicznego.
Miechowicz, Ł. (2020). Kamienie z „dołkami” w Pleśniówce. https://www.facebook.com/media/set/?-set=a.2895088607259538&type=3 (23.01.2022).
Miechowicz, Ł. (2021a). O projekcie. http://bozestopki.edu.pl/ (23.01.2022).
Miechowicz, Ł. (2021b). Aktualności. http://bozestopki.edu.pl/?page_id=459 (23.01.2022).
Minta-Tworzowska, D. (2017). Świat kolorów ludzi paleolitu jako element intertekstualności „obrazów” w jaskiniach. Folia Praehistorica Posnaniensia, 22, 111‒142. https://doi.org/10.14746/fpp.2017.22.06 DOI: https://doi.org/10.14746/fpp.2017.22.06
Noriega Gracia, I. (2004). Frankowski y los hórreos. http://www.ignaciogracianoriega.net/enh/20041101. htm (23.01.2022).
Ossowski, G. (1882). Jaskinie gór naszych i wypadki osiągnięte z ich badań. Pamiętnik Towarzystwa Tatrzańskiego, 7, 54‒80.
Ossowski, G. (1883). Czwarte sprawozdanie z badań antropologiczno-archeologicznych w jaskiniach okolic Krakowa, dokonanych w r. 1882, oraz rozpoznanie przygotowawcze do badań jaskiń tatrzańskich. Zbiór Wiadomości do Antropologii Krajowej, 7, 66‒88.
Połtowicz-Bobak, M. (2013). Wschodnia prowincja magdalenienu. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Piotrowska, D. (2006). Stefan Krukowski, Jura Ojcowska i archeologia w świetle listów i dokumentów PMA. W: J. Lech, J. Partyka (red.), Jura Ojcowska w pradziejach i w początkach państwa polskiego (s. 193‒224). Ojców: Ojcowski Park Narodowy.
Płonka, T. (2012). Kultura symboliczna społeczeństw łowiecko-zbierackich środkowej Europy u schyłku paleolitu. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Rozwadowski, A. (2009). Obrazy z przeszłości. Hermeneutyka sztuki naskalnej. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Rozwadowski, A. (2017). Odkrywanie sztuki naskalnej. Wprowadzenie. W: A. Rozwadowski (red.), Sztuka naskalna. Polskie doświadczenia badawcze (s. 7‒21). Warszawa ‒ Toruń: Wydawnictwo Tako.
Sanchidrián, J. L., Medina-Alcaide, M. A. (2017). La prospección arqueológica de las cuevas con arte paleolítico. Una propuesta metodológica. Kobie Serie Anejo, 16, 27‒40.
Szelerewicz, M., Górny, A. (1986). Jaskinie Wyżyny Krakowsko-Wieluńskiej. Warszawa ‒ Kraków: Wydawnictwo PTTK „Kraj”.
Szczygieł, J., Sobczyk, A., Hercman, H., Mendecki, M. J., Gąsiorowski, M. (2021). Damaged Speleothems and Collapsed Karst Chambers Indicate Paleoseismicity of the NE Bohemian Massif (Niedźwiedzia Cave, Poland). Tectonics, 40, 1‒25. https://doi.org/10.1029/2020TC006459 DOI: https://doi.org/10.1029/2020TC006459
Valde-Nowak, P. (2002). Paleolityczny depozyt obrzędowy w Jaskini w Obłazowej. W: T. Janiak (red.), Sztuka pradziejowa ziem polskich (katalog wystawy) (s. 30‒33). Gniezno: Muzeum Początków Państwa Polskiego.
Valde-Nowak, P., Kraszewska, A., Cieśla, M. (2017). Magdalenian figurine from Obłazowa Cave. Acta Archaeologica Carpathica, 52, 299‒304.
Wilczyński, J., Szczepanek, A., Wojtal, P., Diakowski, M., Wojenka, M., Sobieraj, D. (2014). A Mid Upper Palaeolithic Child Burial from Borsuka Cave (Southern Poland). International Journal of Osteoarchaeology, 26(1), 151‒162. https://doi.org/10.1002/oa.2405 DOI: https://doi.org/10.1002/oa.2405
Wiśniewski, W. W. (1993a). Znaki naskalne w Tatrach Polskich, Lokalizacja znanych stanowisk. Przegląd literatury i stan poznania. Wierchy, 57, 156‒168.
Wiśniewski, W. W. (1993b). Prace badawcze nad znakami naskalnymi w Tatrach w latach 1988‒1991. Wierchy, 57, 223‒226.
