Słowa kluczowe
Stone Age
environmental variables of settlement
classification and regression trees (CART
Jak cytować
Abstrakt
The article presents results of the study of environmental variables influencing location of Palaeolithic and Mesolithic settlement in Pojezierze Lubuskie. A new method of predicting archaeological sites location has been suggested, based on classification and regression trees (CART), including nine natural variables. A detailed model has been designed illustrating dependency between these natural variables and intensity of prehistoric activity. The study, results have been also presented on the map, which systematisies and presents, in a coherent manner, a model of human presence in Palaeolithic and esolithic periods.Bibliografia
Bower J., Kobusiewicz M. 2002 Comparative Study of Prehistoric Foragers in Europe and North America. Cultural Responses of the End of the Ice Age. New York: The Edwin Mellen Press.
Brandt R., Groenwoudt B.J., Kvamme K.L. 1992 An Experiment in Archaeological Site Location: modelling in the Netherlands using GIS Techniques. World Archaeology, 12(1–3), s. 19–202.
Bratlund B. 1991 Die spätglazialen „Opfertiere“ von Meiendorf und Stellmoor, Kreis Stormarn. Neue Ansätze zur Interpretation alter Funde. Offa, 48, s. 41–73.
Bratlund B. 1996 Hunting Strategies in the Late Glacial of Northern Europe. A Survey of the Faunal Evidence. Journal of World Prehistory, 10(1), s. 1–48.
Bratlund B. 1999 A Survey of the Ahrensburgian Faunal Assemblage of Stellmoor. W: S.K. Kozłowski, J. Gurba, L. Zalizniak, Tanged Point Cultures in Europe. Read at the International Archaeological Symposium Lublin, September, 13-16, 1993 (Lubelskie Materiały Archeologiczne, t. 13, s. 47–59). Lublin: Maria Curie-Skłodowska University Press.
Breiman L., Friedman J.H., Olshen R.A., Stone C.J. 1984 Classification and Regression Trees. New York: Chapman & Hall.
Chmal R. 2003 Objaśnienia do Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski. Arkusz Toporów (501). Warszawa: Państwowy Instytut Geologiczny.
Cook E.F., Goldman L. 1984 Empiric comparison of multivariate analytic techniques: advantages and disadvantages of recursive partitioning analysis. Journal of Chronic Diseases, 37, s. 9–10.
Daugnora L., Girininkas A. 2005 Šiaurės elnių keliai ir jų paplitimas lietuvoje vėlyvajame paleolite. Lietuvos Archeologija, 29, s. 119–132.
Duke C. 2003 Quantifying Palaeolithic landscapes: computer approaches to terrain analysis and visualisation. W: M. Doerr, A. Sarris (red.), The Digital Heritage of Archaeology (s. 139–146). Athens: Hellenic Ministry of Culture.
Estrabrooks A., Taeho J., Japkowicz N. 2004 A Multiple Resampling Method for Learning from Imbalnaced Data Sets. Computational Inteligence, 20(1), s. 18–36.
Fayyad U., Piatetsky-Shapiro G., Smyth P. 1996 From data mining to knowledge discovery in databases. AI Magazine, 17(3), s. 37–54. [Pobrane z: http://www.aaai.org/ojs/index.php/aimagazine/article/viewArticle/1230].
Garcia E.A., Haibo H. 2009 Learning from Imbalanced Data. IEEE Transactions on Knowledge and Data Engineering, 21(9), s. 1263–1284.
Goldman L., Weinberg M., Weisberg M., Olshen R., Cook E.F., Sargent R.K., Lamas G.A., Dennis C., Wilson C., Deckelbaum L., Fineberg H., Stiratelli R. 1982 A computer-derived protocol to aid in the diagnosis of emergency room patients with acute chest pain. The New England Journal of Medicine, 307(10), s. 588–596.
Grøn O. 2010 Our grandfather sent the elk – some problems for hunter-gatherer predictive modelling. Quartär, 59, s. 175–188.
Hildebrnadt-Radke I. 2013 Pradziejowa i wczesnohistoryczna antropopresja i jej zapis w środowisku na przykładzie regionu środkowej Obry (Wielkopolska). Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
Japkowicz N. 2000 Learning from Imbalanced Data Sets: a Comparison of Various Strategies. [Pobrane z: http://www.aaai.org/Papers/Workshops/2000/WS-00-05/WS00-05-003.pdf].
Jankowska D., Rozbiegalski P. 2012 Między północą a południem. Osadnictwo schyłkowopaleolityczne i mezolityczne w dolnym biegu Warty. Folia Praehistorica Posnaniensia, 17, s. 139–148.
Jaskanis D. 1992 Polish national record of archaeological sites. General outline. W: C.V. Larsen (red.), Sites and Monuments. National Archaeological Records (s. 81–87). Copenhagen: National Museum of Denmark.
Jasiewicz J., Hildebrandt-Radke I. 2009a Using multivariate statistics and fuzzy logic system to analyse settlement preferences in lowland areas of the temperate zone: an example from the Polish Lowlands. Journal of Archaeological Science, 36, s. 2096–2107.
Jasiewicz J., Hildebrandt-Radke I. 2009b Zastosowanie oprogramowania OPEN SOURCE GIS do oszacowania wpływu parametrów morfometrycznych terenu na rozwój osadnictwa pradziejowego, na przykładzie Równiny Kościańskiej. W: A. Kostrzewski, R. Paluszkiewicz (red.), Geneza, litologia i stratygrafia utworów czwartorzędowych (Seria Geografia 88, tom V, s. 155–167). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Jasiewicz J., Stepinski T. 2013 Geomorphons – a pattern recognition approach to classification and mapping of landforms. Geomorphology, 182, s. 147–156.
Kabaciński J., Sobkowiak-Tabaka I. 2010 Osadnictwo późnopaleolityczne. W: J. Kabaciński, I. Sobkowiak-Tabaka (red.), Materiały do wczesnych pradziejów Zachodniej Wielkopolski. Osadnictwo późnopaleolityczne i mezolityczne na stanowisku 7 w Ośnie Lubuskim. Ratownicze badania archeologiczne Instytutu Archeologii i Etnologii PAN, Oddział w Poznaniu II (s. 17–60). Poznań: Instytut Archeologii i Etnologii PAN.
Kabaciński J., Sobkowiak-Tabaka I. 2011 Paleolit. W: J. Kabaciński, I. Sobkowiak-Tabaka (red.), Materiały do wczesnych pradziejów Zachodniej Wielkopolski. Osadnictwo pradziejowe i wczesnośredniowieczne w Lubrzy. Ratownicze badania archeologiczne Instytutu Archeologii i Etnologii PAN, Oddział w Poznaniu III (s. 195–262). Poznań: Instytut Archeologii i Etnologii PAN.
Kabaciński J., Sobkowiak-Tabaka I. 2013 Osadnictwo społeczności kultury hamburskiej na Pojezierzu Lubuskim. Ratownicze Badania Archeologiczne Instytutu Archeologii i Etnologii PAN, Ośrodek Studiów Pradziejowych i Średniowiecznych V. Poznań: Instytut Archeologii i Etnologii PAN.
Kim S.J., Lee K.B. 2003 Constructing Decision Trees with Multiple Response Variables. International Journal of Management and Decision Making, 4, s. 337–353.
Kobusiewicz M. 1999 Ludy łowiecko-zbierackie północno-zachodniej Polski. Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.
Kondracki J. 2009 Geografia regionalna Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Konopka M. (red.) 1981 Archeologiczne Zdjęcie Polski (Biblioteka Muzealnictwa i Ochrony Zabytków, seria B, 46). Warszawa: Ministerstwo Kultury i Sztuki.
Kubiak L. 1989 Środowiska osadnicze ludności łowiecko-zbierackiej w zachodniej części Niziny Wielkopolskiej w późnym paleolicie i mezolicie. [Maszynopis pracy magisterskiej, Poznań].
Marks L., Ber A., Gogołek W., Piotrowska K. 2006 Geologic Map of Poland 1:500 000 with planatory Text. Warszawa: Państwowy Instytut Geologiczny.
Misiewicz K. 2006 Geofizyka archeologiczna. Warszawa: Instytut Archeologii i Etnologii PAN.
Okuniewska-Nowaczyk I. 2005 Stan badań palinologicznych w południowo-zachodniej Wielkopolsce. Fontes Archaeologici Posnanienses, 41, s. 9–13.
Okuniewska-Nowaczyk I., Sobkowiak-Tabaka I. 2014 Palynological and archaeological studies of the Late Vistulian and Early Holocene at the Lubuskie Lake District (Western Poland). Studia Quaternaria, 31(1), s. 39–50.
Prinke A. 2002 Introducing information technology to archaeological resource management: towards a GIS-based SMR of Midwestern Poland. W: L. Garcia Sanjuan, D. Wheatley (red.), Mapping the Future of the Past. Managing the Spatial Dimension of the European Archaeological Resource (s. 85–96). Sevilla: Universidad de Sevilla.
Sobkowiak-Tabaka I. 2014 The recolonisation of the Polish Lowland – new ideas and discoveries. W: F. Riede, M. Tallaavaara (red.), Lateglacial and Postglacial Pioneers in Northern Europe (British Archaeological Reports, International Series 2599, s. 53–65). Oxford: Archaeopress.
Sobkowiak-Tabaka I., Okuniewska-Nowaczyk I., Ratajczak-Szczerba M. [w druku] Lateglacial human occupation in the Lubrza region (Łagów Lake District, Western Poland).
Spiess A.F. 1979 Reindeer and Caribou Hunters. An Archaeological Study. New York: Academic Press.
Stach A. 2011 Statystyka przestrzenna w archeologii: opis, analiza i prognozowanie. W: J. Jasiewicz, M. Lutyńska, M. Rzeszewski, M. Szmyt, M. Makohonienko (red.), Metody geoinformacyjne w badaniach archeologicznych. Środowisko i kultura 9 (s. 91–95). Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
Strahler A.N. 1952 Hypsometric (area-altitude) analysis of erosional topography. Bulletin of the Geological Society of America, 63, s. 1117–1142.
Vanacker V., Govers G., Van Peer G., Verbeek C., Desmet J. , Reyniers J. 2001 Using Monte Carlo simulation for the environmental analysis of small archaeologic datasets, with the Mesolithic in Northeast Belgium as a case study. Journal of Archaeological Science, 28(6), s. 661–669.
Williams A.N., Ulm S., Cook A.R., Langley M.C., Collard M. 2013 Human refugia in Australia during the Last Glacial Maximum and Terminal Pleistocene: a geospatial analysis of the 25–12 ka Australian archaeological record. Journal of Archaeological Science, 40(12), s. 4612–4625.
Tilley Ch. 1994 A Phenomenology of Landscapes. Places, Paths and Monuments. Oxford: Berg 3PL.
Tilley Ch. 2010 Interpreting Landscapes. Geologies, Topographies, Identities. Explorations in Landscape Phenomenology 3. Walnut Creek: Left Coast Press Inc.
Zhang H. 1998 Classification Trees for Multiple Binary Responses. Journal of the American Statistical Association, 93, s. 180–193.