Słowa kluczowe
site Kwiatków
Przeworsk culture
Jak cytować
Abstrakt
The artefacts described in the paper come from the Przeworsk culture settlement in Kwiatków, where more than 100 fibulae were discovered. Among the artefacts acquired were three knee-shaped brooches with a semi-circular shield on the head. One of them was discovered in a well; the other two came from the surface of the site. This paper is mostly concerned with issues related to the technological aspects of the production of these items. In addition to the analysis of traces of craftsmanship found on the fibulae, XRF tests were performed to determine the material from which they were made. This approach allows one to supplement the typological findings and reconstruct the process of creating a given object. The brooches were microscopically examined for traces of craftsmanship. The attempt to determine the foundry method which had been applied failed to produce the expected results. Usually, individual instances of knee-shaped fibulae have been recorded at sites in Poland and other countries, such as the Czech Republic. In Kwiatków, however, the discovery contained as many as three such artefacts, though they had not been made in a workshop of one craftsman, although two display a high level of similarity.
Bibliografia
Almgren, O. (1923). Studien über nordeuropäische Fibelformen der ersten nachchristlichen Jahrhunderte (Mannus-Bibliothek, 32). Leipzig: Verlag von Curt Kabitzsch.
Ambroz, A. K. (1966). Fibuly uga evropejskoj časti SSSR II v. n.e. - IV v. n.e., Archeologia SSSR (Svod Archeologičeskich Isstočnikov, D1-30). Moskva.
Atzmüller, T. (2010). Corpus der römischen Funde im europäischen Barbaricum - Lesefunde aus dem nordöstlichen Weinviertel. Titel der Diplomarbeit, Betreuerin: Claudia Theune-Vogt, Wien. [https://docplayer.org/65442782-Diplomarbeit-titel-der-diplomarbeit-corpus-der-roemischen-funde-im-europaeischen-barbaricum-lesefunde-aus-dem-nordoestlichen-weinviertel.html] [dostęp: 2.03.2023].
Bayley, J., Butcher, S. (2004). Roman Brooches in Britain. A Technological and Typological Study based on the Richborough Collection. Reports of the Research Committee of the Society of Antiquaries of London, 68. DOI: https://doi.org/10.26530/20.500.12657/50365
Biborski, M., Kaczanowski, P., Kędzierski, Z., Stępiński, J. (1982). Metallographische Untersuchungen als Kriterium einer Identifikation römischer Schweter. W: J. Piaskowski, M. Biborski (red.), Ancient Iron Manufacture Centres in Northern Central Europe. Archaeologia Interregionalis (s. 65-98). Kraków - Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Böhme-Schönberger, A. (1998). Die provinzialrömischen Fibeln bei Almgren. W: J. Kunow (red.), 100 Jahre Fibelformen nach Oskar Almgren (s. 351-366). Wünsdorf: Brandenburgisches Landesmuseum für Ur- und Frühgeschichte.
Busuladžić, A. (2010). Morfologija antičkih fibula iz zbirke Zemaljskog muzeja Bosne i Hercegovine/. Sarajevo: Muzeum Narodowe w Bośni i Hercegowinie.
Cociş, S. (2004). Fibulele din Dacia Romană / The Brooches from Roman Dacia (Bibliotheca Ephemeris Napocensis, 3). Cluj-Napoca: Editura Mega.
Cociş, S. (2019). The Brooch Workshops from Dacia and the other Danubian Provinces of the Roman Empire (1st c. BC - 3rd c. AD). Cluj-Napoca: Mega Publishing House.
Droberjar, E. (2012). Římské kolínkovité spony v Čechách. Archeologické výzkumy v jižních Čechách, 25, 119-131.
Garbsch, J. (1994). Romische Gewandschmuck in Bayern. W: L Reichter, W. Dieck (red.), Festschrift 125 Jahre Bayerische Handelsbank. Römischer Alltag in Bayern. Das Leben vor 2000 Jahren (s. 237-262). München: München, Selbstverlag.
Higgins, R. A. (1961). Greek and Roman Jewellery. London: Methuen. Jobst, W. (1975). Die Römischen Fibeln aus Lauriacum (Forschungen in Lauriacum, 10), Linz: OÖ. Landesmuseum Linz.
Kieferling, Ł. https://docplayer.pl/68052146-Techniczne-aspekty-realizacji-zapinek-wczesno-i-srodkowolatenskich.html [pobrano: 11.03.2023].
Kieferling, Ł. https://www.academia.edu/31307771/%C5%81ukasz_Kieferling_Rekonstrukcja_zapinki_A18b_z_Legionowa [pobrano: 11.03.2023].
Kokowski, A. (2004). Kultura przeworska - zarys dziejów. W: J. Strzelczyk i inni (red.), Wandalowie. Strażnicy bursztynowego szlaku (s. 25-85). Lublin - Warszawa: Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie.
Kot, K. (2016). Ceramika z okresów przedrzymskiego, rzymskiego i wędrówek ludów. W: S. Rzepecki (red.), Wielokulturowy kompleks osadniczy ze stanowiska Kwiatków 11/20, gm. Brudzew. Strefy A1 i A2 (Spatium Archaeologicum, 9) (s. 141-274). Łódź: Instytut Archeologii Uniwersytetu Łódzkiego, Fundacja Uniwersytetu Łódzkiego, Łódzka Fundacja Badań Naukowych.
Kovrig, I. (1937). Die Haupttypen der kaiserzeitlichen Fibeln in Pannonien (Dissertationes Pannonicae, 2[4]). Budapest: Institut für Münzkunde und Archäologie.
Mamzer, H. (2008). U schyłku starożytności. W: M. Kobusiewicz (red.), Pradzieje Wielkopolski (s. 243- 298). Poznań: Instytut Archeologii i Etnologii PAN.
Merczi, M. (2011). Térdfibulák Komárom-Esztergom megyéből. Komárom-Esztergom Megyei Múzeumok Közleményei, 17, 7-60.
Patek, E. (1942). Verbreitung und Herkunft der römischen Fibeltypen von Pannonien (Dissertationes Pannonicae, 2[19]). Budapest: Institut für Münzkunde und Archäologie.
Piaskowski, J. (1970). Metaloznawcze badania zapinek celtyckich. Archeologia Polski, 15(2), 387-417.
Piaskowski, J. (1980). Metaloznawcze badania starożytnych przedmiotów żelaznych z okolic Koszalina. Slavia Antiqua, 28, 231-252.
Piotrowska, M. (2016). Osadnictwo z okresu przedrzymskiego, okresu wpływów rzymskich i wczesnego okresu wędrówek ludów. Perspektywa źródeł nieruchomych. W: S. Rzepecki (red.), Wielokulturowy kompleks osadniczy ze stanowiska Kwiatków 11/20, gm. Brudzew. Strefy A1 i A2 (Spatium Archaeologicum, 9) (s. 47-140). Łódź: Instytut Archeologii Uniwersytetu Łódzkiego, Fundacja Uniwersytetu Łódzkiego, Łódzka Fundacja Badań Naukowych.
Piotrowska, M. (2021). Przypadek czy wypadek? O znaleziskach fibul ze studni z osady kultury przeworskiej w Kwiatkowie, gm. Brudzew. W: A. Michałowski, M. Brzostowicz, M. Kaczmarek, A. Strobin (red.), Ze świata dawnych Barbarzyńców. Studia pradziejowe i wczesnośredniowieczne. Seria Archeologia 60. Księga dedykowana Profesorowi Henrykowi Machajewskiemu z okazji 70. urodzin i 50 lat pracy archeologicznej (s. 443-455). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Riha, E. (1979). Die römischen Fibeln aus Augst und Kaiseraugst. Mit einem Beitrag von Rudolf Fichter und Chrysta Hochhaus. Forschungen in Augst, 3.
Rzepecki, S., Kot, K., Piotrowska, M. (2016). Pod prąd czasu. Kwiatków i okolica w pradziejach. Łódź: Instytut Archeologii Uniwersytetu Łódzkiego, Fundacja Uniwersytetu Łódzkiego, Łódzka Fundacja Badań Naukowych, Urząd Gminy Brudzew.
Rakoczy, J. (2017). Zapinki prowincjonalnorzymskie odkryte na stanowisku 30 w Perkowie na Kujawach. Acta Universitatis Nicolai Copernici. Archeologia, 35, 25-40. DOI: https://doi.org/10.12775/AUNC_ARCH.2017.002
Strobin, A., Strobin, J. (2018). Uwagi na temat produkcji bransolet taśmowatych i zapinek A. 95 zdobionych foliami z metali szlachetnych na przykładzie zabytków z grobu kultury wielbarskiej w Brzynie, stan. 7, pow. pucki. W: B. Niezabiatowska-Wiśniewska, P. Łuczkiewicz, S. Sadowski (red.), Studia barbarica: profesorowi Andrzejowi Kokowskiemu w 65. rocznicę urodzin, t. 1 (s. 139-156). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Strobin, A., Strobin, J. (2020). Zabytki ze stopów miedzi z cmentarzyska skandynawskiego w Brzynie, pow. pucki, w świetle analiz metaloznawczych. Uwagi nad sposobem pozyskiwania surowca w okresie wędrówek ludów. Slavia Antiqua, 61, 85-100. DOI: https://doi.org/10.14746/sa.2020.61.7
Strobin, J. (2021). Analiza technologiczna wybranych zabytków ze stopów miedzi i srebra z cmentarzyska kultury wielbarskiej w Babim Dole-Borczu, stan. 2. W: J. Andrzejowski, A. Cieśliński, K. Skóra (red.), Babi Dół-Borcz. Cmentarzysko kultury wielbarskiej z kręgami kamiennymi i kurhanami na Pomorzu (Series Gemina, 9) (s. 116-128). Warszawa - Gdańsk: Wydział Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, Fundacja Monumenta Archaeologica Barbarica, Muzeum Archeologiczne w Gdańsku.
Swat, D. (2015). Skarb z V okresu epoki brązu ze Strobina, gm. Konopnica w świetle badań metaloznawczych, Acta Universitatis Lodziensis, Folia Archaeologica, 30, 22-36.
Untracht, O. (1985). Jewelry. Concepts and technology. New York: Knopf Doubleday Publishing Group.
Wielowiejski, J. (1970). Kontakty Noricum i Panonii z ludami północnymi. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Magdalena Piotrowska, Wojciech Rutkowsk
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.