Jak cytować
Abstrakt
This article is a shortened version of the author’s MA thesis, which was presented in 2011. It has been also an attempt to present the most important aspects of the importance of non-domestic animals for the Linear Pottery culture communities inhabiting Central Europe in the early Neolithic. For this purpose, the analysis was carried out within a selected trial area, from where the material was collected. It included three regions, where intensified settlement of the Linear Pottery communities took place in the early Neolithic: the Elbe and Saale river basin, Małopolska (also referred to as Lesser Poland) and Kujawy (Kuiavia). In the trial area fourteen sites were located and then analysed for the presence of remains of domestic animals.
Bibliografia
Bakels C.C. 2009 The Western European Loess Belt-Agrarian History 5300 BC–1000 AD, Leiden.
Bogaard A. 2004 Neolithic farming in central Europe: an archaeobotanical study of crop husbandry practices, Routledge, Abingdon, Oxon, New York.
Bogaard A. 2005 “Garden Agriculture” and the Nature of Early Farming in Europe and the near East, World Archaeology 37/ 2, s. 177–196.
Bogucki P. 1996 Sustainable and unsustainable adaptations by early farming communities of Northern Poland, Journal of Anthropological Archaeology 15, s. 289–311.
Bogucki P., Grygiel R. 1981 Early Neolithic Sites at Brześć Kujawski, Poland: Preliminary Report on the 1976–1979 Excavations, Journal of Field Archaeology 8/1, s. 9–27.
Bogucki P., Grygiel R. 1986 Early Neolithic Sites at Brześć Kujawski, Poland: Preliminary Report on the 1980–1984 Excavations, Journal of Field Archaeology 13/2, s. 121–137.
Bogucki P., Grygiel R. 1993 The first farmers of Central Europe. A survey article, Journal of Field Archaeology 20/4, s. 399–426.
Bollongino R., Burger J. 2007 Neolithic cattle domestication as seen from ancient DNA, Proceedings of the British Academy 144, s. 165–87.
Buchowski M. 1997 Wspólnota interpretacyjna: czy archeologia jest potrzebna antropologii?, Poznań.
Cummings V, Harris O. 2011 Animals, people and places: the continuity of hunting and gathering practices across the Mesolithic-Neolithic transition in Britain, European Journal of Archaeology 14/3, s. 361–382.
Czerniak L. 1992 Węgierce, gm. Pakość, stanowisko 12, woj. Bydgoskie. Osada z fazy Ia kultury późnej ceramiki wstęgowej, Sprawozdania Archeologiczne 44, s. 31–47.
Czerniak L. 1994 Wczesny i środkowy okres neolitu na Kujawach: 5400–3650 p.n.e., Poznań.
Czerniak L. 1998 Najstarsi rolnicy [w:] Gazociąg pełen skarbów archeologicznych/Pipeline of archaeological treasures, red. M. Chłodnicki, L. Krzyżaniak, Poznań, s. 23–36.
Döhle H.-J. 1994 Die linienbandkeramischen Tierknochen von Eilsleben, Börderkreis: Ein Beitrag zur neolitischen Haustierhaltung und Jagd in Mitteleuropa, Halle.
Domańska L. 1988 Recepcja małopolskich surowców krzemiennych wśród kujawskich społeczeństw cyklu wstęgowego [w:] Kontakty pradziejowych społeczeństw Kujaw z innymi ludami Europy, red. A. Cofta- Broniewska, Inowrocław, s. 81–92.
Golitko M., Keeley L.H. 2007 Beating ploughshares back into swords: warfare in the Linearbandkeramik, Antiquity 81, s. 332–342.
Grygiel R. 2004 Neolit i początki epoki brązu w rejonie Brześcia Kujawskiego i Osłonek, t. 1: Wczesny neolit. Kultura ceramiki wstęgowej rytej, Łódź.
Grygiel R. 2008 Neolit i początki epoki brązu w rejonie Brześcia Kujawskiego i Osłonek, t. 2, cz. 2: Środkowy neolit, grupa brzesko-kujawska kultury lendzielskiej, Łódź.
Hayden B. 2003 Were luxury foods the first domesticates? Ethnoarchaeological perspectives from Southeast Asia, World Archaeology 34/ 3, s. 458–469.
Hodder I. 1990 The Domestication of Europe: Structure and Contingency in Neolithic Societies, Oxford.
Hodder I. 1995 Czytanie przeszłości, Poznań.
Honkisz B. 2011 Gospodarcze i społecznie znaczenie nieudomowionych zwierząt dla społeczności wczesnoneolitycznych w Europie Środkowej, [maszynopis pracy magisterskiej, Biblioteka Instytutu Prahistorii UAM] Poznań.
Jordan D.K. 2009 Living the Revolution. The Neolithic (Essay 3). http://dss.ucsd.edu/~dkjordan/arch/neolithic/Neo3-LivRev.html
Kabaciński J. 2010 Przemiany wytwórczości krzemieniarskiej społeczności kultur wstęgowych strefy wielkodolinnej Niżu Polskiego, Poznań.
Kauffmann D. 1977 Entdeckung und Vermessung einer befestigten linienbandkeramischen Siedlung bei Eilsleben, Kr.Wanzleben, Zeitschrift für Archäologie 11, s. 93–100.
Kruk J., Milisauskas S. 1999 Rozkwit i upadek społeczeństw rolniczych neolitu/The rise and fall of neolithic societies, Kraków.
Kruk J. 1980 Gospodarka w Polsce południowo-wschodniej w V–III tysiącleciu p.n.e., Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk.
Kulczycka-Leciejewiczowa A. 2008 Samborzec. Studium przemian kultury ceramiki wstęgowej rytej, Wrocław.
Larsen G., Albarella U., Dobney K., Rowley-Conwy P., Schibler J., Tresset A., Vigne J.-D., Edwards C.J., Schlumbaum A., Dinu A., Bǎlǎçsescu A., Gaynor D., Tagliacozzo A., Manaseryan N., Miracle P., Van Wijngaarden-Bakker L., Masseti M., Bradley D.G., Cooper A. 2007 Ancient DNA, pig domestication, and the spread of the Neolithic into Europe, Proceedings of the National Academy of Sciences 104/39, s. 15276–15281.
Lech J. 1979 Krzemieniarstwo w kulturze społeczności ceramiki wstęgowej rytej w Polsce. Próba zarysu [w:] Początki neolityzacji Polski południowo-zachodniej, red. W. Wojciechowski, Wrocław, s. 121–136.
Makowiecki D. 1989 Materiał kostny zwierzęcy z osady ludności kultury późnej ceramiki wstęgowej w Węgiercach woj. bydgoskie, Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu 198/13, s. 13–29.
Mallory J.P., Douglas Q. Adams 1997 Encyclopedia of Indo-European Culture, London.
Marciniak A. 1996 Archeologia i jej źródła. Materiały faunistyczne w praktyce badawczej archeologii, Warszawa–Poznań.
Marciniak A. 2005 Placing Animals in the Neolithic: Social zooarchaeology of prehistoric farming communities, London.
Marciniak A. 2008 Interactions Between Hunter-Gatherers and Farmers in the Early and Middle Neolithic in the Polish Part of the North European Plain [w:] Time and change, red. R. Layton, H. Maschner, D. Papagianni, Oxford.
Marciniak A. 2013 Origin of Stock – Keeping and Spread of Animal Exploitation Strategies in the Early and Middle Neolithic of the North European Plain [w:] Origins and Spread of Domestic Animals in Southwest Asia and Europe, red. S. Colledge, J. Conolly, K. Dobney, K. Manning, S. Shennan, London.
Nadolna M. 2001 Osada ludności kultury ceramiki wstęgowej rytej na stanowisku Miechowice 7, [maszynopis pracy magisterskiej, Biblioteka Instytutu Prahistorii UAM] Poznań.
Orschiedt J., Haidle M.N. 2006 The LBK Enclosure at Herxheim: Theatre of War or Ritual Centre? References from Osteoarchaeological Investigations, Journal of Conflict Archaeology 2/1, s. 153–167.
Pyzel J. 2010 Historia osadnictwa społeczności kultury ceramiki wstęgowej rytej na Kujawach, Gdańsk.
Russell N. 2002 The wild side of animal domestication, Society and Animals 10/ 3, s. 285–302.
Schibler J., Jacomet S. 2010 Short climatic fluctuations and their impact on human economies and societies: The potential of the Neolithic lake shore settlements in the Alpine foreland, Environmental Archaeology 15/2, s. 173–182.
Schmitt D.N., Lupo K. 2008 Do faunal remains reflect socioeconomic status? An ethnoarchaeological study among Central African farmers in the northern Congo Basin, Journal of Anthropological Archaeology 27, s. 315–325.
Schwartz-Mackensen G. 1983 Die Siedlung der ältesten Linienbandkeramik von Eitzum, Ldkr. Wolfenbüttel [w:] Frühe Bauernkulturen in Niedersachsen, red. G. Wegner, Oldenburg, s. 23–36.
Szmyt M. 1992 Łojewo, gm. Inowrocław, woj. bydgoskie, stan. 35, osiedle z fazy wczesnowióreckiej kultury pucharów lejkowatych (Z badań nad genezą i systematyką kultury pucharów lejkowatych na Kujawach), Sprawozdania Archeologiczne 44, s. 49–98.
Vanmontfort B. 2008 Forager–farmer connections in an “unoccupied” land: First contact on the western edge of LBK territory, Journal of Anthropological Archaeology 27, s. 149–160.
Wiślański T. 1969 Podstawy gospodarcze plemion neolitycznych w Polsce północno-zachodniej, Wrocław.
Wyrost P. 1994 Dawna fauna Polski w świetle badań kostnych materiałów archeologicznych. Rozmieszczenie w czasie i przestrzeni, Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu 259/19, s. 75–176.