Abstrakt
The text discusses the most important research programs devoted to the Bronze Age defensive settlement, initiated by archaeologists from the Adam Mickiewicz University in Poznań.Bibliografia
Bóna I. 1992 Bronzezeitliche Tell-Kulturen in Ungarn [w:] Bronzezeit in Ungarn. Forschungen in Tell-Siedlungen an Donau und Theiss, red. W. Meier-Arendt, Frankfurt am Main, s. 9–39.
Childe V.G. 1929 The Danube in Prehistory, Oxford.
Czebreszuk J. 2011 Bursztyn w kulturze mykeńskiej. Zarys problematyki badawczej, Poznań.
Czebreszuk J., Ducke B, Müller J., Silska P. 2004 Siedlungsstrukturen und Siedlungstopographie / Struktura i topografia osady [w:] Bruszczewo. Ausgrabungen und Forschungen in einer prähistorischen Siedlungskammer Grosspolens/Badania mikroregionu z terenu Wielkopolski. Band / Tom I. Forschungsstand – Erste Ergebnisse – Das östliche Feuchtbodenareal / Stan badań – Pierwsze wyniki – Wschodnia, torfowa część stanowiska, red. J. Czebreszuk, J. Müller, Poznań–Kiel–Rahden Westf., s. 71–77.
Czebreszuk J., Müller J. (red.) 2004a Bruszczewo. Ausgrabungen und Forschungen in einer prähistorischen Siedlungskammer Grosspolens / Badania mikroregionu z terenu Wielkopolski. Band/Tom I. Forschungsstand – Erste Ergebnisse – Das östliche Feuchtbodenareal / Stan badań – Pierwsze wyniki – Wschodnia, torfowa część stanowiska, Poznań–Kiel–Rahden Westf.
Czebreszuk J., Müller J. 2004b Die Lage des Fundplatzes / Położenie stanowiska [w:] Bruszczewo. Ausgrabungen und Forschungen in einer prähistorischen Siedlungskammer Grosspolens / Badania mikroregionu z terenu Wielkopolski. Band / Tom I. Forschungsstand – Erste Ergebnisse – Das östliche Feuchtbodenareal/Stan badań – Pierwsze wyniki – Wschodnia, torfowa część stanowiska, red. J. Czebreszuk, J. Müller, Poznań–Kiel–Rahden Westf., s. 39–43.
Czebreszuk J., Müller J., Silska P. 2004 Forschungsgeschichte und Grabungsverlauf/Historia badań stanowiska [w:] Bruszczewo. Ausgrabungen und Forschungen in einer prähistorischen Siedlungskammer Grosspolens / Badania mikroregionu z terenu Wielkopolski. Band / Tom I. Forschungsstand – Erste Ergebnisse – Das östliche Feuchtbodenareal / Stan badań – Pierwsze wyniki – Wschodnia, torfowa część stanowiska, red. J. Czebreszuk, J. Müller, Poznań–Kiel– Rahden Westf., s. 13–35.
Czebreszuk J., Kadrow S., Müller J. 2008 Defensive Structures from Central Europe to the Aegean in the 3rd and 2nd millennium BC, Poznań–Bonn.
Czebreszuk J., Suchowska P. 2010 Die Kulturschicht am östlichen Spornrand / Warstwa kulturowa w centralnej części stanowiska [w:] Bruszczewo. Ausgrabungen und Forschungen in einer prähistorischen Siedlungskammer Grosspolens/Badania mikroregionu osadniczego z terenu Wielkopolski. Band / Tom II, red. J. Müller, J. Czebreszuk, J. Kneisel, Bonn, s. 545–566.
Ducke B., Müller J. 2004 Die Geomagnetische Prospektion/Prospekcja geomagnetyczna [w:] Bruszczewo. Ausgrabungen und Forschungen in einer prähistorischen Siedlungskammer Grosspolens/ Badania mikroregionu z terenu Wielkopolski. Band / Tom I. Forschungsstand – Erste Ergebnisse – Das östliche Feuchtbodenareal/Stan badań – Pierwsze wyniki – Wschodnia, torfowa część stanowiska, red. J. Czebreszuk, J. Müller, Poznań–Kiel–Rahden Westf., s. 61–68.
Earle T., Kiss V., Kulcsár G., Szeverenyi V., Czebreszuk J., Jaeger M., Pospieszny Ł. 2012 Bronze Age Landscapes in the Benta Valley: Research on the Hinterland of Bronze Age Centres, http://www.hungarianarchaeology.hu/wpcontent/uploads/2013/02/eng_Bentavolgy_12W.pdf [dostęp: 15.06.2014]
Gediga B. 1983 Wczesnobrązowe osiedla obronne na ziemiach polskich, Archeologia Polski 28, s. 321–350.
Haas J. N., Wahlmüller N. 2010 Floren- Vegetations- und Milieuveränderungen im Zuge der bronzezeitlichen Besiedlung von Bruszczewo (Polen) und der landwirtschaftlichen Nutzung der umliegenden Gebiete / Przemiany środowiska, wegetacji i flory w ramach osadnictwa epoki brązu w Bruszczewie oraz gospodarcze użytkowanie otoczenia osady [w:] Bruszczewo. Ausgrabungen und Forschungen in einer prähistorischen Siedlungskammer Grosspolens / Badania mikroregionu z terenu Wielkopolski. Band/Tom II, red. J. Müller, J. Czebreszuk, J. Kneisel, Bonn, s. 50–81.
Heußner U., Ważny T. 2010 Synchronisation der Dendrodaten für Bruszczewo nach der ostdeutschen Kurve / Synchronizacja dat dendrochronologicznych z Bruszczewa z krzywą wschodnioniemiecką [w:] Bruszczewo. Ausgrabungen und Forschungen in einer prähistorischen Siedlungskammer Grosspolens / Badania mikroregionu z terenu Wielkopolski. Band / Tom II, red. J. Müller, J. Czebreszuk, J. Kneisel, Bonn, s. 244–247.
Horváth T., Kozák M., Pető M. 2001 The complex investigations of the stone artefacts from Vatya earthworks of Fejér county. Part I, Alba Regia 30, s. 7–20.
Jaeger M., Czebreszuk J., Müller J. 2008 Pudliszki site 5. An old hypothesis revisited [w:] Defensive Structures from Central Europe to the Aegean in the 3rd and 2nd millenium BC, red. J. Czebreszuk, S. Kadrow, J. Müller, Poznań–Bonn, s. 135–154.
Jaeger M. 2010a Transkarpackie kontakty kultury Otomani-Füzesabony [w:] Transkarpackie kontakty kulturowe w epoce kamienia, brązu i wczesnej epoce żelaza, red. J. Gancarski, Krosno, s. 313–330.
Jaeger M. 2010b Untersuchungen zum Fundplatz 5 Pudliszki und seine Zugehörigkeit zum Netz frühbronzezeitlicher befestigter Siedlungen in Großpolen / StanowiskoPudliszki 5 w ramach domniemanej sieci wczesnobrązowych osad obronnych Wielkopolski [w:] Bruszczewo. Ausgrabungen und Forschungen in einer prähistorischen Siedlungskammer Grosspolens / Badania mikroregionu osadniczego z terenu Wielkopolski. Band / Tom II, red. J. Müller, J. Czebreszuk, J. Kneisel, Bonn, s. 784–821.
Jaeger M., Pospieszny Ł., Kulcsár G., Szeverenyi V. 2010 Wyniki badań geomegntycznych na stanowisku kultury Vatya w Kakucs, Poznań [niepublikowany raport z badań geomagnetycznych w archiwum Pracowni Archeologii Śródziemnomorskiej Epoki Brązu IP UAM].
Jaeger M. 2011 Central European societies of fortified settlements in the first half of the 2nd millennium BC. A comparative study of trial areas, Poznań [maszynopis pracy doktorskiej w archiwum Instytutu Prahistorii UAM].
Jaeger M. 2012 Social Archaeology or Archaeology of Elites? Some Remarks on an Early Bronze Age Grave from Bruszczewo [w:] Beyond Elites. Alternatives to Hierarchical Systems in Modelling Social Formations, red. T. Kienlin, A. Zimmermann, [Universitätsforschungen zur Prähistorischen Archäologie 215], Bonn, s. 393–411.
Jaeger M., Czebreszuk J. 2011 Does a periphery look like that? The cultural landscape of the Unetice culture’s Kościan group [w:] Landscapes and Human Development: The Contribution of European Archaeology, [Universitätsforschungen zur Prähistorischen Archäologie 191], Bonn, s. 217–235.
Jaeger M., Czebreszuk J., Fischl K. P. (red.) 2012 Enclosed Space-Open Society. Contact and Exchange in the context of Bronze Age Defensive Settlements in Central Europe, Poznań–Bonn.
Jaeger M., Kulcsár G. 2013 Kakucs-Balla-Domb. A Case Study in the Absolute and Relative Chronology of the Vatya Culture, Acta Archaeologica Hungarica 64, s. 298–320.
Kłosińska E. 1997 Starszy okres epoki brązu w dorzeczu Warty, Wrocław.
Kneisel J. 2010a Das östliche Feuchtbodenareal: Stratigrafie des Schnitt 30, Fläche 1–4 / Wschodnia, wilgotna strefa stanowiska: stratygrafia wykopu 30, działki 1–4 [w:] Bruszczewo. Ausgrabungen und Forschungen in einer prähistorischen Siedlungskammer Grosspolens / Badania mikroregionu z terenu Wielkopolski. Band/Tom II, red. J. Müller, J. Czebreszuk, J. Kneisel, Bonn, s. 167–232.
Kneisel J. 2010b Eine Siedlungsbestattung der Frühbronzezeit / Pochówek na osadzie z wczesnej epoki brązu [w:] Bruszczewo. Ausgrabungen und Forschungen in einer prähistorischen Siedlungskammer Grosspolens/Badania mikroregionu z terenu Wielkopolski. Band/Tom II, red. J. Müller, J. Czebreszuk, J. Kneisel, Bonn, s. 715–720.
Kneisel J. 2010c Die Knochen- und Geweihartefakte der Schnitte 14–17 / Wyroby z kości i poroża z wykopów 14–17 [w:] Bruszczewo. Ausgrabungen und Forschungen in einer prähistorischen Siedlungskammer Grosspolens / Badania mikroregionu z terenu Wielkopolski. Band / Tom II, red. J. Müller, J. Czebreszuk, J. Kneisel, Bonn, s. 653–692.
Kneisel J., Bork H. R., Czebreszuk J., Dörfler W., Grootes P., Haas J. N., Heußner K. U., Hildebrandt-Radke I., Kroll H., Müller J., Wahlmüller N., Ważny T. 2008 Bruszczewo – Early Bronze Defensive Settlement in Wielkopolska. Metallurgy, peat zone finds and change in the environment [w:] Defensive Structures from Central Europe to the Aegean in the 3rd and 2nd millenium BC, red. J. Czebreszuk, S. Kadrow, J. Müller, Poznań–Bonn, s. 155–170.
Kneisel J., Kroll H. 2010 Die Holzanalysen aus dem östlichen Feuchtbodenareal / Analizy drewna z części torfowej stanowiska [w:] Bruszczewo. Ausgrabungen und Forschungen in einer prähistorischen Siedlungskammer Grosspolens / Badania mikroregionu z terenu Wielkopolski. Band / Tom II, red. J. Müller, J. Czebreszuk, J. Kneisel, Bonn, s. 567–652.
Kovács T. 1982 Befestigungsanlage um die Mitte des 2. Jahrtausends v.u.Z. in Mittelungarn [w:] Beiträge zum bronzezeitlichen Burgenbau in Mitteleuropa, red. B. Chropovský, J. Herrmann, Berlin–Nitra, s. 279–291.
Kulcsár G., Szeverenyi V. 2012 Middle Bronze Age Settlement and Society in Central Hungary [w:] Enclosed Space-Open Society. Contact and Exchange in the context of Bronze Age Defensive Settlements in Central Europe, red. M. Jaeger, J. Czebreszuk, K.P. Fischl, Poznań–Bonn, s. 287–352.
Makowiecki D. 2004 Archäozoologische Untersuchungen zu den frühbronzezeitlichen Tierknochen aus ausgewählten Befunden / Badania archeozoologiczne szczątków kostnych z wybranych części osady [w:] Bruszczewo. Ausgrabungen und Forschungen in einer prähistorischen Siedlungskammer Grosspolens / Badania mikroregionu z terenu Wielkopolski. Band / Tom I. Forschungsstand – Erste Ergebnisse – Das östliche Feuchtbodenareal / Stan badań – Pierwsze wyniki – Wschodnia, torfowa część stanowiska, red. J. Czebreszuk, J. Müller, Poznań–Kiel–Rahden Westf., s. 281–290.
Makowiecki D., Drejer A. 2010 Analiza chronologiczna i przestrzenna zwierzęcych szczątków kostnych wydobytych w Bruszczewie w latach 1964–1968 / Chronologische und chorologische Analyse der in Bruszczewo gefundenen Knochenreste aus den Jahren 1964–1968 [w:] Bruszczewo. Ausgrabungen und Forschungen in einer prähistorischen Siedlungskammer Grosspolens / Badania mikroregionu osadniczego z terenu Wielkopolski. Band / Tom II, red. J. Müller, J. Czebreszuk, J. Kneisel, Bonn, s. 288–315.
Marciniak A. 2010 Taphonomie der Knochenfunde aus Bruszczewo – ein Vorbericht / Tafonomia materiałów kostnych z Bruszczewa. Wprowadzenie [w:] Bruszczewo. Ausgrabungen und Forschungen in einer prähistorischen Siedlungskammer Grosspolens / Badania mikroregionu z terenu Wielkopolski. Band / Tom II, red. J. Müller, J. Czebreszuk, J. Kneisel, Bonn, s. 316–343.
Meier-Arendt W. (red.) 1991 Bronzezeit in Ungarn. Forschungen in Tell-Siedlungen an Donau und Theiss, Frankfurt am Main.
Müller J., Czebreszuk J., Kneisel J. (red.) 2010 Bruszczewo. Ausgrabungen und Forschungen in einer prähistorischen Siedlungskammer Grosspolens / Badania mikroregionu osadniczego z terenu Wielkopolski. Band / Tom II, Bonn.
Müller J. 2004 Die östlichen Feuchtbodenareale: Stratigraphien und Architektur / Strefa torfowa stanowiska: stratygrafia i architektura [w:] Bruszczewo. Ausgrabungen und Forschungen in einer prähistorischen Siedlungskammer Grosspolens / Badania mikroregionu z terenu Wielkopolski. Band / Tom I. Forschungsstand – Erste Ergebnisse – Das östliche Feuchtbodenareal / Stan badań – Pierwsze wyniki – Wschodnia, torfowa część stanowiska, red. J. Czebreszuk, J. Müller, Poznań–Kiel–Rahden Westf., s. 99–134.
Müllern J., Czebreszuk J. 2003 Bruszczewo – eine frühbronzezeitliche Siedlung mit Feuchtbodenerhaltung in Großpolen. Vorbericht zu den Ausgrabungen 1999–2001, Germania 81, s. 443–480.
Németi J., Molnár Z. 2012 Bronzkori hatalmi központok északnyugat-erdélyben: a Nagykároly-Bobáld-tell, Szeged. Poroszlai I., Vicze M. (red.) 2000 Százhalombatta Archaeological Expedition Report I, Százhalombatta.
Poroszlai I., Vicze M. (red.) 2005 Százhalombatta Archaeological Expedition Report II, Százhalombatta.
Rassmann K. 2004 Die Bemerkungen zu den chemischen Analysen von Kupferartefakten aus der Siedlung von Bruszczewo / Uwagi na temat analiz chemicznych wyrobów miedzianych z Bruszczewa [w:] Bruszczewo. Ausgrabungen und Forschungen in einer prähistorischen Siedlungskammer Grosspolens / Badania mikroregionu z terenu Wielkopolski. Band / Tom I. Forschungsstand – Erste Ergebnisse – Das östliche Feuchtbodenareal / Stan badań – Pierwsze wyniki – Wschodnia, torfowa część stanowiska, red. J. Czebreszuk, J. Müller, Poznań–Kiel–Rahden Westf., s. 257–262.
Rassmann K. 2010 Neue chemische Analysen von Kupferartefakten aus der Siedlung von Bruszczewo/ Nowe analizy chemiczne wyrobów miedzianych z osady w Bruszczewie [w:] Bruszczewo. Ausgrabungen und Forschungen in einer prähistorischen Siedlungskammer Grosspolens / Badania mikroregionu z terenu Wielkopolski. Band / Tom II, red. J. Müller, J. Czebreszuk, J. Kneisel, Bonn, s. 702–712.
Sherratt A. 1993 What would a Bronze Age World System Look like?, European Journal of Archaeology 1 (2), s. 1–58.
Stróżyk M. 2011 Architektura wczesnej epoki brązu. Próba wirtualnej rekonstrukcji osady w Bruszczewie, Poznań [maszynopis pracy magisterskiej, Biblioteka Instytutu Prahistorii UAM].
Vicze M., Earle T., Artursson M. 2005 Bronze Age site gazetteer: Benta Valley, Hungary [w:] Százhalombatta Archaeological Expedition Report II, red. I. Poroszlai, M. Vicze, Százhalombatta, s. 237–250.