Słowa kluczowe
early medieval cemeteries
chamber graves
radiocarbon dating
Jak cytować
Abstrakt
This paper presents and discusses the results of 14C dating of two chamber graves (no. 148 and 151) from the early medieval cemetery at Sowinki, site 23A (Wielkopolska).
Bibliografia
Aner E. 1952 Die wikingerzeitlichen Kammergräber am Thorsberger Moor. Offa, 11, s. 60–78.
Ascough P.L., Church M.J., Cook G.T., Dunbar E., Gestsdóttir H., McGovern T.H., Dugmore A., Friðriksson J., Edwards K. J. 2012 Radiocarbon reservoir effects in human bone collagen from northern Iceland. Journal of Archaeological Science, 39(7), s. 2261–2271, DOI: 10.1016/j.jas.2012.02.012.
Błaszczyk D., Stępniewska D. (red.) 2016 Pochówki w grobach komorowych na ziemiach polskich w okresie wczesnego średniowiecza. Warszawa: Instytut Archeologii Uniwersytet Warszawskiego.
Bojarski J., Chudziak W., Kozłowski T., Reitsema L. 2016 Wczesnośredniowieczne groby komorowe z ziemi chełmińskiej. W: D. Błaszczyk, D. Stępniewska (red.), Pochówki w grobach komorowych na ziemiach polskich w okresie wczesnego średniowiecza (s. 102–121). Warszawa: Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego.
Brown T., Brown K. 2011 Biomolecular Archaeology. An Introduction. Chichester: Wiley-Blackwell.
Buko A. (red.) 2015 Bodzia. A Late Viking-Age Elite Cemetery in Central Poland. Leiden – Boston: Brill.
Chudziak W. (red.) 2010 Wczesnośredniowieczne cmentarzysko szkieletowe w Kałdusie (stanowisko 4), (Mons Sancti Laurentii 5). Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytet Mikołaja Kopernika.
Chudziak W. 2013 Remarks on particular material traces of Scandinavian culture in Pomerania. W: S. Moździoch, B. Stanisławski, P. Wiszewski (red.), Scandinavian Culture in Medieval Poland (Interdisciplinary Medieval Studies 2), (s. 373–393). Wrocław: Institute of Archaeology and Ethnology PAN.
Drozd A., Janowski A., Poliński D. 2009 Wczesnośredniowieczne groby komorowe na cmentarzysku w Pniu koło Bydgoszczy (Badania 2005–2007). W: A. Janowski, K. Kowalski, S. Słowiński (red.), XVI sesja Pomorzoznawcza, część 1. Od epoki kamienia do okresu wczesnośredniowiecznego (Acta Archaeologica Pomoranica III) (s. 351–366). Szczecin: SNAP o. Szczecin.
Gąssowski J. 1952 (1950) Cmentarzysko w Końskich na tle zagadnienia południowej granicy Mazowsza we wczesnym średniowieczu. Materiały Wczesnośredniowieczne, 2, s. 71–175.
Goslar T. 2014 Raport z wykonania datowań C-14 w Poznańskim Laboratorium Radiowęglowym, Sowinki, stan. 23A, grób 151. Poznań (maszynopis w posiadaniu autorów).
Goslar T. 2015 Raport z wykonania datowań C-14 w Poznańskim Laboratorium Radiowęglowym, Sowinki, stan. 23A, grób 148. Poznań (maszynopis w posiadaniu autorów).
Grygiel R. 2014 Aneks nr 2: Cmentarzysko wareskich drużynników w Lutomiersku. W: R. Grygiel, T. Jurek (red.), Początki Łęczycy, t. 2, Archeologia o początkach Łęczycy (s. 679–751). Łódź: Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne w Łodzi.
Hilczerówna Z. 1956 Ostrogi polskie z X–XIII wieku. Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Janowski A. 2011a Early medieval chamber graves on the south coast of the Baltic Sea. W: F. Biermann, T. Kersting, A. Klammt (red.), Der Wandel um 1000. Beiträge der Sektion zur slawischen Frühgeschichte der 18. Jahrestagung des Mittel- und Ostdeutschen Verbandes für Altertumsforschung in Greifswald, 23. bis 27. März 2009 (Beiträge zur Ur- und Frühgeschichte Mitteleuropas, t. 60, s. 57–267). Langenweissbach: Beier & Beran. Archäologische Fachliteratur.
Janowski A. 2011b „Jeśli umrze ktoś znaczny z nich, kopią dlań grób podobny do obszernego domu…”. Kilka uwag o tzw. grobach komorowych na terenie Europy Środkowej i Wschodniej. W: S. Cygan, M. Glinianowicz, P.N. Kotowicz (red.), In Silvis, Campis… et Urbe. Średniowieczny obrządek pogrzebowy na pograniczu polsko-ruskim (s. 385–402). Rzeszów – Sanok: Mitel.
Ježek M., Krzyszowski A., Zavřel J. 2013 Early medieval touchstones from Sowinki, Greater Poland. Germania, 91(1–2), s. 177–186.
Kara M. 1991 Z badań nad wczesnośredniowiecznymi grobami z uzbrojeniem z terenu Wielkopolski. W: L. Leciejewicz (red.), Od plemienia do państwa. Śląsk na tle wczesnośredniowiecznej Słowiańszczyzny zachodniej (s. 99–120). Wrocław – Warszawa: Volumen.
Kempke T. 1991 Starigard/Oldenburg. Hauptburg der Slawen in Wagrien. 3 DieWaffen des 8.–13. Jahrhunderts (Offa-Bücher 73). Neumünster: Wachholtz Verlag.
Kozak J. 1996 Wczesnośredniowieczne cmentarzysko szkieletowe w Sowinkach (gm. Mosina, woj. poznańskie): analiza antropologiczna i paleodemograficzna. Przegląd Antropologiczny, 59, s. 91–96.
Kmietowicz A. 1994 Dirhem arabski z Sowinek. Kraków (maszynopis w posiadaniu autorów).
Krzyszowski A. 1992 Wstępne wyniki badań archeologicznych na wczesnośredniowiecznym cmentarzysku szkieletowym z X/XI–XI wieku w miejscowości Sowinki, gm. Mosina, woj. poznańskie, stanowisko 23A. Wielkopolskie Sprawozdania Archeologiczne, 1, s. 83–102.
Krzyszowski A. 1995 Ein reiches Gräberfeld aus dem 10./11.Jh. in Sowinki bei Poznań in Grosspolen. Slavia Antiqua, 36, s. 49–72.
Krzyszowski A. 1997 Frümittelalterliches Grab eines Kaufmannes aus Sowinki bei Poznań in Grosspolen. Germania, 75(2), s. 639–671.
Krzyszowski A. 2014 Naczynia ceramiczne i wiaderka klepkowe z wczesnośredniowiecznego cmentarzyska w Sowinkach k. Poznania. W: T. Kurasiński, K. Skóra (red.), Grób w przestrzeni, przestrzeń w grobie (Acta Archaeologica Lodziensia 60) (s. 137 158). Łódź: Wydawnictwo Łódzkiego Towarzystwa Naukowego.
Kurasiński T., Skóra K. 2012a Wczesnośredniowieczne cmentarzysko szkieletowe w Lubieniu, pow. piotrkowski. Łódź: Instytut Archeologii i Etnologii PAN.
Kurasiński T., Skóra K. 2012b Militaria z wczesnośredniowiecznego cmentarzyska szkieletowego w Radomiu, stan. 4. Acta Militaria Mediaevalia, 8, s. 69–89.
Leciejewicz L. 1954 Cmentarzysko w Birce. Archeologia, 6, s.141–159.
Leciejewicz L., Łosiński W.1960 Wczesnośredniowieczne cmentarzysko w Młodzikowie w pow. średzkim. Fontes Archaeologici Posnanienses, 11, s. 104–165.
Mays S. 2010 The Archaeology of Human Bones. London and New York: Routledge.
Morawski W., Zaitz E. 1977 Wczesnośredniowieczne cmentarzysko szkieletowe w Krakowie na Zakrzówku. Materiały Archeologiczne, 17, s. 53–169.
Müller-Wille M. 2015 The cemetery at Bodzia in a broader European context. W: A. Buko (red.), Bodzia. A Late Viking-Age Elite Cemetery in Central Poland (s. 479–510), Leiden – Boston: Brill.
Nadolski A. 1954 Studia nad uzbrojeniem polskim w X, XI I XII wieku. Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Nadolski A., Abramowicz A., Poklewski T. 1959 Cmentarzysko z XI wieku w Lutomiersku pod Łodzią (Acta Archaeologica Universitatis Lodziensis 7). Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Petersen J. 1919 De norske vikingesverd. En typologisk-kronologisk studie over vikingetidens vaaben. Kristiania: I kommission hos Jacob Dybwad.
Philippsen B. 2013 The freshwater reservoir effect in radiocarbon dating. Heritage Science 1(24). DOI:10.1186/2050-7445-1-24.
Ratajczyk Z. 2013 The cemetery in Ciepłe – current research results. W: S. Moździoch, B. Stanisławski, P. Wiszewski (red.), Scandinavian culture in miedieval Poland (s. 323–351). Wrocław: Institute of Archaeology and Ethnology of the Polish Academy of Sciences.
Rajewski Z. A. 1938 Wielkopolskie cmentarzyska rzędowe okresu wczesnodziejowego. Przegląd Archeologiczny, 6(1), s. 28–85.
Reitsema, L.J. 2012 Stable Isotope Evidence for Human Diet Change in Poland. Columbus: Department of Anthropology, The Ohio State University (niepublikowana praca doktorska).
Sawicki T. 2008 Wczesnośredniowieczne cmentarzysko szkieletowe w Daniszewie pod Kołem, woj. wielkopolskie. Slavia Antiqua, 49, s. 149–209.
Sikora J. 2013 O interpretacji etnicznej wczesnośredniowiecznych pochówków elitarnych. Skandynawowie w państwie pierwszych Piastów i na Pomorzu? Slavia Antiqua, 44, s. 61–96.
Sikora J. 2015 Początki inhumacji w Polsce pierwszych Piastów. Jak wczesne? W: W. Dzieduszycki, J. Wrzesiński (red.), Funeralia Lednickie, Spotkanie 17. Cmentarzyska – relacje społeczne i międzykulturowe (s. 151–164). Poznań: SNAP o. Poznań.
Szostek K., Stepańczyk B. 2009 Zastosowanie analizy stabilnych izotopów w antropologii – wstępne wyniki badań. W: W. Dzieduszycki, J. Wrzesiński (red.), Funeralia Ldnickie, Spotkanie 11. Metody. Źródła. Dokumentacja (s. 125–140). Poznań: SNAP o. Poznań.
Tokarski W. 2000 Militaria – broń miotająca, obuchowa i drzewcowa oraz elementy rzędu końskiego i oporządzenia jeździeckiego. W: Z. Kurnatowska (red.), Wczesnośredniowieczne mosty przy Ostrowie Lednickim, t. 1, Mosty traktu gnieźnieńskiego (s. 77–103). Lednica – Toruń: Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy, Instytut Archeologii i Etnologii UMK.
Unwerzagt W., Schuldt E. 1963 Teterow. Ein slawischer Burgwall in Mecklenburg. Berlin: Akademie Verlag Berlin.
Wachowski K. 1984 Militaria z grodu na Ostrówku w Opolu. W: B. Gediga (red.), Studia nad kulturą wczesnopolskiego Opola. Militaria – wyroby bursztynowe (s. 11–112). Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Wachowski K. 1988 Merowingische und karolingische Sporen auf dem Kontinent. Zeitschrift für Archäologie des Mittelalters, 14/15, s. 49–79.
Wachowski K. 1992 Kultura karolińska a Słowiańszczyzna zachodnia. Studia Archeologiczne, 23. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Walanus A., Goslar T. 2009 Datowanie radiowęglowe. Kraków: Wydawnictwo AGH.
Wrzesiński J. 2010 Kto wierzy w Odyna? Czyli zagadkowe groby w państwie Piastów. W: M. Bogacki, M. Franz, Z. Pilarczyk (red.), Religia ludów Morza Bałtyckiego. Stosunki polsko-duńskie w dziejach, Mare Integrans. Studia nad dziejami wybrzeży Morza Bałtyckiego (s. 58–76). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Wrzesińska A, Wrzesiński J. 2016 Groby komorowe z Dziekanowic, gm. Łubowo, woj. wielkopolskie. W: D. Błaszczyk, D. Stępniewska (red.), Pochówki w grobach komorowych na ziemiach polskich w okresie wczesnego średniowiecza (s. 80–89). Warszawa: Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego.
Żak J. 1967 „Importy” skandynawskie na ziemiach zachodniosłowiańskich od IX do XI wieku (część analityczna). Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Żak J. 1968 Materiały do studiów nad kontaktami wschodniopomorsko-skandynawskimi z X i XI wieku – broń skandynawska. Pomorania Antiqua 2, s. 287–314.