Słowa kluczowe
social stratification
social structure
Roman Iron Age
Wielkopolska
Jak cytować
Abstrakt
The purpose of this article is to explain why the communities of the Przeworsk and Wielbark cultures occupying Wielkopolska in the broadly-defined Roman period used two different types of cremation urns for burying their dead. The paper provides a description of both types of urns. Type I comprises thin walled, carefully made and burnished vase shaped vessels and situlas. Type II groups carefully made vessels with rough or roughened outside surface: pots, vase-shaped vessels and even cups. This paper provides an overview of previous ideas and interpretations of the phenomenon and examines the construction, grave goods and location of selected graves from two cemeteries of the Przeworsk and Wielbark cultures in Wielkopolska: Kuny and Kowalewko. A hypothesis explaining the presence of two urn types at that time in Wielkopolska is then proposed along with some research postulates and questions that will enable and guide further discussion on this intriguing issue.
Bibliografia
Binford L.R. 1971 Mortuary Practices: their study and potential. W: J. Brown (ed.), Approaches to the Social Dimensions of Mortuary Practices (s. 6–29). Washington: Memoirs of the Society for American Archaeology.
Ciesielski Ł. 2011 Zagospodarowanie przestrzeni cmentarzysk w świetle badań nad stosunkami społecznymi w kulturze przeworskiej. W: W. Dzieduszycki, J. Wrzesiński (red.), Kim jesteś człowieku? Funeralia Lednickie – spotkanie 13 (s. 59–68). Poznań: Stowarzyszenie Naukowe Archeologów Polskich.
Dąbrowski K. 1970 Cmentarzysko z okresu późnolateńskiego w Zagorzynie, pow. Kalisz. Sprawozdania Archeologiczne, 22, s. 331–397.
Kwapiński M. 1999 Korpus kanop pomorskich. Część 1 – Pomorze. Gdańsk: Muzeum Archeologiczne.
Niewęgłowski A. 1981 Obrządek pogrzebowy ludności kultury przeworskiej na przełomie er. Warszawa – Wrocław – Kraków – Gdańsk – Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Skorupka T.
Kowalewko 12. Cmentarzysko birytualne ludności kultury wielbarskiej (od połowy I w. n.e. do początku III w. n.e.). W: M. Chłodnicki (red.), Archeologiczne badania ratownicze wzdłuż trasy gazociągu tranzytowego (t. 2, Wielkopolska, cz. 3). Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Skowron J. 2008 Cmentarzysko ludności kultury przeworskiej w Kunach na stanowisku 4, w Wielkopolsce wschodniej. W: J. Skowron, M. Olędzki (red.), Kultura przeworska. Odkryciainterpretacje- hipotezy, (2, s. 11–210). Łódź: Instytut Studiów Międzynarodowych Wydział Studiów Międzynarodowych i Politologicznych UŁ.
Szydłowski J. 1964 Obrządek pogrzebowy na Górnym Śląsku w okresie wpływów rzymskich. Bytom: Muzeum Górnośląskie.
Wołągiewicz R. 1993 Ceramika kultury wielbarskiej między Bałtykiem a Morzem Czarnym. Szczecin: Muzeum Narodowe.
Woźny J. 2000 Symbolika przestrzeni miejsc grzebalnych w czasach ciałopalenia zwłok na ziemiach polskich. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane WSP.
Zarzycka A. 1998 Cmentarzysko i osada ludności kultury wielbarskiej w Mutowie, gm. Szamotuły, woj. poznańskie, stan. 2. Praca magisterska napisana w Instytucie Prahistorii UAM pod kierunkiem prof. dr. hab. Tadeusza Makiewicza (mps), Poznań.
Żychlińska J. [w druku] Społeczno-symboliczne aspekty stroju w Europie Środkowej w latach 1300–400 p.n.e.
Żychliński D. 2014 Obrządek pogrzebowy ludności kultury przeworskiej i wielbarskiej w Wielkopolsce. Zielona Góra – Gniezno: Wydawnictwo Fundacji Archeologicznej.
Żychliński D. 2015a Fenomen „situli”? – znaczenie naczyń glinianych określanych mianem „situl” w obrządku pogrzebowym ludności wielbarskiej w Wielkopolsce. Folia Praehistorica Posnaniensia, 20, s. 557–567.
Żychliński D. 2015b Czy na podstawie analizy cmentarzysk ludności kultury przeworskiej z Wielkopolski można mówić o dyferencjacji społecznej? Przyczynek do dyskusji na podstawie analizy nekropoli w Młodzikowie, pow. średzki, woj. wielkopolskie. W: L. Tyszler, E. Droberjar (red.), Barbari Superiores et Inferiores Archeologia Barbarzyńców 2014. Procesy integracji środkowoeuropejskiego Barbaricum, (s. 269–278). Łódź – Wieluń: Instytut Archeologii Uniwersytetu Łódzkiego – Muzeum Ziemi Wieluńskiej w Wieluniu – Stowarzyszenie Naukowe Archeologów Polskich Oddział w Łodzi.