Słowa kluczowe
cremation
infant graves
Subneolithic
Jak cytować
Abstrakt
The cemetery in Marianowo is the first non-megalithic burial site of the Funnel Beaker culture (hereinafter referred to as TRB from German Trichterbecherkultur), which has been recorded in eastern Wielkopolska. It is also the first one where biritual funeral rites have been adopted. Despite the poor evidence, it might be generally dated to the Classic Wiórek phase (III), and even to sub-phase IIIC of TRB. All six unearthed burials were of children, and the question of the reason why one of them was cremated provides a wide range of interpretative alternatives.
Bibliografia
Baczyńska B. 1984 Dwa pochówki młodszej fazy kultury pucharów lejkowatych z Szarbii, woj. Kielce. Sprawozdania Archeologiczne, 36, s. 21–28.
Bargieł B., Florek M. 2005 Wyniki badań wykopaliskowych prowadzonych w latach 2001–2003 na cmentarzysku kultury pucharów lejkowatych w Pawłowie, stan. 3, pow. Sandomierz. Archeologia Polski Środkowowschodniej, 7, s. 20–32.
Bukowska-Gedigowa J. 1975 Kultura pucharów lejkowatych w dorzeczu górnej Odry. Przegląd Archeologiczny, 23, s. 83–186.
Buśko C. 1987 Rekonstrukcja niektórych elementów obrządku pogrzebowego ludności kultury łużyckiej. Silesia Antiqua, 29, s. 59–93.
Gil-Drozd A. 2012 Kremacja sposobem grzebania „obcych”? Zagadnienie birytualizmu w młodszej epoce kamienia. W: W. Dzieduszycki, J. Wrzesiński (red.), Obcy. Funeralia Lednickie – spotkanie 14 (s. 361–369). Poznań: Stowarzyszenie Naukowe Archeologów Polskich. Oddział w Poznaniu.
Gorczyca K. 2005 Kleczewska enklawa grobowców kujawskich. Zarys problemu. Folia Praehistorica Posnaniensia, 13/14, s. 117–132.
Gorczyca K. 2008 Sprawozdanie z archeologicznych wykopaliskowych badań ratunkowych przeprowadzonych w Ościsłowie, gm. Wilczyn, powiat Konin, woj. wielkopolskie, na stanowisku 5, AZP 52-40/150. [Maszynopis w archiwum Muzeum Okręgowego w Koninie, Konin].
Grygiel R. 1986 The household cluster as a fundamental social unit of the Lengyel Culture in the Polish Lowlands. Dom z podwórzem jako reprezentacja archeologiczna podstawowej jednostki społecznej w grupie brzesko-kujawskiej kultury lendzielskiej. Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Seria Archeologia, 31(1984), s. 43–334.
Gurtowski P. 1987 Cmentarzysko ludności kultury pucharów lejkowatych w miejscowości Małe Czyste, gm. Stolno, stan. 20. W: T. Wiślański (red.), Neolit i początki epoki brązu na Ziemi Chełmińskiej. Materiały z międzynarodowego sympozjum, Toruń, 11-13 XI 1986 (s. 175–181). Toruń: Biuro Badań i Dokumentacji Zabytków.
Hodder I. 1977 The distribution of material culture items in Baringo district, western Kenya. Man, 12(2), s. 239–269.
Jakimowicz R. 1936 Kultura Śląska w zaraniu dziejów w świetle wykopalisk. Katowice: Wydawnictwa Instytutu Śląskiego.
Januszewski J. 1968 Przebieg roczny zgonów we wczesnym średniowieczu w świetle zmian klimatycznych. Czasopismo Geograficzne, 39, s. 265–270.
Jażdżewski K. 1936 Kultura puharów lejkowatych w Polsce Zachodniej i Środkowej. Poznań: Polskie Towarzystwo Prehistoryczne.
Kapica Z. 1986 Identyfikacja antropologiczna pochówków z osady kultury pucharów lejkowatych (KPL) w Sarnowie (stan. 1A), woj. Włocławek. Sprawozdania Archeologiczne, 38, s. 90–107.
Kobylińska U., Kobyliński Z. 1981 Kierunki etnoarcheologicznego badania ceramiki: przegląd problematyki. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, 29(1), s. 43–53.
Kośko A. 1981 Udział południowo-wschodnioeuropejskich wzorców kulturowych w rozwoju niżowych społeczeństw kultury pucharów lejkowatych. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Kośko A., Prinke A. 1977 Sierakowo, woj. Bydgoszcz, stan. 8 – osada z fazy II (wczesnowióreckiej) kultury pucharów lejkowatych. Fontes Archaeologici Posnanienses, 26(1975), s. 1–42.
Kozak-Zychman W., Szeliga M. 2005 Pochówki z cmentarzyska ludności kultury pucharów lejkowatych w Pawłowie, stan. 3, pow. Sandomierz (badania 2001–2003 r.). Archeologia Polski Środkowowschodniej, 7, s. 33–41.
Krygowski B. 1961 Geografia fizyczna Niziny Wielkopolskiej, cz. 1, Geomorfologia. Poznań: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kukawka S. 1993 Zakrzewo, gmina Radzyń Chełmiński, stanowisko 6. Osada z I fazy rozwoju kultury pucharów lejkowatych na Ziemi Chełmińskiej. W: J. Grześkowiak (red.), Archeologiczne badania weryfikacyjno-sondażowe stanowisk neolitycznych na terenie województwa toruńskiego w latach 1992 i 1993 (s. 81–87). Toruń: Państwowa Służba Ochrony Zabytków, Oddział Wojewódzki w Toruniu.
Kukawka S. 2010 Subneolit północno-wschodnioeuropejski na Niżu Polskim. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Kukawka S., Wawrzykowska B. 1990 Małe Czyste, gmina Stolno, województwo toruńskie, stanowisko 20, grób 88. W: D. Jankowska, Z badań nad chronologią absolutną stanowisk neolitycznych z ziemi chełmińskiej (s. 40–44). Toruń: Wojewódzki Ośrodek Ochrony Środowiska Kulturowego w Toruniu. Instytut Archeologii i Etnografii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Marciniak M. 1987 Osada kultury pucharów lejkowatych w Brodnicy-Szabdzie Cegielni, stan. 2. W: T. Wiślański (red.), Neolit i początki epoki brązu na Ziemi Chełmińskiej. Materiały z międzynarodowego sympozjum, Toruń, 11-13 XI 1986 (s. 167–174). Toruń: Biuro Badań i Dokumentacji Zabytków.
Nogaj-Chachaj J. 1991 The stone-packed graves of the Funnel Beakers culture in Karmanowice, site 35. An¬tiquity, 65(248), s. 628–639.
Pearson M. 1999 The Archaeology of Death and Burial. Texas A&M University Press, College Station.
Piasecki E. 1990 Cmentarzyska w aspekcie demograficznym. Przegląd Archeologiczny, 37, s. 5–52.
Rzepecki S. 2004 Społeczności środkowoneolitycznej kultury pucharów lejkowatych na Kujawach. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Rybicka M. 1995 Przemiany kulturowe i osadnicze w III tys. przed. Chr. na Kujawach. Łódź: Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne w Łodzi.
Skibo J.M. 1992 Ethnoarcheology, experimental archeology and inference building in ceramic research. Archaeologia Polona, 30, s. 27–38.
Wierzbicki J. 1994 Cmentarzysko ludności kultury pucharów lejkowatych w Łupawie, gm. Potęgowo, woj. Słupsk, stanowisko 15. Folia Praehistorica Posnaniensia, 6, s. 5–58.
Wierzbicki J. 1998 Dynamiczny model łupawskiego mikroregionu osadniczego (ŁMO) ludności kultury pucharów lejkowatych. Acta Archaeologica Pomoranica, 1, s. 53–67.
Wierzbicki J. 1999 Łupawski mikroregion osadniczy ludności kultury pucharów lejkowatych. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Wierzbicki J. 2008 Nowy typ cmentarzyska wielkopolskich społeczności kultury pucharów lejkowatych (Konarzewo, gm. Dopiewo, pow. Poznań, woj. wielkopolskie, stan. 5). Wielkopolskie Sprawozdania Archeologiczne, 9, s. 25–55.
Wierzbicki J. 2013 Wielka kolonizacja. Społeczności kultury pucharów lejkowatych w dorzeczu środkowej Warty. Poznań: Stowarzyszenie Naukowe Archeologów Polskich. Oddział w Poznaniu.
Wiklak. H. 1986 Osada i cmentarzysko fazy sarnowskiej kultury pucharów lejkowatych na stan. 1A w Sarnowie, woj. Włocławek. Sprawozdania Archeologiczne, 38, s. 77–89.
Wiślański T. 1979 Kształtowanie się miejscowych kultur rolniczo-hodowlanych. Plemiona kultury pucharów lejkowatych. W: W. Hensel, T. Wiślański, Prahistoria ziem polskich (t. 2, Neolit, s. 251–260). Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk: Ossolineum.
Woźny J. 2000 Symbolika przestrzeni miejsc grzebalnych w czasach ciałopalenia zwłok na ziemiach polskich (od środkowej epoki brązu do środkowego okresu lateńskiego). Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Pedagogicznej.
Wrzesińska A. 2006 Szczątki ludzkie ze stanowiska Marianowo 17, gmina Ślesin, powiat Konin, województwo wielkopolskie, Lednogóra 2006. [Maszynopis w archiwum Muzeum Okręgowego w Koninie, Konin].