Słowa kluczowe
instrukcja
gatunek
pragmalingwistyka
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł omawia zjawisko stylizacji w gatunku instrukcji, w jej pododmianie instrukcji do gry planszowej. Uznaje się, że w tekście instrukcji dochodzi do kreacji językowej, wprowadzającej gracza w swoisty świat gry. Umożliwia ona dalsze tworzenie znaczeń w procesie rozgrywki, włącza użytkowników w oparty na kulturze interaktywny system znaków. Stylizacja występuje w około 20% badanych współczesnych polskich tekstów. Wybór mniej typowej strategii objaśniania fabuły gry wprowadza do produktu element zaskoczenia, dostarcza dodatkowych wrażeń estetycznych, a niekiedy nawet organizuje cały świat gry. Ilościowo fragmenty poddane stylizacji językowej nie przeważają. Zabiegi te występują jednak w ramie tekstowej oraz dotyczą nie tylko warstwy leksykalnej, ale i odmiany językowej, gatunku, a nawet dyskursu.
Bibliografia
Balbus, S. (1996). Między stylami, wyd. II. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”.
Borawski, S. (2007), Słownictwo potoczne listów Zygmunta Miłkowskiego do Juliana Łukaszewskiego (1867–1895). Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Doroszewski, W. (1996), Słownik języka polskiego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Dubisz, S. (1979). Stylizacja językowa – próba definicji. Prace Filologiczne, 29(1), 191–216.
Kasprzak, K. (2018). Gra planszowa pomocą w czytaniu tekstu literackiego (Henryk Sienkiewicz, W pustyni i w puszczy). Annales Universitatis Paedagogicea Cracoviensis. Studia ad Didactam Literarum Polonarum Linguage Pertinentia, nr 259, 175–184. Online: <http://didactica.up.krakow.pl/article/view/4968/0>.
Kurowska, K. (2018). Edukacyjny wymiar gier planszowych na podstawie gry Ognisty podmuch. Zeszyty Naukowe SGSP, nr 67, 111–134.
Loewe, I. (2007). Gatunki paratekstowe w komunikacji medialnej. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Online: <https://sbc.org.pl/ Content/50642/gatunki_paratekstowe_w_komunikacji_medialnej. pdf>.
Łączyński, M. (2012). Badanie instrukcji gier z perspektywy twórcy i użytkownika. Homo Ludens, 4(1), 119–133.
Marcjanik, M. (1988). Kreatywna funkcja mowy. Przegląd Humanistyczny, 32(11/12), 95–104.
Mochocka, A. (2015), Polskie gry planszowe oparte na utworach literackich – rekonesans. Biblioteka Postscriptum Polonistycznego, 5(1), 35–47. Online: <http://www.postscriptum.us.edu.pl/pdf/bps2015_5_2.pdf>.
Szczaus, A. (2011). Instrukcja jako forma komunikacji (na przykładzie Informacyi matematycznej Wojciecha Bystrzonowskiego z 1749 roku). W: D.Ostaszewska, J. Przyklęk (red.), Gatunki mowy i ich ewolucja 4: Gatunek a komunikacja społeczna (s. 369–382). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Szuk-Bernaciak, M. (2010). Instrukcja obsługi jako środek komunikacji typu specjalista-niespecjalista. Lingwistyka Stosowana, 1(2), 171–180. Online: <http://bazhum.muzhp.pl/czasopismo/578/?idno=14624>.
Troszczyńska-Nakonieczna, W. (2007). Strategie instruowania na przykładzie instrukcji obsługi urządzeń technicznych. W: D.Ostaszewska (red.), Gatunki mowy i ich ewolucja 3: Gatunek a odmiany funkcjonalne (s.184–193). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Troszczyńska-Nakonieczna, W. (2013). Gwarancja a instrukcja obsługi – powiązania dyskursywne. Słowo. Studia Językoznawcze, 4(4), 175–187. Online: <http://ifp.ur.edu.pl/slowo/slowo_4/troszczynska.pdf>.
Troszczyńska-Nakonieczna, W. (2007). Wzorzec gatunkowy tekstowych instrukcji użytkowania w perspektywie diachronicznej. Stylistyka, 16(1), 501–516.
Uździcka, M. (2017). Onowym pojęciu glosariusza (na materiale literatury fantasy). Rekonesans badawczy. Stylistyka, 26(1), 267–289.
Żmigrodzki, P. (red.). (2007–). Wielki słownik języka polskiego. Online: <https://wsjp.pl>.
Wojtak, M. (2008). Genologia tekstów użytkowych. W: D.Ostaszewska, R. Cudak (red.), Polska genologia lingwistyczna (s. 339–352), Warszawa: PWN.
Wojtak, M. (2001). Pragmatyczne aspekty analiz stylistycznych tekstów użytkowych. W: B. Witosz (red.), Stylistyka a pragmatyka (s. 38–47). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Wrona, Ł. (2017). Plansza, kości i karty jako forma narracji historycznej: analiza nowoczesnych gier planszowych. Opinie Edukacyjne Polskiej Akademii Umiejętności: prace Komisji PAU do Oceny Podręczników Szkolnych, 15(1), 157–188. Online: <https://www.academia.edu/38236711/Plansza_ko%C5%9Bci_i_karty_jako_forma_narracji_historycznej_-_analiza_nowoczesnych_gier_planszowych>.
Zdunkiewicz-Jedynak, D. (2008). ABC stylistyki. W: E. Wierzbicka, A. Wolański, D. Zdunkiewicz-Jedynak (red.), Podstawy stylistyki i retoryki (s. 39–101). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Zielińska, K. (2018). Język i komunikacja w instrukcjach strategicznych gier planszowych. W: A. Drabina-Różewicz, A. Momot (red.), Język i kultura w komunikacji społecznej. Tradycja, teraźniejszość, perspektywy (s. 91–103). Wrocław: Stowarzyszenie Młodych Twórców „Kontrast”. Online: <https://depot.ceon.pl/bitstream/handle/123456789/15587/j%20zyk%20i%20kultura%20w%20komunikacji%20spo%20ecznej.pdf?sequence=1>.
Zielińska K. (2017). Instrukcja gry planszowej – tekst użytkowy czy literacki? Rozprawy Komisji Językowej [Wrocławskie Towarzystwo Naukowe], 43(1) 57–66
Ludografia
Arabczyk, G. (2017). Stworze. Underworld Kingdom.
Bachmiński, K., Stachyra, M., Zasowski, M., Mydel, M., Stankiewicz, P. (2005). Labirynt czarnoksiężnika. Kuźnia Gier.
Borsuk, K. (2007). Superfarmer (ed. 3). Granna. Także ed. 2 (1997).
Ginter, T., Madaj, K. (2010–2016). 111. IPN.
Ginter, T., Madaj, K. (2016). 111. IPN.
Grupa LM (2012). Cardio Alarm! Granna.
Gumienny, W., Andruszkiewicz, J. (2014). 1944. Race to the Rhine. Instrukcja. Phalanx.
Huszcza, I., Głowacz, F. (2014). Dice Brewing. Almanach Piwowara. Board & Dice.
Jagodziński, A. (2019). Pangea. Instrukcja. REDIMP GAMES.
Jagodziński, M. (2017). Pocket Mars. Board & Dice [gra karciana].
Kalicki, K. (2016). Domek. Rebel.
Kalicki, K. (2017). Domek. Słoneczna 156. Dodatek. Rebel.
Kałuża, A. (2010). K2. Instrukcja. Rebel.
Kałuża, A. (2011). Broad Peak. Rebel.
Kałuża, A. (2012). Jaskinia. Rebel.
Kałuża, A. (2019). Drako. Smok i krasnoludy. Rebel.
Kaznocha, T., Kaźmierski, T. (2013). Wikingowie. Wojownicy Północy. Rebel.
Kijowska, V., Ropka, M. (2015). Twoja kolej. G3.
Kijowska, V., Ropka, M. (2017). Witaj w świecie artefaktów. Portal Games.
Kijowska, V., Ropka, M. (2015). Taste of Poland. Bomba Games [gra karciana].
Krupiński, M., Miłuński, F. (2010). Magnum Sal. Leonardo Games.
Kurek, A. (2011). The Arctic. Alchemicus.pl.
Kurek, A. (2010). Master of Economy. Sinonis.
Kurek, A. (2014). Medieval Battle. The Board Game. Alchemicus.pl.
Kwapiński, A. (2015). Herosi. Instrukcja gry. Lion Games.
Kwapiński, A. (2017). Inbetween. Board & Dice.
Kwapiński, A. (2018). Lord of Hellas. Instrukcja gry. Phalanx.
Kwapiński, A. (2019). Nemesis. Instrukcja (tłum. M. Żabicka). Rebel.
Kwapiński, A., Sieńko, M. (2012). Sigismundus Augustus. Dei gratia rex Poloniae. Fabryka gier Historycznych.
Kwapiński, A., Sieńsko, M. (2014). First to Fight. Fabryka Gier Historycznych. Lewandowicz, T. (2012). Amber. Rebel.
Madaj, K. (2015). 7. W obronie Lwowa. Trefl SA.
Madaj, K. (2013). Kolejka. Instrukcja. IPN.
Madaj, K. (2013). Letnisko [Summer Resort]. Gry Leonardo.
Madaj, K. (2016). Planeta Nomino. Trefl SA.
Madaj, K., Ginter, T. (2014), Alarm dla Warszawy. Trefl SA.
Madejski, J. (2018). Niepodległa. Instrukcja do gry. Wersja zaawansowana. IPN.
Matusik, K. (2014). Amber Route. Bomba Games.
Matuszczak, K., Pronobis, M. (2009). Arkana miłości. Let’s Play [gra karciana].
Miłuński, F. (2011). Na Grunwald! Rycerze króla Jagiełły. Egmont.
Miłuński, F. (2013). Kosmiczna misja. Egmont.
Miłuński, F. (2016). Capital. Granna.
Miłuński, F. (2017). Batory. Granna.
Miłuński, F. (2011). Mare Balticum. Instrukcja. Gry Leonardo.
Miłuński, F. (2009). Mali Powstańcy. Warszawa 1944. Egmont.
Mirska, M., Sypek, R. (2013). Alternatywy 4. Inte-gra, TVP SA.
Mydel, M., Stachyra, M., Zasowski, M. (2004). Troja. Poprawiona instrukcja i FAQ. Krakowska Grupa Kreatywna.
Mydel, M., Stankiewicz, P., Stachyra, M., Zasowski, M. (2005). Wiochmen Rejser. Instrukcja do gry. Kuźnia Gier [gra karciana].
Mydel, M., Stankiewicz, P. (2013). 7 Ronin. Gra taktyki i wojennej intuicji. Don’t Panic Games.
Mydel, M., Stankiewicz, P. (2005–2007). Wiochmen 2. Zasady gry, Kuźnia Gier [gra karciana].
Okliński, G., Wolicki, K. (2016). Martians: A Story of Civilisation. REDIMP GAMES.
Oracz, M. (2013). Neuroshima HEX 3.0. Portal Games.
Oracz, M. (2013). Tezeusz. Mroczna orbita. Portal Games.
Oracz, M., Wiśniewski J. (2018). This War of Mine. Dziennik. Galakta.
Otremba, A. (2012). CLASH: Jihad vs McWorld. Diablos Polacos.
Ozon, M. (2013). Czas Honoru. Operacja Most III. TVP, Phalanx.
Poleszak, M., Szewczyk, M. (2015). Witkacy. Bombagames.
Sosiński, K., Szwelicki, R. (2019). Anno domini 1666. Instrukcja gry. Wargamer Studio.
Stankiewicz, P. (2007). Pola naftowe. Wydawnictwo Imperium.
Stępień, S. (2016). Wiek złodziei. Zasady gry. Galakta.
Szopa, M. (2012). Orły i rakiety. Eagles & Missiles. Zasady gry. Mars Games.
Tomczyk, M. (2005). Wyprawa. Towarzyska gra fantasy. Krakowska Grupa Kreatywna.
Trzewiczek, I. (2014). Osadnicy. Narodziny Imperium. Portal Games.
Trzewiczek, I. (2014). Wiedźmin. Gra przygodowa. Podręcznik zasad. Fantasy Flight Games.
Trzewiczek, I. (2015). Stronghold (ed. 2). Portal Games.
Trzewiczek, I. (2016). 51. stan. Portal Games.
Trzewiczek, I. (2017). Pierwsi Marsjanie. Przygody na czerwonej planecie. Instrukcja. Portal Games.
Trzewiczek, I. (2018). Detektyw. Kryminalna gra planszowa. Portal Games.
Trzewiczek, I. (2019). Prêt a Porter. Portal Games.
Trzewiczek, I. (2012). Robinson Crusoe. Przygoda na przeklętej wyspie. Edycja Gra roku. Instrukcja. Portal Games.
Trzewiczek, I. (2014). Wiedźmin. Gra przygodowa. Skrócona instrukcja. Fantasy Flight Games.
Trzewiczek, I. (2010). Zombiaki II. Atak na Moskwę. Portal Games [gra karciana].
Walczewska-Bińczyk, I., Walczewski, O., Kwapiński, A. (2012). W Zakładzie – Lubelski Lipiec ’80. Fabryka Gier Historycznych.
Wełnicki, M. (2011). Zagłada Atlantydy. Galakta.
Wełnicki, M. (2014). Slavika. Równonoc. Equinox. Rebel.
Wojtkowiak, P. (2017). Azyl. Zagrożone gatunki. CUBE FACTORY OF IDEAS.
Wolicki, K. (2013). Enclave. Zakon krańca świata. ST Games Spółka z o.o.
Wolicki, K. (2014). Pan Lodowego Ogrodu (ed. 2). REDIMP GAMES.
Wolicki, K. (2015). Achaja. REDIMP GAMES.
Wolicki, K. (2018). Atlantis. Island of Gods. REDIMP GAMES.
Wolicki, K. (2017). Cthulhu. Rise of the Cults. REDIMP GAMES.
Woźniak, Ł. (2013). Pirackie skarby. Egmont.
Zalewski, J. (2015). Andromeda. Galakta.
Zalewski, J. (2015). CVlizacje. Granna.