Chess movies między ludologią a historią wizualną – wprowadzenie do zagadnienia. Od Gorączki szachowej (1925) po Gambit królowej (2020)
Main Article Content
Abstrakt
Celem artykułu jest sklasyfikowanie tzw. chess movies – filmów szachowych, o szachach i szachistach. W tekście wymieniono i scharakteryzowano wybrane tytuły spośród 83 ujętych w zestawieniu filmograficznym. Autor proponuje interdyscyplinarne ujęcie badawcze łączące elementy ludologii i historii wizualnej. Każdy film mówi coś o czasie, w którym powstał, w tym o historii szachów i ich postrzeganiu w danym okresie historycznym
Downloads
Download data is not yet available.
Article Details
Jak cytować
Szymala, J. (2021). Chess movies między ludologią a historią wizualną – wprowadzenie do zagadnienia. Od Gorączki szachowej (1925) po Gambit królowej (2020). Homo Ludens, (1 (14), 185-206. https://doi.org/10.14746/HL.2021.14.11
Numer
Dział
ARTYKUŁY
Szczegółowe informacje dotyczące prawa autorskiego zawarte są w umowie podpisywanej między wydawcą a autorem.
Bibliografia
- Bubczyk, R. (2003). Gry w szachy i kości jako rozrywki duchowieństwa w średniowiecznej Polsce. Annales Universitatis Mariae Curie Skłodowska Lublin – Polonia. Sectio F. Historia, nr 58, 25–33.
- Bubczyk, R. (2009). Gry na szachownicy w kulturze dworskiej i rycerskiej w średniowiecznej Anglii na tle europejskim. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
- Chess.com (1 października 2018). 7 Chess Movies You Do Not Want To Miss. Online: <https://www.chess.com/article/view/chess-movies>.
- Chess motifs (bez daty). [Wyszukiwarka motywów szachowych, różni autorzy, różne daty publikacji haseł]. Online: <https://tvtropes.org/pmwiki/pmwiki.php/Main/ChessMotifs>.
- Chosiński, S. (27 kwietnia 2010). Ostap Bender – bohater swoich czasów! [L. Gajdaj, 12 krzeseł – recenzja]. Online: <https://esensja.pl/film/dvd/tekst.html?id=9582&strona=2>.
- Cybulski, M. (2014). ZSRR się śmieje. Filmy Leonida Gajdaja i radziecka kinematografia komediowa. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Grado.
- Dorwing, D. (2019). Fienomien szachmatnoj igry w russkoj litieraturie 1920–1930 gg. Tallin: niepublikowana praca doktorska.
- Gawlikowski, S. (1978). Olimpiady szachowe 1924–1974. Wydanie 2. rozszerz. Warszawa: Wydawnictwo „Sport i Turystyka”.
- Giżycki, J. (1960, 1972, 1984, 2020). Z szachami przez wieki i kraje. Warszawa: Sport i Turystyka.
- Grandmaster [fragment filmu] (1973). Materiał opublikowany 28 kwietnia 2019 roku. Online: <https://www.youtube.com/watch?v=apf343hq0Iw>.
- Gryz, A. (2016). Poza czernią i bielą. Filmowi szachiści. Ekrany, nr 1. Online: <http://ekrany.org.pl/historia_kina/poza-czernia-i-biela-filmowiszachisci/>.
- James, J. (5 grudnia 2020). “Emocyonalnost dajet o siebie znat”. Nonagaprindaszwili – o sieriale Netflix i igrie w szachmaty s mużczina [wywiad z Noną Gapridaszwili]. Online: <https://www.bbc.com/russian/features-55188483>.
- Jraberl (3 czerwca 2018, post). Chess and Blade Runner. Online: <https://www.chess.com/forum/view/fun-with-chess/chess-and-blade-runner>.
- Kastratović, G. (2006). Istorija crnogorskog filma. Podgorica: CID.
- Kowalczyk, M. (2017). Film sportowy jako gatunek. Katowice: niepublikowana praca doktorska.
- Kurkowska, M., Kurkowski, J. (2016). Studia Europejskie, nr 3, s. 213–231.
- Marszałek, R. (2019). Niedoczas. Gdańsk: Wydawnictwo słowo/obraz terytoria.
- Maśnicki, J. (2006). Niemy kraj. Polskie motywy w europejskim kinie niemym (1896–1930). Gdańsk: Wydawnictwo słowo/obraz terytoria.
- Muszyński Ł. (2019). Gambit królewski [Ł. Kośmicki, Ukryta gra – recenzja]. Online: <https://www.filmweb.pl/reviews/recenzja-filmu-Ukryta+gra-22941>. Nguyen, P. (8 lipca 2017). James Bond i szachy. Online: .
- Niemiec, D. (2011). Czy Konrad Mazowiecki grał w szachy na Wawelu? W: K. Dzięgielewski, Ł. Oleszczak (red.), Po drugiej stronie. Raporty przyjaciół-archeologów dla Wojtka Cholewy „Jonesa” (s. 195–206). Pękowice: Wydawnictwo i Pracownia Archeologiczna Profil Magdalena Dzięgielewska.
- Pająk, P. (2018). Arcydzieła chorwackiego filmu fabularnego. Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego.
- Peer, S. van de (red.) (2017). Animation in the Middle East. Practice and aesthetics from Gabhdad to Casablanca. London – New York: I. B. Tauris.
- Pendergast, T., Pendergast, S. (red.) (2000). International dictionary of films and filmmakers (t. 1–4). St James Press.
- Smykowski, M. (2018). Szachy – (nie)ludzka gra. Ludzie, maszyny i antycypacje przyszłości. Kultura Współczesna, 26(2), 132–142.
- Sokołowski, M. (2017). Recenzja rozprawy doktorskiej Pani Magister Magdaleny Kowalczyk Film sportowy jako gatunek napisanej pod kierunkiem Prof. zw. dr hab. Tadeusza Miczki, Katowice 2017, ss. 292. Online: <https://www.fil.us.edu.pl/wp-content/uploads/2016/11/Kowalczyk_recenzja_ Soko%C5%82owski.pdf>.
- Sołtysiak, M. (2014). Archeologia szachów. Przyczynek do badania zmian kulturowych dotyczących pozycji kobiet w średniowieczu, na przykładzie transformacji figury wezyra w królową. Homo Ludens, 6(1), 153–170.
- Szymala, J. (2016). Zamki w Olesku i Podhorcach jako obiekty turystyczne i miejsca realizacji filmów historycznych. W: J. Szymala, Film – Historia – Turystyka (s. 68–69). Kraków: Księgarnia Akademicka.
- Wierski, D. (2014). Sport w polskim kinie 1944–1989. Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Katedra.
- Wojnicka, J. (2009). Kino Rosji carskiej i Związku Sowieckiego. W: T. Lubelski, I. Sowińska, R. Syska (red.), Kino nieme (s. 529). Kraków: Universitas.
- Włodarczyk R. (16 lipca 2020). 10 filmów szachowych. Online: <https://naszachownicy.pl/10-filmow-szachowych>.