Abstrakt
Tłumaczenie to aktywność, w trakcie której, podobnie jak w procesie interpretacji jej konkretnego efektu w postaci tekstu docelowego, ze szczególną wagą ujawniają się odniesienia do różnych kontekstów źródłowych i docelowych. Na tym tle pouczająca może być analiza rozmaitych przypadków lepszego lub mniej przekonującego dostosowania tekstu docelowego do rzeczywistości jego odbioru. Proponowane studium przypadku służyć ma w założeniu opisowi procesów tłumaczenia i interpretacji w kategoriach specyficznych gier językowych, według modelu zaproponowanego niegdyś przez Stanisława Barańczaka – o z grubsza ustalonych zasadach, obowiązujących nawet mimo różnego stopnia ich produktywnego odniesienia do obiektów pozajęzykowej rzeczywistości. Odmienne rozpoznanie owych zasad skutkuje powstaniem różnych tłumaczeń, jak ukazano na analizowanym przykładzie.
Bibliografia
AllTheLyrics.com (2021). It Ain’t Necessarily So. Online: <https://www.allthelyrics.com/lyrics/george_gershwin/it_aint_necessarily_so-lyrics-156161.html>. Data dostępu: 14 listopada 2021.
Austin, J. L. (1962). How to Do Things with Words: The William James lectures delivered at Harvard University in 1955. Oxford: Clarendon Press.
Barańczak, S. (2004). Ocalone w tłumaczeniu. Szkice o warsztacie tłumacza poezji z dodatkiem Małej antologii przekładów-problemów. Kraków: Wydawnictwo „a5”.
Berger, P. L., Luckmann, Th. (1983). Społeczne tworzenie rzeczywistości (tłum. J. Niżnik). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Berne, E. (1999) W co grają ludzie. Psychologia stosunków międzyludzkich (tłum. P. Izdebski). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Bronski Beat (1984). It Ain’t Necessarily So. W: Age of Consent [CD]. London: London Records.
Caillois, R. (1997). Gry i ludzie (tłum. A. Tatarkiewicz, M. Żurowska). Warszawa: Wolumen.
Fisher, B. D. (red.) (2000). Porgy and Bess, Opera in Three Acts. Boca Raton, FL: Opera Journey.
Furia, Ph. (1996). Ira Gershwin: The Art of the Lyricist. New York: Oxford University Press. DOI: https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780195115703.001.0001
Garfinkel, H. (1974). Routine Grounds of Everyday Activities. W: D. Sudnow (red.), Studies in Social Interactions (s. 1–30). New York – London: The Free Press.
Geppert, E. (1986). Nie przejmuj się. W: Edyta Geppert Recital – Live [CD]. Warszawa: Pronit.
Goffman, E. (1956). The Presentation Self in Everyday Life. Edinburgh: University of Edinburgh Social Sciences Research Centre.
Guiraud, P. (1974). Semiologia (tłum. S. Cichowicz). Warszawa: Wiedza Powszechna.
von Hippel, E. (2005). Democratizing Innovation. Cambridge – London: MIT Press. DOI: https://doi.org/10.7551/mitpress/2333.001.0001
Huizinga, J. (1985). Homo ludens. Zabawa jako źródło kultury (tłum. M. Kurecka, W. Wirpsza). Warszawa: Czytelnik.
Jabłoński, A. (2013). Homeostaza tekstu. Tłumaczenie i komunikacja międzykulturowa w perspektywie polsko-japońskiej. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Jabłoński, A. (2021). Niekoniecznie. Niepublikowane tłumaczenie tekstu It Ain’t Necassarily So.
Kick, R. (2007). Everything You Know About God Is Wrong: The Disinformation Guide to Religion. New York: Disinformation Company.
Mathews, G. (2000). Global Culture/Individual Identity. London – New York: Routledge.
Miller, G. A., Galanter, E., Pribram, K. H. (1960). Plans and Structure of Behavior. New York: Holt, Rinehart and Winston. DOI: https://doi.org/10.1037/10039-000
Noonan, E. (2012). The Strange Career of Porgy and Bess. Chapel Hill: University of North Carolina Press.
Opara, S. (2009). Tyrania złudzeń. Studia z filozofii polityki. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie „Muza”.
Schank, R. C., Abelson, R. P. (1977). Scripts, Plans, Goals, and Understanding: An Inquiry into Human Knowledge Structures. Hillside: Lawrence Erlbaum Associates.
Shalit, J. (1985). The Glory of Gershwin. Essex: International Music Publications Ltd.
Tekstowo (2021). Nie przejmuj się. Online: <https://www.tekstowo.pl/piosenka,edyta_geppert,nie_przejmuj_sie.html>. Data dostępu: 14 listopada 2021.
Venuti, L. (1995). The Translator’s Invisibility – A History of Translation. London – New York: Routledge.
Wikipedia (2021a). It Ain’t Necessarily So. Online: <https://en.wikipedia.org/wiki/It_Ain%27t_Necessarily_So>. Data dostępu: 14 listopada 2021.
Wikipedia (2021b). Bronski Beat. Online: <https://en.wikipedia.org/wiki/Bronski_Beat>. Data dostępu: 14 listopada 2021.
Yngve, V. H. (1975). Human Linguistics and Face-to-Face Interaction. W: A. Kendon, R. M. Harris, M. R. Key (red.), Organization of Behavior in Face-to-Face Interaction (s. 47–62). The Hague – Paris: Mouton Publishers. DOI: https://doi.org/10.1515/9783110907643.47
YouTube (2021). Edyta Geppert, „Nie przejmuj się”. Online: <https://www.youtube.com/watch?v=GbB0PQ_v4kU>. Data dostępu: 18 listopada 2021.
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Szczegółowe informacje dotyczące prawa autorskiego zawarte są w umowie podpisywanej między wydawcą a autorem.