Abstrakt
Teresa Żółkowska, Karolina Kaliszewska, The selected premises for the reconfigura-tion of the disability model. The posthu-manist perspective. Interdisciplinary Contexts of Special Pedagogy, no. 25, Poznań 2019. Pp. 55-81. Adam Mickiewicz University Press. ISSN 2300-391X. DOI: https://doi.org/10.14746/ikps.2019.25.03
In the contemporary special pedagogy, it is clearly seen, that we are dealing with a situation of passing over scholarly programmes that refer, i.a. to the medical and social model of disability. We remain in a inter-paradigmatic transition period, in which new views on disability are appearing. One of the most popular scholarly approaches is the posthumanism, the characteristics of which are, i.a.: the critique of humanism, the departure from anthropocentrism, the appearance of a new materialism, the direction of research towards objects, animals, as well as, the relations of people and non-people. The example of such posthumanist approach, that may constitute the context for the creation of new models of disability, is the Actor-Network theory developed by Bruno Latour and his associates.
Bibliografia
Agamben G., Homo Sacer. Suwerenna władza i nagie życie, (trans.) M. Salwa. Prószyński i S-ka, Warszawa 2008.
Agamben G., What is a paradigm?, 2002, http://www.egs.edu/faculty/giorgioagamben/articles/what-is-a-paradigm. Access: 17.04.2019 r.
Arbiszewski K., Wszystko otware na nowo. Teoria Aktora-Sieci i filozofia kultury. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2010.
Badmington N., Theorizing Posthumanizm, Cultural Critique 2003, Winter, no. 53.
Bakke M., Bio-transfiguracje. Sztuka i estetyka posthumanizmu. Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2010.
Barad K., Posthumanistyczna performatywność: ku zrozumieniu, jak materia zaczyna mieć znaczenie, (in:) A. Gajewska (ed.), Teorie wywrotowe. Antologia przekładów. Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2001.
Bednarek J., Emancypacyjna obietnica posthumanizmu. Praktyka teoretyczna, 2014, 4(14).
Bińczyk E., Praktyka, laboratorium, czynniki pozaludzkie. Najnowsze modele technonauki oraz wybrane tezy Ludwika Flecka, 2009, http://fleck.umcs.lublin.pl/teksty.htm, Access: 15.04.2019 r.
Bobrowski I., Zaproszenie do językoznawstwa. Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN, Kraków 1998.
Borowska-Beszta B., Wkład antropologii kulturowej w studia nad niepełnosprawnością, Interdyscyplinarne Konteksty Pedagogiki Specjalnej, 15, 2016.
Braidotti R., Po człowieku, (trans.) J. Bednarek, A. Kowalczyk. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2014.
Braidotti R., Podmioty nomadyczne. Ucieleśnienie i różnica seksualna w feminizmie współczesnym, (trans.) A. Derra. Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2009.
Chodkowska M., Kazanowski Z., Socjopedagogiczne konteksty postaw nauczycieli wobec edukacji integracyjnej, (in:) Z. Palak, Z. Bartkowicz (eds.), Wsparcie społecznew rehabilitacji i resocjalizacji, Wydawnictwo Naukowe UMCS, Lublin 2004.
Chrzanowska I., Pedagogika specjalna. Od tradycji do współczesności, Impuls, Kraków 2015.
Chrzanowska I., Pedagogika specjalna. Od tradycji do nowoczesności, Impuls Kraków 2015.
Deleuze G., Guattari F., Kłącze, (trans.) B. Banasik. Colloquia Communia 1988, no. 1-3.
Derrida J., Is There a Philosophical Language?, (in:) L. Thomassen (ed.), The Derrida-Habermas Reader, Univesity Edinburgh, Edinburgh 2006.
Derrida J., Kres człowieka, (trans.) P. Piątek, (in:) B. Banasiak (ed.), J. Derrida, Pismo filozofii. Inter EssE Kraków 1993.
Dolińska J., Sieci relacji a sidła opisu, (in:) Z. Ładyga, J. Włodarczyk (eds.), Po humanizmie. Od technokrytyki do Animal Studies, Wydawnictwo Naukowe Katedra, Gdańsk 2015.
Drżałowska G., Integracja edukacyjna a integracja społeczna, (in:) G. Drżałowska, H. Żuraw (eds.) Integracja społeczna osób niepełnosprawnych, Żak, Warszawa 2004.
Feministyczne nowe materializmy: usytuowane kartografie, (eds.) O. Cielemęcka, M. Rogowska-Stangret, E-Naukowiec, Lublin, 2018. https://www.academia.edu/36656598/Feministyczne_nowe_materializmy_usytuowane_kartografie. Access: 22.04.2019 r.
Foucault M., Historia seksualności, (trans.) B. Banasiak, T. Komendant, K. Matuszewski. Czytelnik, Warszawa 1995.
Foucault M., Interview met Michel Foucault, Dits et Ecrist: 1954-198, (in:) M. Loba, O śmierci podmiotu trzydzieści lat później, (in:) S. Wysłouch, B. Kaniewska (eds.), Człowiek i rzecz. O problemach reifikacji w literaturze, filozofii i sztuce, Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka, Poznań 1999.
Fukuyama F., Koniec człowieka. Konsekwencje rewolucji biotechnologicznej, (trans.) B. Pietrzyk. Wydawnictwo Znak, Kraków 2005.
Gajdzica Z., Człowiek z niepełnosprawnością w rezerwacie przestrzeni publicznej, Wydawnictwo Impuls, Kraków 2013.
Głodkowska J., Między integracją a izolacją- jedność w zróżnicowaniu a oddzielenie w odmienności, (in:) M. Orłowska (ed.) Skazani na wykluczenie, Wydawnictwo APS, Warszawa 2015.
Gurtowski S., Należeć do wszechświata. Poszukiwania na pograniczu nauki i duchowości, Collectanea Theologica, 1966, 66(4), pp. 207-211.
Haraway D., Modest Witness @ Second_ Millenium. FamaleMan_Meets_Onco_Mause, London-New York 1997, p. 74.
Haraway D., The Promises of Monsters. A Regenerative Politics for Inappropriate/d Others, (in:) D. Haraway (ed.), The Haraway Reader, Routledge 2004.
Hassan I., Prometheus as Performer: Toward a Posthumanist Culture? Georgia Review 1977, Winter, vol. 31, no. 4.
Hassan I.,Prometheus as Performer: Toward a Posthumanist Culture? Georgia Review 1977, Winter, vol. 31, no. 4, s. 843; after; M. Bakke, Bio-transfiguracje. Sztuka i estetyka posthumanizmu, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2012.
Jodkowski J., Paradygmat. file:///C:/Users/user/Desktop/Jodkowski_Paradygmat_1987.pdf. Access: 12.04.2019 r.
Kamiński S., Nauka i metoda. Pojęcie nauki i klasyfikacja nauk. Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 1992.
Kerenyi K., Dionizos. Archetyp życia niezniszczalnego, (trans.) I. Kania. Wydawnictwo Baran i Suszczyński, Kraków 1997.
Kępa M., Metodologiczne ujęcie paradygmatu jako metody badawczej na przykładzie koncepcji Thomasa Kuhna. E-Wydawnictwo. Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa, Wrocław 2015. http://www.repozytorium.uni.wroc.pl/Content/66140/23Mateusz_Kepa.pdf. Access: 14.04.2019 r.
Kirenko J., Oblicza niepełnosprawności, Wydawnictwo Akademickie WSSP, Lublin 2006.
Kosakowski Cz., Węzłowe problemy pedagogiki specjalnej, Akapit, Toruń 2003.
Kościelska M., Oblicza upośledzenia, PWN Warszawa 1995.
Kowalczyk A., Wspólnota poszerzona – spotkania ludzkich i pozaludzkich aktorów. Praktyka Teoretyczna 2010, 1(1), pp. 94-115.
Krause A., Współczesne paradygmaty pedagogiki specjalnej. Wydawnictwo Impuls, Kraków 2010.
Kuhn T.S., Struktura rewolucji naukowych, (trans.) H. Ostromęcka. Aletheia, Warszawa 2001.
Kuźniarz B., Goodbye Mr. Postmodernism. Teorie społeczne myślicieli późnej lewicy. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2011.
Lakatos I., Nauka i pseudonauka, (in:) I. Lakatos, Pisma z filozofii nauk empirycznych, tłum. W. Sady. PWN, Warszawa 1995, pp. 360-361.
Latour B., Nadzieja Pandory: eseje o rzeczywistości w studiach nad nauką, (trans.) K. Abriszewski. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytety Mikołaja Kopernika, Toruń 2013.
Latour B., Nigdy nie byliśmy nowocześni. Studium z antropologii symetrycznej, (trans.) M. Gdula. Oficyna Naukowa, Warszawa 2011.
Latour B., Polityka natury, (trans.) A. Czarnacka, M. Gdula. Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2009.
Latour B., Splatając na nowo, to co społeczne. Wprowadzenie do teorii aktora-sieci, (trans.) A. Derra, K. Arbiszewski. Universitas, Kraków 2010.
Lejman J., Człowiek a zwierzę. Biologiczne i kulturowe źródła antropocentryzmu, Wschodni Rocznik Humanistyczny, 2015, vol. XI.
Leszczyńska K., Skowronek K., Wolność i wierność. O roli zwrotów w humanistyce i naukach społecznych, (in:) K. Leszczyńska, K. Skowronek (eds.), Performatywne wymiary kultury. Wydawnictwo Libron, Kraków 2012.
Loba M., O śmierci podmiotu trzydzieści lat później, (in:) S. Wysłouch, B. Kaniewska (eds.), Człowiek i rzecz. O problemach reifikacji w literaturze, filozofii i sztuce. Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka, Poznań 1999.
Łodyga Z., Włodarczyk J., Wstęp, (in:) Z. Łodyga, J. Włodarczyk (eds.) Po humanizmie. Od technokrytyki do animals studies. Wydawnictwo Naukowe Katedra, Gdańsk 2015.
Maciarz A., Integracja społeczna niepełnosprawnych, WSiP, Warszawa 1987.
Motycka A., Relatywistyczna wizja nauki. Analiza krytyczna koncepcji T.S Kuhna i S.E Toulmina. Wydawnictwo PAN, Wrocław 1980.
Musiał G., Paradygmat, prawo nauki, rozwój społeczny: ujęcie metodologiczne. Akademia Ekonomiczna, Katowice 1997.
Pawłowski A., Paradygmat. http://logic.amu.edu.pl/images/1/16/Paradygmat.pdf; Access: 11.04.2019 r.
Pawłowski A., Paradygmaty nowoczesności, Państwowa Galeria Sztuki, Sopot 2014, www. Paradygmat.pdf Access: 14.04.2019 r.
Piotrkowska E., Społeczny konstruktywizm a matematyka. Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2008.
Podgórska-Jachnik D., Głusi. Emancypacje, WNWSP, Łódź 2013.
Rainko S., Dwa paradygmaty. Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2011.
Sadowska S., Ku edukacji zorientowanej na zmianę społecznego obrazu osób niepełnosprawnych, Akapit, Toruń 2005.
Sadzik P., Nie-ludzka wspólnota równych, Praktyka Teoretyczna no. 4(14), 2014.
Sikora T., Odmieńcy / śmieci. Kultura Współczesna. Teorie. Interpretacje, Praktyka, 2007, no. 4(54), pp. 45-62.
Twardowski A., Disability studies jako przykład interdyscyplinarnego podejścia do niepełnosprawności, an unpublished manuscript, Poznań 2017.
Wittgenstein L., Dociekania filozoficzne, (trans.) B. Wolniewicz. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004.
Wlazło M., Interdyscyplinarne studia nad niepełnosprawnością – sprzymierzeniec czy wróg pedagogiki specjalnej? Problemy Edukacji, Rehabilitacji i i Socjalizacji Osób Niepełnosprawnych 23/2, pp. 65-74, 2016.
Wolfe K., What is Posthumanism? University of Minnesota Press, Minneapolis 2010.file:///C:/Users/user/Desktop/What%20is%20Posthumanizm.pdf. Access: 22.04.2019 r.
Wróblewski M., Choroba jako hybryda. ADHD w świetle Teorii Aktora-Sieci i Asocjologii, Studia Socjologiczne 2011, no. 4, pp. 121-154.
Zizek S., Przemoc. Sześć spojrzeń z ukosa, (trans.) A. Górny, Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza, Warszawa, 2010.
Zybertowicz A., Przemoc i poznanie. Studium z nie-klasycznej socjologii wiedzy. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2005.
Żółkowska T., Wyrównywanie szans społecznych osób z niepełnosprawnością intelektualną, Inplus, Szczecin 2004.