Słowa kluczowe
developmental needs
risk of disability
preventive intervention
disability
Jak cytować
Abstrakt
The purpose of the paper is to highlight the risk of child disability in the period between birth and commencement of primary education. The first part of the paper analyses differences in defining the target group of early development support and intervention, a distinction is made between disability and the risk of disability. The paper describes selected concepts of early developmental support and traditional psychological concepts regarding human development. The second part of the paper presents concepts of speech and language disorders in children. The paper discusses the dependence between linguistic competencies and global development of a child and the problem of early development diagnosis and evaluation of cognitive functions, listing the methods and tools used to examine young children.
Bibliografia
Bogacz E., Bogacz-Rybczak A., Gruba J., Karty Oceny Rozwoju Psychoruchowego, Wydawnictwo Komlogo, Gliwice 2018.
Chrzan-Dętkoś M., Krótka Skala Rozwoju Dziecka, Pracownia Testów Psychologicznych i Pedagogicznych, Gdańsk 2018.
Chrzanowska I., Pedagogika specjalna, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2018.
Cummings J., Neuropsychiatria, Wydawnictwo Medyczne Urban&Partner, Wrocław 2005.
Cytowska, B., Idea wczesnej interwencji i wspomagania rozwoju małego dziecka [in:] ed. B. Cytowska, B. Winczura, “Wczesna interwencja i wspomaganie rozwoju małego dziecka”, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2006, s. 15-26.
Erikson E., Dzieciństwo i społeczeństwa, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 1997.
Fecenec D., Jaworowska A., Matczak A., IDS-2 Skale Inteligencji i Rozwoju dla Dzieci i Młodzieży, Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, Warszawa 2018.
Gaś Z., Profesjonalna profilaktyka w szkole. Nowe wyzwania, Wyższa Szkoła Ekonomii i Innowacji w Lublinie, Lublin 2011.
ICD-10, Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych. Rewizja dziesiąta. Vol. I, World Health Organization, 2008.
Kloze A., Ocena fizjoterapeutyczna niemowlęcia zagrożonego nieprawidłowym rozwojem ruchowym, [in:] “Wczesna interwencja – wsparcie dziecka i rodziny. Materiały z sympozjum naukowego”, Polskie Stowarzyszenie na rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną, Warszawa 2018, p. 245-252.
Kopeć D., Zapobieganie niepełnosprawności intelektualnej w świetle rozważań Amerykańskiego Stowarzyszenia Niepełnosprawności Intelektualnej i Rozwojowej (AAIDD), “Kultura-Społeczeństwo-Edukacja“, 2012, no. 2, p. 63.
Kryteria Diagnostyczne Zaburzeń Psychicznych. Wydanie Piąte. DSM-5, ed. P. Gałecki, M. Pilecki, J. Rymaszewska, A. Szulc, S. Sidorowicz, Edra Urban&Partner, Wrocław 2018.
Leonard L., SLI – specyficzne zaburzenie rozwoju językowego, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk, 2006.
Matczak A., Jaworowska A., Ciechanowicz A., Fecenec D., Stańczak J., Zalewska E., DSR - Dziecięca Skala Rozwoju, Pracownia Testów Psychologicznych i Pedagogicznych, Gdańsk 2007.
Podgórska-Jachnik, D., Specyfika wczesnego wspomagania rozwoju i wczesnej interwencji logopedycznej w pracy z dziećmi z uszkodzonym słuchem [in:] ed. K. Kaczorowska-Bray, S. Milewski “Wczesna interwencja logopedyczna. Seria Logopedii XXI”, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk 2016.
Program Rządowy, Wczesna, Wielospecjalistyczna, Kompleksowa, Skoordynowana i Ciągła Pomoc Dziecku Zagrożonemu Niepełnosprawnością lub Niepełnosprawnemu oraz Jego Rodzinie. Pilotaż 2005-2007, 2004, p. 11 (as on 15.05.2019).
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 24 sierpnia 2017 r. w sprawie organizowania wczesnego wspomagania rozwoju dzieci (Journal of Laws /Dz.U./ item 1635).
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 września 2017 r. w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych (Journal of Laws /Dz. U./
item 1743).
Rządzka M., Znaczenie wczesnej diagnozy odruchów oralnych i oddychania dla przyszłego rozwoju mowy. Preventive. Wczesna stymulacja, [in:] “Wspomaganie rozwoju dzieci z zaburzeniami genetycznymi”, red. J. Wyczesany, Stowarzyszenie na rzecz Dzieci z Zaburzeniami Genetycznymi GEN, Pozna 2010.
Schalock R., Borhwick-Duy A., Luckasson R., Intellectual Disability. Definitions, Classification and Systems of Supports. The AAIDD Ad Hoc Committee on Terminology and Classifcation. 11th ed. Washington 2010.
Strelau, J., Doliński, D. (2008) Psychologia. Tom 2. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2008.
Twardowski A., Wczesne wspomaganie rozwoju dzieci z niepełnosprawnościami w środowisku rodzinnym, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań 2012.
Twardowski A., Wczesne wspomaganie rozwoju dzieci z niepełnosprawnościami w środowisku rodzinnym, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań 2012.
Twardowski A., Wczesne wspomaganie rozwoju dzieci z niepełnosprawnościami w środowisku rodzinnym, [in:] “Wspomaganie dzieci z genetycznie uwarunkowanymi wadami rozwoju i ich rodzin” ed. A. Twardowski, Stowarzyszenie na rzecz Dzieci z Zaburzeniami Genetycznymi GEN, Pozna 2006.
Zimbardo P., Gerrig R., Psychologia i życie, Wydawnictwo Naukowe PWN SA, Warszawa, 2018.
Online sources
Rok Wczesnej interwencji, https://rwi.psoni.org.pl, (as on 30.05.2019). Polskie Towarzystwo Psychiatryczne, https://psychiatria.org.pl/news,tekst,355,psychoterapia_dzieci_i_mlodziezy, (as on 30.05.2019).