Słowa kluczowe
sociometric position
social situation
integrated schools
mainstream schools
Jak cytować
Abstrakt
The social situation of students with disabilities, due to existing stereotypes, social distance, not coping with the diversity and many other factors will be complex. The purpose of this article was to analyze the situation of pupils with sight disabilities in non-segregated forms of education: mainstream and integrated schools. Participation in social relations of blind and visually impaired students is described from two perspectives: the objective expressed in the sociometric position in the classroom as well as subjective measured by social integration – satisfaction with peer contacts. Existing relationships between these two variables and factors moderating it became the basis for interpreting the results of research conducted on a group of 60 students with visual impairment. A significant correlation between positive sociometric status and social integration, while generally neutral sociometric positions and relatively high satisfaction with peer contacts might suggest, that students with visual impairment in nonsegregated education forms are tolerated and subjectively do not feel the negative attitudes of their peers. Unfortunately, rarely they belong to the category of accepted students.
Bibliografia
Cillessen A.H., Sociometric status, social self-perceptions, and the development of school adjustment in middle childhood, Biennal Meeting of the society for research in
Child Development, Washington, April 3–6, 1997.
Coie J., Dodge K., Kupersmidt J., Peer group behavior and social status, [w:] Peer rejection in childhood, red. S. Asher, J. Coie, Cambridge 1990.
Dobrzańska-Socha B., Postawy ociemniałych wobec inwalidów wzroku i osób widzących, „Przegląd Tyflologiczny” 1987, nr 1/2.
Gifford-Smith M.E., Brownell C.A., Childhood peer relationships: social acceptance, friendships, and peer networks, „Journal of School Psychology” 2003, nr 41.
Hoben M., Linstrom V., Evidence of isolation in the mainstream, „Journal of Visual Impairment and Blindness” 1980, 74(8).
Iłendo-Milewska A., Dysfunkcjonalność uczniów gimnazjum, Difin, Warszawa 2009.
Janowski A., Uczeń w teatrze Ŝycia szkolnego, WSiP, Warszawa 1995.
Janowski A., Stachyra R., PrestiŜ ucznia wśród rówieśników, WSiP, Warszawa 1985.
Konarska J., Naklicka A., Specyficzne trudności psychospołeczne niedowidzących, „Przegląd Tyflologiczny” 1991, nr 1–2.
Korewa M., śebrowski J., Funkcjonowanie dzieci niedowidzących w podstawowych szkołach masowych, [w:] Rehabilitacja niewidomych i słabo widzących. Tendencje współczesne, red. J. Kuczyńska-Kwapisz, Warszawa 1996.
Kulawska E., Uwarunkowania i konsekwencje odrzucenia dziecka w wieku szkolnym przez grupę rówieśniczą, „Seminare” 2013, t. 33.
Majewski T., Poradnik metodyczny dla nauczycieli pracujących z dziećmi z uszkodzonym wzrokiem w systemie integracyjnym, PWZN, Warszawa 1997.
Matelska N.Y., The problem of sociometric status influence at the development of self consiousness in early adolescence, „Vìsnik Harkìvs′kogo nacìonal′nogo pedagogìčnogo unìversitetu ìmenì G.S. Skovorodi. Psihologìâ” 2014, no. 48.
Minczakiewicz E., Edukacja włączająca jako imperatyw normalizacji w biegu Życia osób niepełnosprawnych, [w:] D. Czajkowska-Ziobrowska, A. Zduniak, Edukacyjne zagrożenia i wyzwania młodego pokolenia, Wydawnictwo WyŜszej Szkoły Bezpieczeństwa, Poznań 2009.
MacCuspie P.A., Promoting acceptance of children with disabilities: From tolerance to inclusion, Halifax, Nova Scotia, Canada: Atlantic Provinces Special Education Authority, 1996.
MacCuspie P.A., Social Skills in School and Community, [w:] Teaching Social Skills to Students with Visual Impairments. From Theory to Practice, red. Sacks S.Z., Wolffe K.E., New York 2006.
MacCuspie P.A., The social acceptance and interaction of integrated visually impaired Children, Doctoral dissertation, Dalhousie University, Halifax, Nova Scotia, Canada 1992.
Musialska K., Odrzucenie rówieśnicze w klasie szkolnej, Impuls, Kraków 2011.
Newcomb A.F., Bukowski W.M., Pattee L., Children’s peer relations: A meta-analytic review of popular, rejected, neglected, controversial, and average sociometric status, „Psychological Bulletin” 1993, nr 113.
Oleś P., Steuden S., Toczołowski J., Jak świata mniej widzę: zaburzenia widzenia a jakość Życia, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 2002.
Ossowski R., Wychowanie dzieci niesprawnych sensorycznie, [w:] Dziecko niepełnosprawne w rodzinie, red. I. Obuchowska, WSiP, Warszawa 1991.
Palak Z., By zwiększyć szanse integracji społecznej osób niewidomych i słabowidzących, [w:] Interdyscyplinarność w teorii i praktyce pedagogiki specjalnej, red. M. Chodkowska, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1999.
Palak Z., Uczniowie niewidomi i słabowidzący w szkołach ogólnodostępnych, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2000.
Pilkiewicz M., Socjometryczna Skala Akceptacji jako technika badania pozycji jednostki w nieformalnej strukturze grupy, [w:] L. Wołoszynowa, Materiały do nauczania psychologii. Metody badań psychologicznych, Seria III, t. 2, Warszawa 1973.
Skrzetuska E., Zachowania uczniów klas II o róŜnym stopniu utraty wzroku: w szkole i internacie ośrodków szkolno-wychowawczych dla dzieci niewidomych i niedowidzących, UMCS, Lublin 1996.
Sowińska H., Klasa szkolna jako zespół wychowawczy, WSiP, Warszawa 1974.
Skorny Z., Proces socjalizacji dzieci i młodzieży, WSiP, Warszawa 1987.
Stefańska-Klar R., Późne dzieciństwo. Młodszy wiek szkolny, [w:] Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów Ŝycia człowieka, red. B. Harwas-Napierała, J. Trempała, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004.
Szumski G., Wokół edukacji włączającej. Efekty kształcenia uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim w klasach specjalnych, integracyjnych i ogólnodostępnych, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa 2010.
Vasta R., Haith M.H., Miller S.A., Psychologia dziecka, WSiP, Warszawa 2004.
Warren D.W., Blindness and children: An individual differences approach, Cambridge University Press, New York 1994.