Abstract
Issues of normalisation, autonomy and self-determination of people with intellectual disabilities in special education have already taken their fixed place. The consequence of this continuing discourse is the personal nature of disability, international, timeless declarations and modifications of already established rights. Recently, the emancipatory trend is gaining in importance in this discourse. It remains in close correlation with the primary objective of educating people with intellectual disabilities, which is comprehensive preparation for life. It is a form of conscious self-reliance, self-knowledge and the capacity to take autonomous action. One of the areas of development of self-reliance is work. The resulting interpersonal and intrapersonal experiences can become the path to emancipation. Sometimes one that goes beyond the standards of rehabilitation.References
Bańka A. (2003), Bezrobocie. Podręcznik Pomocy Psychologicznej, [in:] N. Chmiel, Psychologia pracy i organizacji, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
Barnes C., Sheldon A. (2007), „Emancipatory” Disability Research and Special Educational Needs, [in:] The Sage Handbook of Special Education, ed. by L. Florian, Sage, London.
Bogaj A. (2007), Człowiek w środowisku pracy, [in:] S.M. Kwiatkowski, A. Bogaj, B. Baraniak, Pedagogika pracy, Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne, Warszawa.
Borzykowska H. (1985), Przygotowanie dzieci niepełnosprawnych do pracy w rodzinie i szkole, [in:] A. Hulek (ed.) Praca ludzi niepełnosprawnych – zadania pedagoga. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź.
Brzezińska A. (2007), Społeczna psychologia rozwoju, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Poznań.
Cytowska B. (2012) Trudne drogi adaptacji. Watki emancypacyjne w analizie sytuacji dorosłych osób z niepełnosprawnością intelektualną we współczesnym społeczeństwie polskim. Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków.
Chrzanowska I. (2015), Pedagogika specjalna. Od tradycji do współczesności. Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków.
Czerepaniak-Walczak M. (2005), Między dostosowaniem a zmianą. Elementy emancypacyjnej teorii edukacji, Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.
Czerepaniak-Walczak M. (2006), Pedagogika emancypacyjna. Rozwój świadomości krytycznej człowieka, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Sopot.
Foucalt M. (1998), Nadzorować i karać. Narodziny więzienia. Aletheia, Warszawa.
Grzelak Ł. J., Jarymowicz M. (2002), Tożsamość i współzależność, [in:] Strelau J. (ed.), Psychologia. Podręcznik Akademicki. Volume 3, chapter 44, pp. 107-145, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
Konarska J. (2015), Emancypacja jako nowy nurt rehabilitacji, [in:] Interdyscyplinarne Konteksty Pedagogiki Specjalnej, Wydawnictwo UAM, Poznań.
Kurowski K. (2014), Wolność i prawa człowieka i obywatela z perspektywy osób niepełnosprawnych. Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, Warszawa.
Krause A. (2010), Współczesne paradygmaty pedagogiki specjalnej, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków.
Mlonek K. (1992), Tradycja badań bezrobocia w Polsce – zagadnienia metodologiczne, Wiadomości Statystyczne” no. 6.
Podgórska-Jachnik D. (2015), Pedagogika emancypacyjna a pedagogika specjalna, [in:] Interdyscyplinarne Konteksty Pedagogiki Specjalnej, Wydawnictwo UAM, Poznań.
Reszke I. (1999), Wobec bezrobocia: opinie i stereotypy, Wydawnictwo Naukowe Śląsk, Katowice.
Sedikides C., Gaertner L. (2005), Ja społeczne – poszukiwanie tożsamości a prymat motywacyjny Ja Indywidualnego, [in:] Forgas J.P., Williams K.D., Wheeler L. (ed.), Umysł Społeczny, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
Szafenberg R. (2015) Nierówności i ubóstwo a uczestnictwo Polski w Unii Europejskiej, Wydawnictwo Instytutu Polityki Społecznej Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Śliwerski B. (2005), Współczesne teorie i nurty wychowania, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków.
Wiatrowski Z. (2005), Podstawy pedagogiki pracy, Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej, Bydgoszcz.
Wlazło M. (2015), (Neo)liberalne uwikłania emancypacyjnego paradygmatu pedagogiki specjalnej, [in:] Interdyscyplinarne Konteksty Pedagogiki Specjalnej, Wydawnictwo UAM, Poznań.
Znaniecki F. (1992), Socjologia bezrobotnych, „Kultura i Społeczeństwo” no. 1/1992. Polish Journal of Laws no. 96 of May 29th, 2003, item 873.
Zielińska-Kostyło H. (2004), Pedagogika emancypacyjna, [in:] Pedagogika, Podręcznik vol. 1, ed. by. Z. Kwieciński, B.Śliwerski, PWN, Warszawa, pp. 394-414.