Abstract
Description of understanding and creating word-formative structures by children with slight intellectual disability and specifying how these word-formative structures exist in the linguistic awareness of such children is important, as there has been no research and therefore no studies related to the word-formation competence in children with intellectual disability. The only data related to the wordformation competence in children with intellectual disability we have are the names of professions collected by A. Wątorek in her research on the linguistic competence responsible for the development of lexical skills. The data incorporated in the said study allowed to perform linguistic, word-formative analysis and hence made it possible to indicate the methods of coding the names of professions/persons performing certain activities by children with slight intellectual disability.
References
Baudouin de Courtenay J., Spostrzeżenia nad językiem dziecka, wybr. i oprac. M. Chmura-Klekotowa, Wydawnictwo Ossolineum, Wrocław 1974.
Błeszyńska L., Zasób słownictwa uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim klas gimnazjalnych – diagnoza i propozycje rozwiązań, [w:] Nauczanie uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim. Wybrane problemy z teorii i praktyki, red. S. Sadowska, Wydawnictwo Edukacyjne Akapit, Toruń 2006.
Błeszyński J., Niepełnosprawność intelektualna. Mowa – język – komunikacja. Czy iloraz inteligencji wyjaśnia wszystko?, Harmonia, Gdańsk 2013.
Buttler D., Neologizm i terminy pokrewne, „Poradnik Językowy” 1962, z. 5-6.
Buttler D., Polski dowcip językowy, PWN, Warszawa 1968.
Chmura-Klekotowa M., Neologizmy słowotwórcze w mowie dzieci (I), „Poradnik Językowy” 1967, nr 10.
Chmura-Klekotowa M., Neologizmy słowotwórcze w mowie dzieci, „Poradnik Językowy” 1968, nr 1.
Chmura-Klekotowa M., Neologizmy słowotwórcze w mowie dzieci, „Prace Filologiczne” 1971, nr 21.
Chruścińska K., O formacjach potencjalnych i okazjonalizmach, [w:] Z zagadnień słownictwa współczesnego języka polskiego, red. M. Szymczak, Wydawnictwo ZNiO, Wrocław 1978.
Dawid Ł., Neologizmy przykładem kreatywności językowej uczniów klas młodszych, [w:] Problemy edukacji lingwistycznej, pod red. M.T. Michalewskiej, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Katowice 1999.
Dziurda-Multan A., Dziecięce sposoby tworzenia nazw, Wydawnictwo KUL, Lublin 2008.
Gąsiorek K., Rozumienie przez dzieci i młodzież szkolną rzeczowników abstrakcyjnych z uwzględnieniem czynników wiekowych i środowiskowych, [w:] Zagadnienia komunikacji językowej dzieci i młodzieży, red. J. Porayski-Pomsta, Dom Wydawniczy „Elipsa”, Warszawa 1991.
Giermakowska A., Ocena kompetencji słowotwórczej uczniów z trudnościami w czytaniu i pisaniu na poziomie edukacji wczesnoszkolnej, „Szkoła Specjalna” 2012, nr 5.
Grabias S., O ekspresywności języka. Ekspresja a słowotwórstwo, Wydawnictwo Lubelskie, Lublin 1981.
Grabias S., Paronimia jako proces leksykalny, „Socjolingwistyka” 1982, nr 4.
Haman E., Early productivity in derivation. A case study of diminutives in the acquisition of Polish, „Psychology of Language and Communication” 2003, nr 7(1).
Haman E., Słowotwórstwo dziecięce w badaniach psycholingwistycznych, Wydawnictwo Lexem, Warszawa 2013.
Haman E., Status wyrazów pochodnych w słowniku dziecka – analiza psycholingwistyczna (niepublikowana rozprawa doktorska napisana pod kierunkiem prof. dr hab. Barbary Bokus, Wydział Psychologii UW) 2000; Haman E., Semantic vs. formal determinants of derivational morphology development: The case of derived nouns in Polish, „Polish Psychological Bulletin” 2000, nr 31(2).
Jadacka H., Kultura języka polskiego. Fleksja, słowotwórstwo, składnia, PWN, Warszawa 2005.
Jęczeń U., Językowa projekcja emocji na przykładzie wypowiedzi dzieci upośledzonych umysłowo i dzieci w normie intelektualnej (niepublikowana rozprawa doktorska), Lublin 2005.
Jęczeń U., Językowa projekcja emocji. Emocje w zachowaniach językowych dzieci upośledzonych umysłowo i dzieci w normie intelektualnej, [w:] Język – interakcja – zaburzenia mowy. Metodologia badań, red. T. Woźniak, A. Domagała, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2007.
Kaczmarek L., Nasze dziecko uczy się mowy, Wydawnictwo Lubelskie, Lublin 1966.
Kaczorowska-Bray K., Wyrażenia przyimkowe w mowie dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym i lekkim (niepublikowana rozprawa doktorska), Gdańsk 2007.
Krakowiak K., Fonogesty jako narzędzie formowania języka u dzieci z uszkodzonym słuchem, seria: Komunikacja językowa i jej zaburzenia, t. 9, red. S. Grabias, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1995.
Krzemińska D., Język i dyskurs codzienny osób z niepełnosprawnością intelektualną, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2012.
Michalik M., Diagnozowanie kompetencji lingwistycznej ucznia szkoły specjalnej, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków 2006.
Michalik M., Kompetencja składniowa w normie i w zaburzeniach, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków 2011.
Minczakiewicz E., Kształtowanie i usprawnianie mowy dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym i znacznym, „Szkoła Specjalna” 1984, nr 3.
Minczakiewicz E., Rozwój języka mówionego uczniów młodszych klas szkoły specjalnej dla lekko upośledzonych umysłowo w toku zamierzonych oddziaływań stymulacyjnych, „Logopedia” 1994, nr 21.
Minczakiewicz E., Z badań nad zaburzeniami mowy u dzieci upośledzonych umysłowo, [w:] Z zagadnień oligofrenopedagogiki, t. 2, red. J. Pańczyk, Wydawnictwo WSPS, Warszawa 1989.
Minczakiewicz E., Zaburzenia mowy i ich odbicie w piśmie uczniów młodszych klas szkoły specjalnej dla lekko upośledzonych umysłowo, „Logopedia” 1993, nr 20.
Minczakiewicz E., Zaburzenia mowy u osób z upośledzeniem umysłowym, „Scholasticus” 1993, nr 1.
Mnich M., Sprawność językowa dzieci w wieku wczesnoszkolnym, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2002.
Muzyka E., Acquisition of word-formation categories by children with hearing loss, „Psychology of Language and Communication” 2008, nr 12(2).
Muzyka E., Sposoby interpretowania konstrukcji słowotwórczych przez dzieci niesłyszące, „Logopedia” 2007, nr 36.
Muzyka-Furtak E., Głuchota i niedosłuch – mechanizmy nabywania wyrazów pochodnych, „Logopedia” 2009, nr 38.
Muzyka-Furtak E., Jakościowa charakterystyka zaburzeń leksykalnych dzieci z uszkodzonym słuchem, „Logopedia” 2013, nr 42.
Muzyka-Furtak E., Konstrukcje słowotwórcze a kategorie poznawcze dzieci niesłyszących, [w:] Język a kultura, t. 22, Idiolekty w różnych sferach komunikacji, red. A. Żurek, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2011.
Muzyka-Furtak E., Konstrukcje słowotwórcze w świadomości językowej dzieci niesłyszących, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2010.
Muzyka-Furtak E., Kwestionariusz słowotwórczy w ocenie kompetencji językowej dzieci z zaburzeniem słuchu, [w:] Metody i narzędzia diagnostyczne w logopedii, red. M. Kurowska, E. Wolańska, Wydawnictwo Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa 2015.
Nadolska H., Poziom inteligencji a sprawność narracji. (Z badań nad mową narracyjną dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim i pełnosprawnych umysłowo), „Roczniki Pedagogiki Specjalnej” 1994, nr 5.
Nadolska H., Kompetencja narracyjna uczniów o różnym poziomie intelektualnym. Przejawy, uwarunkowania, tendencje rozwojowe, Wydawnictwo Erbe, Białystok 1995.
Nadolska H., Poziom inteligencji a sprawność relacjonowania zdarzeń. Wybrane aspekty badań nad kompetencją narracyjną dzieci pełnosprawnych i upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim, „Kultura i Edukacja” 1993, nr 4.
Pastuchowa M., O słowotwórstwie z perspektywy leksykalnej, [w:] Sztuka czy rzemiosło? Nauczyć Polski i polskiego, red. A. Achtelik, J. Tambor, wyd. Gnome, Katowice 2007.
Przybysz-Piwkowa M., Wyodrębnianie znaczeń form językowych w neologizmach dziecięcych, [w:] Językowy obraz świata dzieci i młodzieży, red. J. Ożdżyński, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Kraków 1995.
Puzynina J., O pojęciu potencjalnych formacji słowotwórczych, „Poradnik Językowy” 1966, z. 8.
Rakowska A., Język – komunikacja – niepełnosprawność. Wybrane zagadnienia, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków 2003.
Rakowska A., Rozwój systemu gramatycznego u dzieci głuchych, Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Kraków 1992.
Sadowska S., Uczeń z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim w szkolnej sytuacji komunikacyjnej. O realizacji zadań wspomagania rozwoju umiejętności mówienia i pisania, [w:] Nauczanie uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim. Wybrane problemy z teorii i praktyki, red. S. Sadowska, Wydawnictwo Edukacyjne Akapit, Toruń 2006.
Sprawności językowe dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim, red. J. Bałachowicz, J. Paluszewski, Wydawnictwo WSPS, Warszawa 1995.
Synowiec H., Rozwój słownictwa nazywającego rozwój osobowości w języku dzieci i młodzieży, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 1985.
Synowiec H., Z badań nad słownictwem dzieci przedszkolnych, [w:] Z teorii i praktyki dydaktycznej języka polskiego, t. 3, red. J. Kram, E. Polański, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 1980.
Szuman S., Rozwój treści słownika dzieci. Zagadnienia i niektóre wyniki badań, [w:] O rozwoju języka i myślenia dziecka, red. S. Szuman, Wydawnictwo PWN, Warszawa 1968.
Szuniewicz A. Próba badania wad mowy dzieci upośledzonych umysłowo w warszawskich szkołach specjalnych, „Logopedia” 1967, nr 7.
Tarkowski Z., Agramatyzm u uczniów lekko upośledzonych umysłowo, [w:] Rewalidacja dzieci ze złożonymi upośledzeniami, red. Z. Sękowska, Wydawnictwo UMCS, Lublin 1988.
Tarkowski Z., Zaburzenia mowy dzieci upośledzonych umysłowo, [w:] Logopedia – pytania i odpowiedzi. Podręcznik akademicki, t. II, red. T. Gałkowski, G. Jastrzębowska, Wydawnictwo UO, Opole 2013, wyd. II.
Wątorek A. Kompetencja językowa uczniów z lekką niepełnosprawnością intelektualną, Wydawnictwo Nomos, Kraków 2014.
Zarębina M., Kształtowanie się systemu językowego dziecka, Wydawnictwo Ossolineum, Wrocław 1965.
Zarębina M., Język polski w rozwoju jednostki. Analiza tekstów dzieci do wieku szkolnego. Rozwój semantyczny języka dziecka, Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Kraków 1980.