Słowa kluczowe
critical pedagogy
special education,
disability
Jak cytować
Abstrakt
Beata Gumienny, Opór jako fenomen interdyscyplinarny – inspiracje dla pedagogiki specjalnej [Resistance as an interdisciplinary phenomenon – inspiration for special education]. Interdyscyplinarne Konteksty Pedagogiki Specjalnej, nr 22, Poznań 2018. Pp. 239-258. Adam Mickiewicz University Press. ISSN 2300-391X. DOI: https://doi.org/10.14746/ikps.2018.22.14
The article is concerned with the issue of resistance, with particular focus on the philosophical, sociological, psychological and educational adumbration. The interdisciplinary notion of the resistance phoneme constitutes a contribution to its introduction to the special education area, to the world of persons with disabilities. Moreover, attention was drawn to the learning environment as a place triggering the students’ resistance to the school system and authority. The undertaken considerations have been located in the critical theory, defining the stance on authoritarianism, injustice, emancipation or liberation, and especially on stigmatization, marginalization and exclusion.
Bibliografia
Bielska E., Koncepcje oporu we współczesnych naukach społecznych. Główne problemy, pojęcia, rozstrzygnięcia, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2013.
Bilińska-Suchanek E., Nauczyciel i opór (wobec) systemu edukacji, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2013.
Bilińska-Suchanek E., Opór wobec szkoły. Dorastanie w perspektywie paradygmatu oporu, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2003.
Bourdieu P., Medytacje Pascaliańskie, przeł. K. Wakar, Oficyna Naukowa, Warszawa 2006
Bourieu P., Reprodukcja. Elementy teorii systemu nauczania, przeł. E. Neyman, PWN, Warszawa 1990.
Chrzanowska I., Pedagogika specjalna. Od tradycji do współczesności, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2015.
Cyceron, O państwie. Oprawach, tłum. I. Żółtowska, Wydawnictwo Antyk, Kęty 1999.
Dudek M., O psychologicznej reaktancji i jej możliwych implikacjach dla polityki prawa karnego, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2011, Rok XV.
Dudzikowa M., Knasiecka-Falbierska K., Sprawcy i/lub działań pozornych w edukacji szkolnej, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2013.
Foucault M., Podmiot i władza, tłum. J. Zychowicz, Wydawnictwo „Lewą Nogą” 1998. 9.
Freud S., Ego i mechanizmy obronne, Wydawnictwo PWN, Warszawa 1997.
Fromm E., O sztuce słuchania. Terapeutyczne aspekty psychoanalizy, Wydawnictwo PWN, Warszawa 1996.
Gajdzica Z., red., Człowiek z niepełnosprawnością w rezerwacie przestrzeni publicznej, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2013.
Giroux H.A., Reprodukcja. Opór i akomodacja, [w:] Nieobecne dyskursy, cz. I., red. Z. Kwieciński, Wyd. Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 1991.
Giroux H.A., Witkowski L., red., Edukacja i sfera publiczna. Idee i doświadczenia pedagogiki radykalnej, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2010.
Goffman E., Charakterystyka instytucji totalnych, tłum. Z. Zwoliński, [w:] Elementy teorii socjologicznych, red. W. Derczyński, A. Jasińska-Kania, J. Szacki, Wydawnictwo PWN, Warszawa 1975.
Grzyb B., Uwarunkowania związane z przenoszeniem uczniów niepełnosprawnych ze szkół integracyjnych do specjalnych, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2013.
Gumienny B., Zmiany profilu kształcenia uczniów z głębszą niepełnosprawnością intelektualną ze sprzężeniami, „Problemy Edukacji, Rehabilitacji i Socjalizacji Osób Niepełnosprawnych” 2014, Tom 19, nr 2.
Historia filozofii. Tom 1, przeł. B. Kupis, Wyd. Książka i Widza, Warszawa 1962.
Kozielecki J., Koncepcja transgresyjna człowieka, Wydawnictwo PWN, Warszawa 1987.
Krause A., Teoretyczne inspiracje pedagogiki specjalnej – pedagogika krytyczna, „Studia Edukacyjne” 2013, Nr 25.
Kwieciński Z., Dynamika funkcjonowania szkoły. Studium empiryczne z socjologii edukacji, Wydawnictwo UMK, Toruń 1995.
Kwieciński Z., Między patosem a dekadencją. Studia i szkice socjopedagogiczne, Wydawnictwo Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP. Wrocław 2007.
Kwieciński Z., Socjopatologia edukacji, PAN, IRWiR, Warszawa 1992.
Lewowicki T., Problemy pedagogiki szkolnej: szkoła – przemiany instytucji i jej funkcji, [w:] Pedagogika ogólna i subdyscypliny, red. L. Turos, Wydawnictwo Żak, Warszawa, 1999.
Matuchniak-Krasucka A., Koncepcja habitusu u Pierre’a Bourdieu, „Internetowy Magazyn Filozoficzny HYBRIS” 2015, nr 31.
McLaren P., Rytualne wymiary oporu – błaznowanie i symboliczna inwersja, „Nieobecne dyskursy” cz. 1, red. Z. Kwieciński, Wydawnictwo UMK, Toruń 1994.
Melosik Z., Postmodernistyczne kontrowersje wokół edukacji, Wydawnictwo Edytor, Poznań-Toruń 1995.
Merton R., Teoria socjologiczna i struktura społeczna, tłum. E. Morawska, J. Wertenstein-Żuławski, PWN, Warszawa 2002.
Oleszkowicz A., Bunt młodzieńczy. Uwarunkowania. Formy. Skutki, Wydawnictwo Scholar, Warszawa 2006, s. 60-65.
Paja A., Padoł R., Zagadnienia filozofii. Wybór tekstów, Wyd. III. WSP w Krakowie, Kraków 1977.
Pasikowski S., Opór indywidualny. Teorie, klasyfikacje, diagnozowanie w ujęciu psychologicznym, „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja” 2014, Nr 68.
Pasikowski S., Zagadnienia oporu w świetle wybranych kontekstów teorii socjologicznej w kierunku perspektywy pedagogicznej, [w:] Opór w kulturze. Tradycja – edukacja – nowoczesność, red. E. Bilińska-Suchanek, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2014.
Pasikowski, Opór indywidualny. Teorie, klasyfikacje, diagnozowanie w ujęciu psychologicznym, „Teraźniejszość -Człowiek -Edukacja” 2014, Nr 68, s. 45.
Podgórska-Jachnik D., Pedagogika emancypacyjna a pedagogika specjalna – kluczowe kategorie w emancypacyjnym dyskursie niepełnosprawności, „Interdyscyplinarne Konteksty Pedagogiki Specjalnej”, nr 10/2015, s. 16.
Słownik języka polskiego, Tom II, red. M. Szymczak, Warszawa 1979.
Szczepański J., O indywidualności, Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1988.
Szkudlarek T., Po co nam dziś pedagogika krytyczna, [w:] Edukacja i sfera publiczna. Idee i doświadczenia pedagogiki radykalnej, red. H.A. Giroux, L. Witkowski, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2010.
Szkudlarek T., Wiedza i wolność w pedagogice amerykańskiego postmodernizmu, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 1993.
Szkudlarek T., Wyzwania pedagogiki krytycznej i antypedagogiki, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2010.
Śliwerski B., Wyspy oporu edukacyjnego, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2008.
Śliwerski, Współczesne teorie i nurty wychowania, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2010.
Witkowski L., Edukacja i humanistyka. Nowe konteksty humanistyczne dla nowoczesnych nauczycieli, Wydawnictwo IBE, Warszawa 2000.
Witkowski L., Między pedagogiką, filozofią i kulturą. Studia, eseje, szkice, t. III, Wydawnictwo IBE, Warszawa.
Witkowski L., O stanie i problemach recepcji amerykańskiej pedagogiki radykalnej w Polsce.
Próba świadectwa osobistego i refleksji o „doświadczaniu pokoleniowym”, [w:] Edukacja i sfera publiczna, idee i doświadczenia pedagogiki radykalnej, red. H.A. Giroux, L. Witkowski, Kraków 2010.
Witkowski L., Tożsamość i zmiana. Epistemologia i rozwojowe profile w edukacji, Wydaw. Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, Wrocław 2010.
Witkowski L., Wyzwania autorytetu, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2009.