Keywords
tool names
word formation skills
moderate and severe intellectual disability
How to Cite
Abstract
Renata Marciniak-Firadza, Coding of word formation structures by children/adolescents with deeper intellectual disability (on the example of the category of the tool names), Interdisciplinary Contexts of Special Pedagogy, No. 22, Poznań 2018. Pp. 215–235 Adam Mickiewicz University Press. ISSN 2300-391X. DOI: https://doi.org/10.14746/ikps.2018.22.13
Word formation plays an important role in the child’s linguistic and cognitive development, because the ability to interpret word formation structures and active use of the knowledge of derivation rules are the most important manifestations of linguistic competence at the lexical level. The aim of the article is a linguistic interpretation of selected names of tools obtained from children and adolescents aged 6–19 with diagnosed moderate and severe intellectual disability.. In the article, the author would like to draw attention first of all to the existence of word-formation structures in the linguistic awareness of children / adolescents and to the fact whether newly formed words are created in accordance with word-formation patterns existing in
the Polish language or they diverge from these patterns.
References
Aitchison J., Ziarna mowy, PIW, Warszawa 2002.
Błeszyński J.J., Niepełnosprawność intelektualna. Mowa – język – komunikacja. Czy iloraz inteligencji wyjaśnia wszystko?, Harmonia Universalis, Gdańsk 2013.
Bogdanowicz M., Psychologia kliniczna dziecka w wieku przedszkolnym, WSiP, Warszawa 1985.
Borowiec H., Kategorie interpretowania rzeczywistości w języku dzieci, [w:] Język – interakcja – zaburzenia mowy, Metodologia badań, red. T. Woźniak, A. Domagała, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2007.
Chmura-Klekotowa M., Neologizmy słowotwórcze w mowie dzieci, „Prace Filologiczne” 1971, nr 21.
Cierpiałkowska L., Psychopatologia, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2007.
Dokulil M., Teoria derywacji, tłum. A. Bluszcz, J. Stachanowski, Ossolineum, Wrocław 1979.
Dołęga Z., Promowanie rozwoju mowy w okresie dzieciństwa – prawidłowości rozwoju, prognozowanie i profilaktyka, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2003.
Doroszewski W., Kategorie słowotwórcze, „Sprawozdania z posiedzeń Towarzystwa Naukowego Warszawskiego”, Wydz. I, 1946, t. XXXIX.
Dziurda-Multan A., Dziecięce sposoby tworzenia nazw, Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 2008.
Gałkowski T., Dzieci specjalnej troski. Psychologiczne podstawy rehabilitacji dzieci opóźnionych umysłowo, Wiedza Powszechna, Warszawa 1979.
Giermakowska A., Ocena kompetencji słowotwórczej uczniów z trudnościami w czytaniu i pisaniu na poziomie edukacji wczesnoszkolnej, „Szkoła Specjalna” 2012, z. 5.
Z. Dołęga, Promowanie rozwoju mowy w okresie dzieciństwa – prawidłowości rozwoju, prognozowanie i profilaktyka, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2003, s. 30.
Głodkowska J., Pomóżmy dziecku z upośledzeniem umysłowym doświadczać przestrzeni. Orientacja przestrzenna w teorii, diagnozie i rozwoju dziecka, WSPS, Warszawa 2000.
Grabias S., Język, poznanie, interakcja, [w:] Język. Interakcja. Zaburzenia mowy. Metodologia badań, red. T. Woźniak, A. Domagała, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2007.
Griffer M.R., Language and children with intellectual disorders, [w:] An introduction to children with language disorders, red. V.A. Reed, M.A. Pearson, wyd. IV, Boston 2012.
Grzegorczykowa R., Zarys słowotwórstwa polskiego. Słowotwórstwo opisowe, PWN, Warszawa 1982.
Grzegorczykowa R., Szymanek B., Kategorie słowotwórcze w perspektywie kognitywnej, [w:] Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2001.
Kaczmarek L., Nasze dziecko uczy się mowy, Wydawnictwo Lubelskie, Lublin 1966.
Kaczorowska-Bray K., Zaburzenia komunikacji językowej w grupie osób z niepełnosprawnością intelektualną, [w:] Diagnoza i terapia logopedyczna osób z niepełnosprawnością intelektualną, red. J.J. Błeszyński, K. Kaczorowska-Bray, Harmonia Universalis, Gdańsk 2012.
Kaczorowska-Bray K., Kompetencja i sprawność językowa dzieci z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu znacznym, umiarkowanym i lekkim, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2017.
Kostrzewski J., Różnice profilu inteligencji, niektórych uzdolnień oraz w cechach motoryczności dzieci umysłowo upośledzonych i normalnych, [w:] Z zagadnień psychologii dziecka umysłowo upośledzonego. Materiały pomocnicze do psychologii upośledzonych umysłowo, red. J. Kostrzewski, t. 1, Wydawnictwo WSPS im. M. Grzegorzewskiej, Warszawa 1978.
Kostrzewski J., Podstawy współczesnej diagnostyki psychologiczno-klinicznej niedorozwoju umysłowego u dzieci, [w:] Z zagadnień psychologii dziecka umysłowo upośledzonego. Materiały pomocnicze do psychologii upośledzonych umysłowo, red. J. Kostrzewski, t. 1, Wydawnictwo WSPS im. M. Grzegorzewskiej, Warszawa 1978.
Kostrzewski J., Charakterystyka osób upośledzonych umysłowo, [w:] Upośledzenie umysłowe
– Pedagogika, red. K. Kirejczyk, PWN, Warszawa 1981.
Kościelak R., Psychologiczne podstawy rewalidacji upośledzonych umysłowo, PWN, Warszawa 1989.
Kudłacik E., Poziom funkcjonowania dzieci głębiej upośledzonych umysłowo w wieku przedszkolnym w zakresie porozumiewania się oraz umiejętności słuchowo językowych i wzrokowoprzestrzennych, [w:] Komunikacja – mowa – język w diagnozie i terapii zaburzeń rozwoju u dzieci i młodzieży niepełnosprawnej, red. E. Minczakiewicz, Wydawnictwo Naukowe AP, Kraków 2002.
Kurcz I., Język a psychologia, WSiP, Warszawa 1992.
Kurcz I., Psychologia języka i komunikacji, Wydawnictwo Naukowe „Scholar” Warszawa 2000.
Łuczyński E., Fleksja języka polskiego z punktu widzenia ontogenezy mowy, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” 2002, t. 58.
Michalik M., Kompetencja składniowa w normie i zaburzeniach. Ujęcie integrujące, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków 2011.
Mnich M., Sprawność językowa dzieci w wieku wczesnoszkolnym, Oficyna Wydawnicza „Impuls“, Kraków 2002.
Muzyka E., Sposoby interpretowania konstrukcji słowotwórczych przez dzieci niesłyszące, „Logopedia” 2007, t. 36.
Muzyka-Furtak E., Konstrukcje słowotwórcze w świadomości językowej dzieci niesłyszących, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2010.
Muzyka-Furtak E., Kwestionariusz słowotwórczy w ocenie kompetencji językowej dzieci z zaburzeniem słuchu, [w:] Metody i narzędzia diagnostyczne w logopedii, red. M. Kurowska, Wolańska E., Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa 2015.
Muzyka-Furtak E., Twórczość wyrazowa dzieci 7-letnich, „Logopedia” 2011, t. 39/40.
Porayski-Pomsta J., O rozwoju mowy dziecka. Dwa studia, Dom Wydawniczy „Elipsa”, Warszawa 2015.
Rozwadowski J., O zjawiskach i rozwoju języka. 9. O dwuczłonowości wyrazów, „Język Polski” 1921, z. 6.
Stawinoga R., Twórczość językowa dziecka w teorii i praktyce edukacyjnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2007.
Szuman S., Rozwój treści słownika dzieci. Zagadnienie i niektóre wyniki badań, [w:] O rozwoju języka i myślenia dziecka, red. S. Szuman, PWN, Warszawa 1968.
Tarkowski Z., Mowa osób upośledzonych umysłowo i jej zaburzenia, [w:] Podstawy neurologopedii. Podręcznik akademicki, red. T. Galkowski, E. Szeląg, G. Jastrzębowska, Uniwersytet Opolski, Opole 2005.
Wątorek A., Kompetencja językowa uczniów z lekką niepełnosprawnością intelektualną,
Nomos, Kraków 2014.
Zarębina M., Kształtowanie się systemu językowego dziecka, Ossolineum, Wrocław 1965.
Zarębina M., Język polski w rozwoju jednostki. Analiza tekstów dzieci do wieku szkolnego. Rozwój semantyczny języka dziecka, Wydawnictwo Naukowe WSP, Kraków 1980.