Abstract
Aggression and violence has become a regular part of school reality. The ongoing legal changes in the education system have provided children with mild intellectual disabilities the opportunity to study in three forms of education: mainstream schools, integration classes and special schools. Unfortunately, the results of many studies have revealed that students with disabilities are more likely to be subject to peer victimization, particularly in various forms of inclusive education. In view of such facts, the question arises whether, and if so, how and with what frequency students with mild intellectual disabilities in various forms of education experience aggression and violence perpetrated by teachers. This seems particularly important because of the role that teachers play in building a sense of security in students, especially those with mild intellectual disabilities. The results of the study revealed a much higher level of aggression and violence experienced by students with mild intellectual disabilities perpetrated by teachers working in mainstream schools compared to those working in special schools. This fact raises great reservations regarding the teachers’ attitude towards students with mild intellectual disabilities and the level of their preparation for effective work with such students.
References
Brzezińska A., Jak rodzi się agresja?, [in:] Dzieci i młodzież wobec agresji i przemocy, A. Brzezińska, E. Hornowska (eds.), Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warsaw 2004, pp. 107–126.
Buchnat M., Kompetencje i oczekiwania nauczyciela do pracy z dzieckiem ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w nowej szkolnej rzeczywistości, Studia Edukacyjne, 2014, no. 31, pp. 177–195.
Buchnat M., Percepcja klimatu szkoły przez uczniów z lekką niepełnosprawnością intelektualną w trzech formach kształcenia a agresja i przemoc szkolna, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2019.
Chmura-Rutkowska I., Przemoc rówieśnicza w gimnazjum a płeć. Kontekst społecznokulturowy, „Forum Oświatowe”, 2012, no. 46(1), pp. 41–73.
Chodkowska M., Kazanowski Z., Socjopedagogiczne konteksty postaw nauczycieli wobec edukacji inkluzyjnej. Wyd. UMCS, Lublin 2007.
Czub M., Zachowanie agresywne – agresja – osiąganie. Analiza zjawiska agresji jako istotnego czynnika w procesie socjalizacji, Kwartalnik Pedagogiczny, 1992, no. 1, pp. 126–135.
Dudzikowa M., Nauczyciel – uczeń, między przemocą a dialogiem: obszary napięć i interpretacji, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, 1996.
Frączek A., Agresja i przemoc wśród dzieci i młodzieży jako zjawisko społeczne, [in:] Agresja wśród dzieci i młodzieży. Perspektywa psychoedukacyjna, A. Frączek, I. Pufal-Struzik (eds.), Wydawnictwo Pedagogiczne ZNP, Kielce 1996.
Frączek A., Czynności agresywne jako przedmiot studiów eksperymentalnej psychologii społecznej, [in:] Studia nad psychologicznymi mechanizmami czynności agresywnych, ed. A. Frączek, Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo PAN, Wrocław–Warsaw–Kraków–Gdańsk 1979, pp. 9–32.
Gajdzica Z., Opinie nauczycieli szkół ogólnodostępnych na temat edukacji włączającej uczniów z lekkim upośledzeniem umysłowym w kontekście toczącej się reformy kształcenia specjalnego, [in:] Uczeń z niepełnosprawnością w szkole ogólnodostępnej, Z. Gajdzica (eds.), Humanitas, Sosnowiec 2011, pp. 56–82.
Hodges E., Perry D., Personal and interpersonal antecedents and consequences of victimization by peers, Journal of Personality and Social Psychology, 1999, no. 76(4), pp. 677–685.
Jachimczak B., Gotowość nauczycieli szkół ogólnodostępnych do pracy z uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych, [in:] Miejsce Innego we współczesnych naukach o wychowaniu – wyzwania praktyki, I. Chrzanowska, B. Jachimczak, Satori, Łódź 2008. pp. 136–145.
Komendant-Brodowska A., Agresja i przemoc szkolna. Raport o stanie badań, Wydawnictwo Instytutu Badań Edukacyjnych, Warsaw 2014.
Komendant-Brodowska A., Baczko-Dombi A., Giza-Poleszczuk A. (eds.), Przemoc w szkole. Raport z badań. Warsaw 2011. szkolabezprzemocy.pl. [retrieved on: 28.11.2019].
Kulesza M., Klimat szkoły a zachowania agresywne i przemocowe uczniów, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2011.
Maćkowicz J., Nauczyciele wobec problemu dziecka krzywdzonego w rodzinie, Nowa Szkoła, 2005, no. 8, pp. 10–13.
Meier U., Aggressionen und Gewalt in der Schule. Zur Dialektik von Schülerpersönlichkeiten, Lernumwelten und schulischem Sozialklima. Jugendsoziologie, vol. 6, Münster 2004.
Mikrut A., Stygmat ‘upośledzenie umysłowe’ a ryzyko zastania ofiarą przemocy, Szkoła Specjalna, 2007, no. 3, p. 184–191.
Murphy W.J., The victim advocacy and research group: Serving a growing need to provide rape victims with personal legal representation to protect privacy rights and to fi ght gender bias in the criminal justice”, Journal of Social Distress and the Homeless, 2001, 10, pp. 123–138.
Olweus D., Mobbing. Fala przemocy w szkole. Jak ją powstrzymać?, Agencja Wydawnicza Jacek Santorski & Co, Warsaw 2007.
Ostrowska K., Surzykiewicz J., Zachowania agresywne w szkole. Badania porównawcze 1997 i 2003, Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej, Warsaw 2005.
Pufal-Struzik I. (ed.), Agresja dzieci i młodzieży, Wydawnictwo Pedagogiczne ZNP, Kielce 2007.
Perry D.G., Kusel S.J., Perry L.C. (1998), Victims of peer aggression, Developmental Psychology, 1998, no. 24(6), pp. 807–814.
Plichta P. (2015), Dzieci i młodzież z niepełnosprawnością intelektualną a narażenie na agresję rówieśniczą, [in:] Przemoc rówieśnicza wobec dzieci ze SPE. Materiały pokonferencyjne, Wydawnictwo Instytutu Badań Edukacyjnych, Warsaw 2014, pp. 35–42.
Poraj G., Szkoła wobec agresji, Psychologia w Szkole, 2006, no. 1, pp. 3–24.
Pospiszyl I., Ofiary chroniczne. Przypadek czy konieczność, Wydawnictwo APS, Warsaw 2003.
Przewłocka J., Bezpieczeństwo uczniów i klimat społeczny w polskich szkołach. Raport z badań, Wydawnictwo Instytutu Badań Edukacyjnych, Warsaw 2015.
Pyżalski J., Przemoc rówieśnicza w szkole – badania retrospektywne studentów pedagogiki, Studia Edukacyjne, 2015, no. 34, pp. 177–196.
Sadowska S., Jakość życia uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim. Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Krakow 2006.
Schwartz D., Dodge K.A., Coie J.D. The emergence of chronic peer victimization in boys’ play groups, Child Development, 1993, 64(6), pp. 1755–1772.
Surzykiewicz J., Agresja i przemoc w szkole. Uwarunkowania socjoekologiczne, Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej, Warsaw 2000.
Sveinsson A.V., Morris R.J., School bullying and victimization of children with disabilities, [in:] Disability Research and Policy: Current Perspectives, ed. R.J. Morris, Routlege, London 2005.
Włodarczyk J., Makaruk K., Ogólnopolska diagnoza problemu przemocy wobec dzieci. Wyniki badania, Fundacja Dzieci Niczyje, Warsaw 2013.
Włodarczyk J., Przemoc rówieśnicza. Wyniki Ogólnopolskiej diagnozy problemu przemocy wobec dzieci, [in:] Dziecko krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 2013, 12(3), pp. 63–81.
Zbroszczyk-Szczepaniak M., Po pierwsze dziecko — założenia programu irlandzkiego. III Konferencja Naukowa „Standardy postępowania w zespole dziecka krzywdzonego”, Warsaw 02.12.2006, pp. 26–30.