Abstract
The article deals with the problem of differential diagnosis of extreme reticence or selective speech in a child, categorised as selective mutism and shyness. Selective mutism is an increasingly recognized disorder among preschool and school children. It manifests itself functionally in the sphere of speech and communication, but in relation to the anxiety factor. As an anxiety disorder, it is categorised in the latest medical classifications ICD-11 and DSM-5, and therefore, primarily psychological or psychiatric therapeutic intervention could be expected. The specificity of the pathomechanism of selective mutism, however, requires interdisciplinary activities, with a room for a speech therapist, a special pedagogue (e.g. at a public school as a supporting teacher), any other pedagogue working with the child (educator, teacher of integrated classes, subject teacher), other specialists (therapist pedagogue, physiotherapist), as well as the parents. The speech therapist may play a special role in the diagnosis of mutism in the conditions of inclusive education, as he will probably be the first specialist who will receive a child who is not speaking or very taciturn at a public school. In the article, the diagnosis of selective mutism is associated with the differential diagnosis of shyness, which may not be treated as a disorder, but only a certain personality trait, but with incompetent pedagogical support in everyday educational practice it can lead to more serious difficulties, including logophobia and mutism. The diagnosis of mutism requires specialised therapeutic measures, but with the awareness of the differences in the situations of a shy child and a child with mutism, it is worth learning some supportive strategies that are useful in both cases.
References
Andrzejewska M. (2013), Jak pomóc dziecku lub uczniowi z mutyzmem selektywnym? „TRENDY. Internetowe Czasopismo Edukacyjne” no. 4; pp. 62–65; [online], http://www.bc.ore.edu.pl/Content/579/T042013%2C+M.+Andrzejewska.pdf [access: 23.09.2020]
Bracken B., Bell J. (brw), Tomek mały jest nieśmiały. Wydawnictwo NATULI, Szczecin.
Bystrzanowska M. (2018), Mutyzm wybiórczy. Poradnik dla rodziców, nauczycieli i specjalistów. Oficyna Wydawnicza „Impus”, Kraków.
Chen X., Chen H., Dan L., Li W., Zhengyan W. (2015), Early Childhood Reticent and Solitary-Passive Behaviors and Adjustment Outcomes in Chinese Children. „Journal of Abnormal Child Psychology” no. 43(8), pp. 1467–1473; DOI: 10.1007/s10802-015-0028-5.
Chen X., DeSouza A.T., Chen H. & Wang L. (2006), Reticent behavior and experiences in peer interactions in Chinese and Canadian children. “Developmental Psychology”, 42(4), pp. 656–665; https://doi.org/10.1037/0012-1649.42.4.656.
Chmyłko-Terlikowska D. (2018), Mutyzm wybiórczy u dzieci, „Forum Logopedy” no. 24 (march), [online] https://forumlogopedy.pl/artykul/mutyzm-wybiorczy-u-dzieci [access: 23.09.2020]
Evans M.A. (1987), Discourse characteristics of reticent children. “Applied Psycholinguistics”, Volume 8, Issue 2, June, pp. 171–184.
Gilbert R. (2011), Shyness in the Classroom. A Page For Educational Professionals. https://www.shakeyourshyness.com/teachingshychildren.htm [access: 3.10.2020].
Gładyszewska-Cylulko J. (2007), Wspomaganie rozwoju dzieci nieśmiałych poprzez wizualizację i inne techniki arteterapii. Oficyna Wydawnicza “Impuls”, Kraków.
Gładyszewska-Cylulko J. (2013), Psychologiczne aspekty języka i mowy, [in:] B. Winczura (ed.), Dzieci o specjalnych potrzebach komunikacyjnych: diagnoza – edukacja – terapia, Oficyna Wydawnicza “Impus”, Kraków, pp. 17–34.
Grąbczewska-Różycka K. (2017), Kryteria diagnostyczne mutyzmu wybiórczego pod lupą. MutyzmPortal [online] http://mutyzmportal.pl/artykul/bledne-kololeku-w-mutyzmie-wybiorczym.htm [access: 23.09.2020].
Grochowska J. (2016), Kynoterapia jako forma wspomagania rozwoju i komunikacji dziecka. Niepublikowana praca magisterska. Zakład Pedagogiki Specjalnej i Logopedii, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Bydgoszcz.
Hamer H. (2000), Oswoić nieśmiałość: scenariusze 22 lekcji wychowawczych w gimnazjum: 17 tematów. Wydawnictwo Veda, Warszawa.
Hewitt P.L., Blasberg J.S., Flett G.L., Besser A., Sherry S.B., Caelian C., Papsdorf M., Cassels T.G., Birch S. (2011), Perfectionistic Self-Presentation in Children and Adolescents:
Development and Validation of the Perfectionistic Self-Presentation Scale – Junior Form. “Psychological Assessment”.
Hua A., Major N. (2016), Selective mutism. “Current opinion in pediatrics”. 28(1), pp. 114–120.
ICD-10. International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems. Rev. X, Vol. 1, WHO 2008, Centrum Systemów Informacyjnych Ministerstwa Zdrowia, Warszawa 2018.
ICD-11 for Mortality and Morbidity Statistics, Verison: 9/2020 [online], https://icd.who.int/browse11/l-m/en#/http://id.who.int/icd/entity/167946871.
Janowska P. (2018), Wsparcie edukacyjne i specjalistyczne dla dzieci/uczniów z mutyzmem wybiórczym z perspektywy ich rodziców (na podstawie badań własnych). „Edukacja” no. 4(147), pp. 33–45
Johnson M., Wintgens A. (2018), Mutyzm wybiórczy. Kompendium wiedzy. Transl. by A. Pałynyczko-Ćwiklińska, Wydawnictwo Harmonia Universalis, Gdańsk.
Kearney C.A., Vecchio J. (2006), Functional analysis and treatment of selective mutism in children. “The Journal of Speech and Language Pathology – Applied Behavior Analysis”, 1(2), pp. 141–148.
Kozak S. (2007), Patologie wśród dzieci i młodzieży: Leczenie i profilaktyka. Wydawnictwo Difin, Warszawa.
Michael B., First M.D. (2016), DSM-5. Diagnostyka różnicowa. Ed. for the Polish edition: P. Gałecki, Wydawnictwo Edra Urban & Partner, Wrocław.
Miernik-Jaeschke M., Namysłowska I. (2016), Zaburzenia lękowe u dzieci i młodzieży, „Medycyna Praktyczna”, 23th November, [online] https://www.mp.pl/pacjent/ pediatria/choroby/psychiatria/81304,zaburzenia-lekowe-u-dzieci-i-mlodziezy [access: 23.09.2020].
Namysłowska I. (ed.) (2012), Psychiatria dzieci i młodzieży. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa.
Ołdakowska-Żyłka B. (2017), Błędne koło lęku w mutyzmie wybiórczym, MutyzmPortal [online] http://mutyzmportal.pl/artykul/bledne-kolo-leku-w-mutyzmie-wybiorczym.htm [access: 23.09.2020].
Ołdakowska-Żyłka B., Grąbczewska-Różycka K. (2017), Mutyzm wybiórczy. Strategie pomocy dziecku i rodzinie. Wydawnictwo Difin, Warszawa.
Podgórska-Jachnik D. (2019), Wspomaganie uczniów z zaburzeniami mowy, języka i komunikacji w edukacji włączającej. „Edukacja” no. 4(147), pp. 8–21.
Poradnik dla rodziców dziecka z mutyzmem wybiórczym (zasada 5 sekund), http://www.mutyzm.org.pl/wp-content/uploads/wiedza/Poradnik-dla-rodzic%C3%B3wdziecka-z-mutyzmem-wybi%C3%B3rczym-materia%C5%82y-szkoleniowe-MJ.pdf [access: 1.10.2020].
Pyżalski J., Roland E. (ed.), Bullying a specjalne potrzeby edukacyjne – podręcznik metodyczny. WSP w Łodzi, Centrum Badan Behawioralnych Uniwersytetu w Stavanger, https://repozytorium.amu.edu.pl/bitstream/10593/5514/4/Bullying_a_specjalne_potrzeby%20edukacyjne.pdf [access: 4.10.2020].
Resler A. (2013), Nieśmiałość dziecka. Centrum Terapii Mutyzmu, Nieśmiałości i Lęku, https://mutyzm.pl/Artyku%C5%82y/Nie%C5%9Bmia%C5%82o%C5%9B%C4%87_dziecka [access: 1.10.2020].
Sosin I. (2014), ADHD i nieśmiałość: ćwiczenia i karty pracy do zajęć korekcyjno-kompensacyjnych. Wydawnictwo Dr Josef Raabe Spółka Wydawnicza, Warszawa.
Steinhausen H.C., Juzi C. (1996), Elective mutism: An analysis of 100 cases. “Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry”, no. 35, pp. 265–288.
Stone B., Kratochwill Th., Sladezcek I., Serlin R. (2002), Treatment of selective mutism: A best-evidence synthesis. „School Psychology Quarterly”, 17, pp. 168–190.
Stowarzyszenie „Polskie Towarzystwo Mutyzmu Wybiórczego” (2018), Terapia dziecka z mutyzmem wybiórczym, [online] http://www.mutyzm.org.pl/terapia/ [access: 23.09.2020].
Urbaniak J. (2008), Dziecko z mutyzmem wybiórczym, [in:] B. Cytowska, B. Winczura, A. Stawarski (red.), Dziecko chore, niepełnosprawne, z utrudnieniami w rozwoju, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków, pp. 455–470.
Warchał A., Warchał M. (2012), Współwystępowanie mutyzmu wybiorczego w zaburzeniach nerwicowych, [in:] Skibska J., Larysz D. (ed.), Neurologopedia w teorii i praktyce.
Wybrane zagadnienia diagnozy i terapii dziecka, Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej, Bielsko-Biała, pp. 97–106.
Zabłocka M. (2008), Przezwyciężanie nieśmiałości u dzieci. Wydawnictwo Scholar, Warszawa.
Zimbardo Ph. (2000), Nieśmiałość? Co to jest? Jak sobie z nią radzić? Warszawa, PWN.