Jak cytować
Abstrakt
W niniejszym artykule omówiono moduł, który jest częścią rozwijanego systemu dzielenia na sylaby dla języka polskiego. Zadanie tego modułu polega na odwzorowaniu wewnątrzwyrazowych grup spółgłoskowych zapisanych w formie ortograficznej na zapis w transkrypcji fonologicznej. Odwzorowanie jest bardzo precyzyjne – poszczególne litery zapisu ortograficznego wewnątrzwyrazowych grup spółgłoskowych są przypisane do poszczególnych fonemów. Podstawowy cel omawianego modułu związany jest z potrzebą stosowania zasad fonologicznych (zasady sonorności oraz zasady maksymalnego nagłosu) w odniesieniu do wyrazów ortograficznych. Te zasady bazują na fonologicznej skali sonorności, która przypisuje do dźwięków mowy abstrakcyjne wartości liczbowe. Te wartości odzwierciedlają cechy fonetyczne właściwe dla poszczególnych dźwięków mowy – przede wszystkim stopień rozwarcia narządów artykulacyjnych. W języku polskim występują złożone relacje między płaszczyzną ortograficzną i płaszczyzną fonologiczną. Dlatego przypisywanie wartości sonorności bezpośrednio do liter ortograficznych nie jest możliwe.
Bibliografia
Demenko G., Wypych M., Baranowska E. 2003. Implementation of Grapheme-to-Phoneme Rules and Extended SAMPA Alphabet in Polish Text-to-Speech Synthesis. W: Speech and Language Technology, vol. 7. PTFon. Poznań. s.79-95.
Dobrogowska K. 1984. Śródgłosowe grupy spółgłosek w polskich tekstach popularnonaukowych. Polonica, X, s. 15-34.
Dobrogowska K. 1990. Word internal consonant clusters in Polish artistic prose, Studia Phonetica Posnaniensia, II. s. 43-67.
Dunaj B. 1985. Grupy spółgłoskowe współczesnej polszczyzny mówionej (w języku mieszkańców Krakowa). W: Prace Językoznawcze, DCCCIII. Nakł. Uniwersytetu Jagiellońskiego, PWN. Kraków, Warszawa. s. 46-79.
Dunaj B.2006. Zasady poprawnej wymowy polskiej. Język Polski 86, 3. s. 161–172.
Jassem W., Łobacz P. 1974. Fonotaktyczna analiza mówionego tekstu polskiego. Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego, XXXII. s. 179-197.
Łobacz P. 2002. Badania fonostatystyczne na potrzeby syntezy mowy. W: Speech and Language Technology, vol. 6. PTFon. Poznań. s. 81–112.
Madejowa M. 1989. Zasady wymowy polskiej. Biuletyn Audiofonologii 1. s. 2–4, 69–83.
Kuryłowicz J. 1952. Uwagi o polskich grupach spółgłoskowych. BPTJ 11. s. 54–69.
Ostaszewska D., Tambor J. 2002. Fonetyka i fonologia współczesnego języka polskiego. Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa. s. 47-83.
Polański K. red. 1999. Encyklopedia językoznawstwa ogólnego. Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo. Wrocław. s. 644.
Steffen-Batogowa M. 1975. Automatyzacja transkrypcji fonematycznej tekstów polskich. PWN. Warszawa. s. 78-90.
Szpyra-Kozłowska J. 1998. The sonority scale and phonetic syllabification in Polish. Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego, LIV. s. 63-82.
Szpyra-Kozłowska J. 2002. Wprowadzenie do współczesnej fonologii.Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. Lublin. s. 150-152.
Śledziński D. 2013. Podział korpusu tekstów na sylaby – analiza polskich grup spółgłoskowych. Kwartalnik Językoznawczy, XV. s. 48-100.
Trask R. L. 1996. A dictionary of phonetics and phonology. Routlege. New York, s. 345.
Rocławski B. 1967. Prawidłowości w częstotliwości i łączliwości polskich fonemów. Gdańskie Zeszyty Humanistyczne 10: Prace Językoznawcze 2. s. 77–105.
Wierzchowska B. 1971. Wymowa Polska. Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, wyd. II. Warszawa. s. 214.