Abstrakt
This article is about the relation between axiology and linguistics. This axiolinguistics study focuses on the issue of responsibility for the speech acts. The perlocutive responsiblility is the responsiblility for social facts created by means of acts of speech. The responsiblility is related to the teaching and education in social practice. I have described the development of the notion of responsibility starting from the Roman law up to Heidegger?s ontologisation of the responsibility. I refer to the problem of evaluation of reality by humans, by means of assessments, performatives and norms; to the responsibility for the transmission of values among generations. The idea of perlocutive responsibility is shown on the example of education processes at school.Bibliografia
Anusiewicz, J., 1999: Problematyka językowego obrazu świata w poglądach niektórych językoznawców i filozofów niemieckich XX wieku w: Bartmiński, J., (red.), 1999(a).
Austin, J.L., 1993: Mówienie i poznawanie. Rozprawy i wykłady filozoficzne, Warszawa: Wyd. Naukowe PWN.
Bartmiński, J. (red.), 1988: Konotacja, Lublin: UMCS.
Bartmiński, J. (red.), 1999(a): Językowy obraz świata, Lublin: UMCS.
Bartmiński, J. 1999(b): Punk widzenia, perspektywa, językowy obraz świata, w: Bartmiński, J. (red.), 1999(a).
Bartmiński, J., 2006: Językowe podstawy obrazu świata, Lublin: UMCS.
Dancy, J., Etyka obowiązków prima facie, w: Singer, P (red.), 2002: Przewodnik po etyce, Warszawa: Książka i Wiedza.
Denek, K., 1999: Aksjologiczne aspekty edukacji szkolnej, Warszawa: Wyd. Adam Marszałek.
Duszak, A., 1998: Tekst, dyskurs, komunikacja międzykulturowa, Warszawa. (za:) Przybyla, O., 2004: Akty mowy w języku nauczycieli, Katowice: Wyd. Uniwersytetu Śląskiego.
Filek, J., 1996: Ontologizacja odpowiedzialności, Kraków.
Fishman, J. A., (ed.), 1960: Readings in the sociology o f language, Mouton.
Galasiński, D., 1992: Chwalenie się jako perswazyjny akt mowy, Kraków: PAN, Inst. Języka Polskiego.
Grabias, S., 2003: Język w zachowaniach społecznych, Lublin: UMCS.
Grzegorczykowa, R., 1988: Władanie językiem a wiedza o świecie, w: Bartmiński, J. (red.), 1988.
Habermas,J., 1999: Teoria działania komunikacyjnego, T. I, Wyd. Naukowe: PWN.
Hauser M. C., Chomsky N., Fitch W. T., 2002: The faculty of language. What is it? Who has it? How did it evolve? “Science”, 298. (za:) Kurcz, I., 2005.
Heinz, A., 1978: Dzieje językoznawstwa w zarysie, Warszawa. (za:) Wołos, M., 2002: Koncepcja „gry językowej” Wittgensteina w świetle badań współczesnego językoznawstwa, Kraków: Universitas.
Hymes, D. H., 1960: Ethnography of speaking, w: Fishman, I., (ed.), Readings in the sociology o f language, (ss.99-138). Mouton.
Ingarden, R., 1989: Wykłady z etyki, Warszawa.
Jedynak, A, Walentynowicz, T. 2001: Edukacja filozoficzna w gimnazjum. Program nauczania dla gimnazjum. Warszawa.
Jonas, H., 1996: Zasada odpowiedzialności, Kraków.
Kojs, W., 1987: Działanie jako kategoria dydaktyczna, Katowice: Uniwersytet Śląski.
Kupisiewicz, Cz., 1976: Podstawy dydaktyki ogólnej, Warszawa: PWN.
Kurcz, I., 2001: Psychologia języka i komunikacji, Warszawa: Wydawnictwo „Scholar”.
Kurcz, I., 2005: Teoria umysłu a kompetencja komunikacyjna, w: Sierocka, B., (red.), Aspekty kompetencji komunikacyjnej, Wrocław: Oficyna Wydawnicza ATUT.
Lachur, Cz., 2004: Zarys językoznawstwa ogólnego, Opole.
Levinas, E., 2002: Całość i nieskończoność. Esej o zewnętrzności, Warszawa: Wyd. Naukowe PWN.
Majewska, M., 2005: Akty deprecjonujące siebie i innych. Studiumpragmalingwistyczne, Kraków: Universitas.
Mrózka, R., 2000: Język w przestrzeni edukacyjnej, Katowice Wyd., Uniwersytetu Śląskiego.
Muszyński, Z., 1988: Problem wiedzy pozajęzykowej w badaniach lingwistycznych, w: Bartmiński, J. (red.), 1988.
Nęcki,Z., 2000: Komunikacja międzyludzka, Kraków: ANTYKWA.
Okoń, W.,1970: Zarys dydaktyki ogólnej, Warszawa.
Olbrycht K. (red.), 1999: Edukacja aksjologiczna. T. IV Wybrane problemy przekazu wartości, Katowice.
Puzynina, J. 1997: Słowo - wartość - kultura, Lublin: KUL.
Retter, H., 2005: Komunikacja codzienna w pedagogice, Gdańsk.
Searle, J., 1987: Czynności mowy, Warszawa.
Śnieżyński, M., 2005: Sztuka dialogu. Teoretyczne założenia a szkolna rzeczywistość, Kraków: Wyd. Naukowe Akademii Pedagogicznej.
Tchorzewski, A., M., 1998: Wielopłaszczyznowa odpowiedzialność nauczyciela, w: Odpowiedzialność jako wartość i problem edukacyjny. Bydgoszcz: Wydaw. „WERS”.
Wawrzyniak, J., 2002: Miedzy Platonem a prawdą: status etyki w kształceniu akademickim - cele, formy, metody, w: Piotrowska, Wiśniewski J. (red.), Dydaktyka filozofii. Doświadczenia - dylematy - osiągnięcia, Poznań: Wyd., Fundacji HUMANIORA.