Słowa kluczowe
Киевская Русь
церковная идентичность
Третий Рим
Речь Посполитая
Jak cytować
Abstrakt
Падение Киевской Руси вызвало большую историческую борьбу - между Литвой и Польшей, а затем Речью Посполитой, и Москвой - также за контроль над верой. Таким образом, речь шла не только о том, кто станет господствующим субъектом «собирания русских земель», но и о том, кто создаст «святое» православное владычество на Востоке. Как известно, Москва добилась триумфа над Вильнюсом и Варшавой, сделав православие орудием своей идеи «Третьего Рима» и своей экспансии на Запад, на восточные территории Речью Посполитой. Однако менее заметен другой аспект этой инструментализации, а именно то, что структуры и кадры Православной церкви Речью Посполитой стали своего рода «резервуаром», позволившим России и ее характерному «царскославии» (в ее борьбе с Китайской империей, с исламом и местными формами веры) к распространению имперского господства как в его политическом, так и в цивилизационном измерениях (духовном или интеллектуальном) далеко за Урал, на Сибирь и Дальний Восток. Однако сегодня мы переживаем драматически и бурно, наряду с обретением православием на Украине своей изначальной, автономной церковной идентичности, распад этого по сути имперского религиозного проекта как важнейшего элемента объединения и сакрализации «русского мира».
Bibliografia
Antognazza, M. R., 2018, Leibniz. Biografia intelektualna (tłum. Lamżowie, Z. i Ł.), Kraków: Copernicus Center Press.
Dubiecki, M., 1874, Osadczy ziemi Mandżu w XVII stuleciu, w: „Tygodnik Ilustrowany”, t. 14, seria druga, nr 340-365.
Figes, O., 2011, Taniec Nataszy. Z dziejów kultury rosyjskiej (tłum. Jeżewski, W.), Warszawa: Wydawnictwo MAGNUM.
Górka, L., 2012, Misja ewangelizacyjna w rosyjskim Kościele prawosławnym. Rys historyczny, w: „Roczniki Teologii Ekumenicznej”, t. 4, s. 5-30.
Janik, M., 1928, Dzieje Polaków na Syberii, Kraków: Krakowska Spółka Wydawnicza.
Jasienica, P., 1977, Myśli o dawnej Polsce, Warszawa: Czytelnik.
Kantorowicz, E. H., 2008, Dwa ciała króla. Studium ze średniowiecznej teologii politycznej (tłum. Krawiec, A., Michalski, M.), Warszawa: PWN.
Kuczyńska, M., 2007, Obywatele Rzeczypospolitej w panteonie świętych Cerkwi rosyjskiej, w: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu agiellońskiego (z. 1297) – „Studia Religiologica” (z. 40).
Lubina, M., 2013, „Powrót do przeszłości”: XVII-wieczny model relacji Rosji z Chinami jako wzór dla stanu obecnego stosunków rosyjsko-chińskich, w: Współczesne Chiny w kontekście stosunków międzynarodowych, (red.) Wardęga, J., Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Łoszczyc, J., 1987, Dymitr Doński (tłum. Migdalska, M.), Warszawa: PIW.
Malaparte, C., 1990, Legenda Lenina, tłum. Komarnicka, W., Łukomski, S., Warszawa: Wydawnictwo Delikon.
Mochnacki, M., 1850, Powstanie narodu polskiego w r. 1830 i 1831 (t. 1), Wrocław: Nakładem Zygmunta Schlettera.
Prochanow, A., 2005, Operacja Heksogen (tłum. Zych, E.), Warszawa: Philip Wilson
Spengler, O., 1934, Anni decisivi. La Germania e lo sviluppo storico mondiale (traduzione e introduzione Beonio-Brocchier, V.), Milano: Bompiani.
Tołstoj, L., 1894, Wojna i pokój (t. 8), tłum. anonim., Gródek nad Bugiem: Wydawnictwo J. Czaiński.
Żart Putina. „Granica Rosji nie kończy się nigdzie”, 2016, na: https://tvn24.pl/swiat/zart-putina-granica-rosji-nie-konczy-sie-nigdzie-ra694737 [ostatni dostęp: 1.04.23].