Słowa kluczowe
etykiety z informacją o recenzowaniu
recenzowanie
recenzje
monografie naukowe
ewaluacja nauki
publikacje naukowe
Jak cytować
Abstrakt
W tym artykule omawiamy etykiety z otwartymi danymi recenzentów, czyli praktykę ujawniania danych recenzentów w monografiach naukowych, która jest powszechna w krajach Europy Środkowej i Wschodniej. Celem badania było sprawdzenie, czy etykieta z otwartymi danymi recenzentów jest rodzajem etykiety z informacją o recenzowaniu (na podobieństwo tej stosowanej w Finlandii i Flandrii, tj. we flamandzkiej części Belgii), i, czy jako taka, może być używana jako kryterium w różnych systemach wykorzystywanych do oceny publikacji naukowych. Przeprowadziliśmy dwufazowe badanie z wykorzystaniem sekwencyjnej strategii eksploracyjnej. W pierwszej fazie przeprowadziliśmy wywiady z reprezentantami dwudziestu spośród czterdziestu największych polskich wydawnictw naukowych w celu zbadania, w jaki sposób polscy wydawcy kontrolują proces recenzowania oraz czy można wykorzystać etykiety z otwartymi danymi recenzentów do identyfikacji monografii recenzowanych. W drugiej fazie przeprowadziliśmy dwie ankiety mające na celu analizę postrzegania procesu recenzowania oraz etykiet z otwartymi danymi recenzentów przez autorów (n = 600) oraz recenzentów (n = 875) książek opublikowanych przez dwadzieścia poddanych badaniu wydawnictw. Zintegrowane wyniki pozwoliły nam zweryfikować stwierdzenia wydawców dotyczące ich praktyk związanych z procesem recenzowania. Nasze wyniki wskazują, że wydawcy rzeczywiście kontrolują proces recenzowania poprzez dostarczanie recenzentom kryteriów oceny oraz przesyłanie recenzji autorom. Wydawcy rzadko proszą o pozwolenie na ujawnienie nazwisk recenzentów, ale dla recenzentów oczywistym jest, że umieszczanie ich danych w monografii jest częścią procesu recenzowania. Badanie pokazuje również, że ujawniane są dane tylko tych recenzentów, którzy przyjęli manuskrypt do publikacji. A zatem, co najważniejsze, nasza analiza wykazała, że etykieta z otwartymi danymi recenzentów, której używają polscy wydawcy, jest rodzajem etykiety z informacją o recenzowaniu, takiej jak ta stosowana we Flandrii i Finlandii, i, jako taka, może być stosowana do identyfikacji recenzowanych monografii naukowych.
Finansowanie
Wydanie tego tomu nie byłoby możliwe bez wsparcia otrzymanego w ramach projektu MNISW Dialog (0022/DLG/2019/10), za co redaktor wyraża podziękowanie.
Artykuł powstał w ramach projektu „Badanie wzorców doskonałości w nauce i sztuce” ze środków programu Dialog finansowanego przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Prace Tima Engelsa i Rafa Gunsa realizowane były dzięki finansowaniu Center for R&D Monitoring (ECOOM) przez flamandzki rząd. Instytucje finansujące nie miały wpływu na badania.
Bibliografia
Björk, B.-C., Solomon, D. (2013). The publishing delay in scholarly peer-reviewed journals. Journal of Informetrics 7(4): 914–923. doi: 10.1016/j.joi.2013.09.001.
Marsh, H.W., Jayasinghe, U.W., Bond, N.W. (2008). Improving the peer-review processfor grant applications: Reliability, validity, bias, and generalizability. American Psychologist 63(3): 160–168. doi: 10.1037/0003-066X.63.3.160.
Giménez-Toledo, E., Sivertsen, G., Mañana-Rodríguez, J. (2017). Peer review as a delineation criterion in data sources for the assessment and measurement of scholarly book publishing in social sciences and humanities. 16th International Conference on Scientometrics and Informetrics, ISSI 2017. ss. 118–124.
Giménez-Toledo, E., Mañana-Rodríguez, J., Sivertsen, G. (2017). Scholarly book publishing: Its information sources for evaluation in the social sciences and humanities. Research Evaluation 26(2): 91–101. doi: 10.1093/reseval/rvx007
Langfeldt, L. (2006). The policy challenges of peer review: Managing bias, conflictof interests and interdisciplinary assessments. Research Evaluation 15(1): 31–41. doi: 10.3152/147154406781776039.
Daniel, H.-D. (1993). Guardians of science: Fairness and reliability of peer review.Weinheim, Germany: VCH Verlagsgesellschaft.
König, T. (2016). Peer Review in the Social Sciences and Humanities at the European Level:The Experiences of the European Research Council. W: Ochsner, M., Hug, S.E., Hans-Dieter, D., red. Research Assessment in the Humanities: Towards Criteria and Procedures. Cham, Swit¬zerland: Springer International Publishing. ss. 151–163. doi: 10.1007/978-3-319-29016-4_12.
Spezi, V., Wakeling, S., Pinfield, S., Fry, J., Creaser, C., Willett, P. (2018). „Let the community decide”? The vision and reality of soundness-only peer review in open-access mega-journals. Journal of Documentation 74(1): 137–61. doi: 10.1108/JD-06-2017-0092.
Pölönen, J. (2018). Applications of, and Experiences with, the Norwegian Model in Finland. Journal of Data and Information Science 3(4): 30–43. doi: 10.2478/jdis-2018-0019.
Giménez-Toledo, E., Mañana-Rodríguez, J., Engels, T.C.E., Guns, R., Kulczycki, E., Ochsner, M. et al. (2018). Taking scholarly books into account, Part II: A comparisonof 19 European countries in evaluation and funding. Scientometrics. doi: 10.1007/s11192-018-2956-7.
Kulczycki, E. (2018). The diversity of monographs: Changing landscape of book evaluation in Poland. Aslib Journal of Information Management 70(6): 608–622. doi: 10.1108/AJIM-03-2018-0062.
Pölönen, J., Engels, T.C.E., Guns, R., Verleysen, F.T. (2017). Is my publication peer reviewed? A comparison of top-down and bottom-up identification of peer review in the framework of the Finnish and Flemish performance-based research funding systems. Science, Technology and Innovation Indicators. Paris, France.
Verleysen, F.T., Engels, T.C.E. (2013). A label for peer-reviewed books. Journal of the Association for Information Science and Technology 64(2): 428–430. doi: 10.1002/asi.22836.
Borghart, P. (2013). A label for peer-reviewed books? Some critical reflections. Learned Publishing 26(3): 167–171. doi: 10.1087/20130303.
Engels, T.C.E., Guns, R. (2018). The Flemish performance-based research funding system: A unique variant of the Norwegian model. Journal of Data and Information Science 3(4): 44–59. doi: 10.2478/jdis-2018-0020.
Polka, J.K., Kiley, R., Konforti, B., Stern, B., Vale, R.D. (2018). Publish peer reviews. Nat. 560: 545–547. doi: 10.1038/d41586-018-06032-w.
Ross-Hellauer, T., Deppe, A., Schmidt, B. (2017). Survey on open peer review: Attitudes and experience amongst editors, authors and reviewers. PLoS One. 12(12): e0189311. doi: 10.1371/journal.pone.0189311.
Creswell, J. (2014). Research Design: Qualitative, Quantitative, and Mixed-Methods Approaches. Thousand Oaks, CA: Sage.
Bernard, H.R. (2006). Research methods in anthropology: Qualitative and quantitative approaches. 4th ed. Lanham, MD: AltaMira.
Saldaña, J. (2009). The Coding Manual for Qualitative Researchers. Los Angeles, CA: SAGE. doi: 10.1017/CBO9781107415324.004.
Fetters, M.D., Curry, L.A., Creswell, J.W. (2013). Achieving integration in mixed-methods designs: Principles and practices. Health Services Research 48(6pt2): 2134–2156. doi: 10.1111/1475-6773.12117.
Fetters, M.D., Freshwater, D. (2015). Publishing a Methodological Mixed Methods Research Article. The Journal of Mixed Methods Research 9(3): 203–213. doi: 10.1177/1558689815594687.
Baldwin, M. (2018). Scientific Autonomy, Public Accountability, and the Rise of „Peer Review” in the Cold War United States. Isis 109(3): 538–558.
Biagioli, M. (2002). From Book Censorship to Academic Peer Review. Emergences: Journal for the Study of Media & Composite Cultures 12(1): 11–45. doi: 10.1080/1045722022000003435.