Wartość wykształcenia a dążenia edukacyjne

Abstrakt

W artykule zaprezentowano dążenia edukacyjne Polaków na tle doceniania wykształcenia z perspektywy społecznej i jednostkowej. Autorki wychodzą z założenia, że poziom wykształcenia społeczeństwa uwarunkowany jest nie tylko przez istniejący system szkolny i dostępność kształcenia, ale także przez aspiracje edukacyjne. Na podstawie danych empirycznych pochodzących z badań realizowanych w latach 1973 i 1993 oraz licznych badań nad problematyką dążeń edukacyjnych, prowadzonych w ostatnich dziesięcioleciach, Autorki wskazują na istnienie następujących zjawisk: a) wykształcenie w Polsce było i jest cenioną wartością, co sprzyja wysokim, upowszechniającym się aspiracjom edukacyjnym; b) dążenia edukacyjne nie były i nie są w pełni realizowane; c) zmiany zachodzące w ostatnich latach w szkolnictwie, zwłaszcza zniesienie centralnego limitowania przyjęć oraz wzrost liczby kształconych na poziomie średnim i wyższym, są zgodne z oczekiwaniami społecznymi; d) dążenia dotyczące kierunków kształcenia dość silnie tkwią w tradycyjnej strukturze zawodowej i szkolnej tylko niektóre nowe formy kształcenia oraz dyscypliny dające lepsze perspektywy na rynku pracy są uwzględniane w deklarowanych życzeniach edukacyjnych. Wynika stąd potrzeba tworzenia lub odbudowy sprawnego systemu preorientacji szkolno-zawodowej, dzięki któremu osoby aspirujące do kształcenia poznałyby różne dostępne drogi realizacji swoich dążeń, a wiedza o coraz bardziej zróżnicowanym i ciągle zmieniającym się systemie edukacji byłaby kompetentnie upowszechniana.