Słowa kluczowe
umiędzynarodowienie
współpraca międzynarodowa
europejska kadra akademicka
polska kadra akademicka
produktywność naukowa
publikacje
polskie uniwersytety
Jak cytować
Abstrakt
Prezentowany tekst analizuje umiędzynarodowienie polskiej kadry akademickiej z europejskiej perspektywy porównawczej i ilościowej, na podstawie rozległego materiału empirycznego, który obejmuje dane pierwotne pochodzące z dużej próby przedstawicieli kadry akademickiej 11 krajów Europy (Austrii, Finlandii, Niemiec, Irlandii, Włoch, Holandii, Norwegii, Polski, Portugalii, Szwajcarii i Wielkiej Brytanii). Nasze badania pokazują, że polska wspólnota akademicka jest dziś dość dobrze umiędzynarodowiona w obszarze dydaktyki i nieco gorzej w obszarze badań naukowych i publikacji. W tym drugim przypadku chodzi o grupę publikującą, której udział w całej kadrze jest niestety najmniejszy w 11 badanych krajach. Nie ma również istotnych różnic między Polską a porównywanymi krajami europejskimi w dziedzinie tych przekonań akademickich i (większości) działań akademickich, które bezpośrednio wiążą się z umiędzynarodowieniem. Polski system szkolnictwa wyższego jest mniej umiędzynarodowiony jedynie w kilku parametrach powiązanych z badaniami naukowymi i publikacjami, a same różnice nie są tak duże, jak można by przypuszczać. Polskie wzorce publikowania zagranicznego odpowiadają wzorcom europejskim – naukowcy z „twardych” obszarów nauki są bardziej umiędzynarodowieni niż ich koledzy z obszarów „miękkich” pod względem wszystkich najważniejszych parametrów związanych z publikowaniem i wzorzec ten nie różni się niczym od wzorców występujących w badanych krajach. Nasze badania pokazują też, że produktywność badawcza polskich naukowców (zgodnie z europejskimi wzorcami) jest silnie skorelowana z międzynarodową współpracą badawczą: średni wskaźnik produktywności badawczej dla polskich naukowców włączonych do współpracy międzynarodowej („umiędzynarodowionych”) jest wyższy niż ten sam wskaźnik dla naukowców nieprowadzących współpracy zagranicznej („lokalnych”) we wszystkich dziedzinach nauki (o 60-140%). Polscy naukowcy są średnio mniej umiędzynarodowieni pod względem badań niż wynosi średnia europejska, jednak wskaźnik produktywności badawczej polskich „umiędzynarodowionych” jest średnio dużo wyższy niż wskaźnik produktywności badawczej polskich „lokalnych”.
Finansowanie
MAESTRO (Program Międzynarodowych Badań Porównawczych Szkolnictwa Wyższego DEC-2011/02/A/HS6/00183
2012-2017)
Bibliografia
Abramo, G., D’Angelo, C.A., Costa, F. di (2009). Research Collaboration and Productivity: Is There Correlation? Higher Education. 57: 155-171.
Abramo, G., D’Angelo, C.A., Solazzi, M. (2011a). The Relationship between Scientists’ Research Performance and the Degree of Internationalization of Their Research. Scientometrics. 86: 629-643.
Abramo, G., D’Angelo, C.A., Solazzi, M. (2011b). Are Researchers That Collaborate More at the International Level Top Performers? An Investigation on the Italian University System. Journal of Informetrics. 5: 204-2013.
Allison, P.D. (1980). Inequality and Scientific Productivity. Social Studies of Science. 10: 163-179.
Allison, P.D., Long, J.S., Krauze, T.K. (1982). Cumulative Advantage and Inequality in Science. American Sociological Review. 47: 615-625.
Allison, P.D., Stewart, J.A. (1974). Productivity Differences among Scientists: Evidence for Accumulative Advantage. American Sociological Review. 39: 596-606.
Antonowicz, D. (2012). External influences and local responses. Changes in Polish higher education 1990-2005. W: M. Kwiek, P. Maassen (red.). National Higher Education Reforms in a European Context: Comparative Reflections on Poland and Norway (87-110). Frankfurt am Main – New York: Peter Lang.
Antonowicz, D., Brzeziński, J.M. (2014). Doświadczenia parametryzacji jednostek naukowych z obszaru nauk humanistycznych i społecznych 2013 – z myślą o parametryzacji 2017. Nauka. 4: 1-35.
Arimoto, A. (2011). Japan: Effects of changing governance and management on the academic profession. W: W. Locke, W.K. Cummings, D. Fisher (red.). Changing governance and management in higher education: The perspectives of the academy (281-320). Dordrecht: Springer.
Białecki, I. (2014). Etos i polityka jakości w nauce. Nauka i Szkolnictwo Wyższe. 1-2(43-44): 19-29.
Braun, T., Glänzel, W. (1996). International Collaboration: Will it be Keeping Alive East European Research? Scientometrics. 36(2): 247-254.
Cole, J.R., Cole, S. (1973). Social Stratification in Science. Chicago: The University of Chicago Press.
Cole, J.R., Zuckerman, H. (1984). The Productivity Puzzle: Persistence and Change in Patterns of Publication of Men and Women Scientists. Advances in Motivation and Achievement. 2: 217-258.
Cummings, W.K., Finkelstein, M.J. (2012). Scholars in the Changing American Academy. New Contexts, New Rules and New Roles. Dordrecht: Springer.
Cummings, W.K., Bain, O., Postiglione, G.A., Jung, J. (2014). Internationalization of the Academy: Rhetoric, Recent Trends, and Prospects. W: F. Huang, M. Finkelstein, M. Rostan (red.). The Internationalization of the Academy. Changes, Realities and Prospects (55-78). Dordrecht: Springer.
Dey, E.L., Milem, J.F., Berger, J.B. (1997). Changing Patterns of Publication Productivity: Accumulative Advantage or Institutional Isomorphism? Sociology of Education. 70: 308-323.
Dill, D.D. (2014). Public Policy Design and University Reform: Insights into Academic Change. W: Ch. Musselin, P.N. Teixeira (red.). Reforming Higher Education. Public Policy Design and Implementation (21-38). Dordrecht: Springer.
Enders, J., Musselin Ch. (2008). Back to the Future? The Academic Professions in the 21st Century. W: Higher Education to 2030 (t. 1: Demography, 125-150). Paris: OECD.
EY/IBNGR (2010). Strategia rozwoju szkolnictwa wyższego do 2020 roku. Warszawa: MNiSW.
Finkelstein, M., Sethi, W. (2014). Patterns of Faculty Internationalization: A Predictive Model. W: F. Huang, M. Finkelstein, M. Rostan (red.). The Internationalization of the Academy. Changes, Realities and Prospects (237-258). Dordrecht: Springer.
FRP (2009). Strategia rozwoju szkolnictwa wyższego 2010-2020. Projekt środowiskowy. Warszawa: Fundacja Rektorów Polskich.
Geuna, A. (1998). The Internationalisation of European Universities: A Return to Medieval Roots. Minerva. 36(3): 253-270.
Godin, B., Gingras, Y. (2000). Impact of Collaborative Research on Academic Science. Science and Public Policy. 27(1): 65-73.
Gouldner, A. (1957). Cosmopolitans and Locals: Toward an Analysis of Latent Social Rules. Administrative Science Quarterly. 2: 281-306.
He, Z.-L., Geng, X.-S., Campbell-Hunt, C. (2009). Research collaboration and research output: A longitudinal study of 65 biomedical scientists in a New Zealand university. Research Policy. 38(2): 306-317.
Huang, F., Finkelstein, M., Rostan, M. (red.) (2014). The Internationalization of the Academy. Changes, Realities and Prospects. Dordrecht: Springer.
Katz, J.S., Martin, B.R. (1997). What Is Research Collaboration? Research Policy. 26: 1-18.
Knight, J. (2012). Concepts, Rationales, and Interpretive Frameworks in the Internationalization of Higher Education. W: D.K. Deardorff, H. de Wit, J.D. Heyl, T. Adams (red.). The Sage Handbook of International Higher Education (27-42). London: Sage.
Kwiek, M. (2010). Transformacje uniwersytetu. Zmiany instytucjonalne i ewolucje polityki edukacyjnej w Europie. Poznań: Wyd. Nukowe UAM.
Kwiek, M. (2012a). Changing Higher Education Policies: From the Deinstitutionalization to the Reinstitutionalization of the Research Mission in Polish Universities. Science and Public Policy. 39: 641-654.
Kwiek, M. (2012b). Uniwersytet jako wspólnota badaczy? Polska z europejskiej perspektywy porównawczej i ilościowej. Nauka i Szkolnictwo Wyższe. 40(2): 71-101.
Kwiek, M. (2013). From System Expansion to System Contraction: Access to Higher Education in Poland. Comparative Education Review. 57(3): 553-575.
Kwiek, M. (2014). The Internationalization of the Polish Academic Profession. A European Comparative Approach. Zeitschrift für Pädagogik. 60(5): 681-695.
Kwiek, M. (2015a). Młoda kadra: różnice międzypokoleniowe w pracy naukowej i produktywności badawczej. Czym Polska różni się od Europy Zachodniej? Nauka. 3: 51-88.
Kwiek, M. (2015b). Uniwersytet w dobie przemian. Instytucje i kadra akademicka w warunkach rosnącej konkurencji. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN.
Kwiek, M. (2015c). Academic Generations and Academic Work: Patterns of attitudes, behaviors and research productivity of Polish academics after 1989. Studies in Higher Education. 40(8): 1354-1376.
Kwiek, M. (2015d). The Internationalization of Research in Europe. A Quantitative Study of 11 National Systems from a Micro-Level Perspective. Journal of Studies in International Education. 19(2): 341-359.
Kwiek, M. (2015e). The Unfading Power of Collegiality? University governance in Poland in a European comparative and quantitative perspective. International Journal of Educational Development. 43: 77-89.
Kwiek, M. (2015f). Inequality in Academic Knowledge Production. The Role of Research Top Performers Across Europe. W: E. Reale, E. Primeri (red.). Universities in transition. Shifting institutional and organizational boundaries (203-230). Rotterdam: Sense Publishers.
Kwiek, M. (2015g). The European Research Elite. A Cross-National Study of Highly Productive Academics in 11 Countries. Higher Education. OnlineFirst: 14.06.2015. doi:10.1007/s10734-015-9910-x.
Kwiek, M., Antonowicz, D. (2013). Academic Work, Working Conditions and Job Satisfaction. W: U. Teichler, E.E. Höhle (red.). The Work Situation of the Academic Profession in Europe: Findings of a Survey in Twelve Countries (37-54). Dordrecht: Springer.
Kwiek, M., Antonowicz, D. (2014). The Changing Paths in Academic Careers in European Universities: Minor Steps and Major Milestones. W: T. Fumasoli, G. Goastellec, B.M. Kehm (red.). Academic Careers in Europe – Trends, Challenges, Perspectives (41-68). Dordrecht: Springer.
Lee, S., Bozeman, B. (2005). The Impact of Research Collaboration on Scientific Productivity. Social Studies of Science. 35(5): 673-702.
Lewis, J.M. (2013). Academic Governance. Disciplines and Policy. New York: Routledge.
Lewis, J.M., Ross, S., Holden, T. (2012). The How and Why of Academic Collaboration: Disciplinary Differences and Policy Implications. Higher Education. 64: 693-708.
Löwenstein, F., Schomburg H. (2008). CAP Survey Audit. Kassel. Merton, R.K. (1973). The Matthew Effect in Science. W: R.K. Merton. The Sociology of Science: Theoretical and Empirical Investigations (439-459). Chicago: The University of Chicago Press.
Najduchowska, H., Wnuk-Lipińska, E. (1990). Nauczyciele akademiccy 1984. Warszawa – Łódź: MEN.
Padilla-Gonzales, L., Metcalfe, A.S., Galaz-Fontes, J.F., Fisher, D., Snee, I. (2011). Gender Gaps in North American Research Productivity: Examining Faculty Publication Rtaes in Mexico, Canada, and the US. Compare: A Journal of Comparative and International Education. 41(5): 649-668.
Ramsden, P. (1994). Describing and Explaining Research Productivity. Higher Education. 28(2): 207-226.
RIHE (2008). The Changing Academic Profession over 1992-2007: International, Comparative, and Quantitative Perspective. Hiroshima: RIHE.
Rostan, M. (2012). Beyond Physical Mobility: Other Ways to Internationalise the Academic Profession.
W: M. Vukasovic, P. Maassen, B. Stensaker, M. Nerland, R. Pinheiro, A. Vabø (red.). Effects of Higher Education Reforms: Change Dynamics (241-260). Rotterdam: Sense.
Rostan, M., Ceravolo, F.A., Metcalfe A.S. (2014). The Internationalization of Research. W: F. Huang, M. Finkelstein, M. Rostan (red.). The Internationalization of the Academy. Changes, Realities and Prospects (119-144). Dordrecht: Springer.
Shin, J.C., Cummings, W.K. (2010). Multilevel Analysis of Academic Publishing Across Disciplines: Research Preference, Collaboration, and Time on Research. Scientometrics. 85: 581-594.
Siwińska, B. (2014). Uniwersytet ponad granicami. Internacjonalizacja szkolnictwa wyższego w Polsce i w Niemczech. Warszawa: Elipsa.
Smeby, J.-Ch., Trondal, J. (2005). Globalisation or Europeanisation? International Contact among University Staff. Higher Education. 49: 449-466.
Smeby, J.-Ch., Gornitzka, Å. (2008). All Cosmopolitans Now? The Changing International Contacts of University Researchers. W: Å. Gornitzka, L. Langfeldt (red.). Borderless Knowledge. Understanding “New” Internationalisation of Research and Higher Education in Norway (37-50). Dordrecht: Springer.
Teichler, U., Höhle, E.E. (2013). The Work Situation of the Academic Profession in Europe: Findings of a Survey in Twelve Countries. Dordrecht: Springer.
Teichler, U., Arimoto, A., Cummings, W.K. (2013). The Changing Academic Profession. Major Findings of a Comparative Survey. Dordrecht: Springer.
Teodorescu, D. (2000). Correlates of faculty publication productivity: A cross-national analysis. Higher Education. 39: 201-222.
Vabø, A., Padilla-Gonzales L.E. (2014). Gender and Faculty Internationalization. W: F. Huang, M. Finkelstein, M. Rostan (red.). The Internationalization of the Academy. Changes, Realities and Prospects (183-206). Dordrecht: Springer.
Wanner, R.A., Lewis, L.S., Gregorio, D.I. (1981). Research Productivity in Academia: A Comparative Study of the Sciences, Social Sciences and Humanities. Sociology of Education. 54: 238-253.
Wnuk-Lipińska, E. (1996). Innowacyjność a konserwatyzm. Uczelnie polskie w procesie przemian społecznych. Warszawa: CBPNiSW.
Zuckerman, H. (1996). Scientific Elite: Nobel Laureates in the United States. New Brunswick: Transaction Publishers.