Abstrakt
Finansowany z publicznych pieniedzy system szkolnictwa wyższego w Polsce jest szeroko postrzegany jako „chory” – niesprzyjający celom, jakie stawiają mu różne grupy społeczne. Istnieje zgoda co do istnienia tego problemu, nie ma natomiast zgody co do diagnozy i metod leczenia. Diagnoza przedstawiona w artykule oparta jest na dwuletnich badaniach elit szkolnictwa wyższego – władz uczelni i przedstawicieli rządu. Według autorki jedną z możliwych przyczyn „choroby” jest polipragmazja – jak w medycynie określa się sytuację, gdy chory konsultuje się jednocześnie z kilkoma lekarzami, którzy stawiają różne diagnozy i przepisują różne leki, mogące wchodzić ze sobą w niepożądane interakcje. Uniwersytet „choruje”, ponieważ ministerstwo i władze akademickie aplikują mu odmienne „lekarstwa”. Podczas gdy władze akademickie podkreślają rolę uniwersytetu w dochodzeniu do prawdy, twórcy polityki naukowej widzą go przede wszystkim jako koło zamachowe gospodarki. Presja ze strony rządu wywołuje zachowania kompensacyjne środowisk akademickich polegające na obchodzeniu przepisów i tworzeniu pozorów. W efekcie cele realizowane przez władze uczelni odbiegają od tych zakładanych w najnowszym polskim prawodawstwie, a bodźce płynące z instytucji politycznych zachęcają do zachowań sprzecznych z etosem akademickim. Z badań wynika jednak, że istnieją trzy obszary potencjalnej synergii, które mogą stać się punktami zwrotnymi w transformacji polskiego szkolnictwa wyższego: kształcenie elitarne,merytoryczne finansowanie badań naukowych oraz kompetencje „miękkie”.
Bibliografia
Aberbach, J.D., Rockman, B.A. (2002). Conducting and coding elite interviews. Political Science & Politics. 35(4): 673-676.
ASBIRO (2014). Jedyna szkoła, w której uczą wyłącznie przedsiębiorcy [The only school where all teachers are entrepreneurs]. http://www.asbiro.pl/ [4.04.2014].
Balcerowicz, L. (2014). Jakość i efektywność w szkołach wyższych a systemy ich finansowania. Kongres Kultury Akademickiej. Kraków: Uniwersytet Jagielloński.
BBVA (2011). International Study on Scientific Culture: General Attitudes to Science. BBVA Foundation Department of Social Studies and Public Opinion. http://www.fbbva.es/TLFU/dat/culturacientificanotadeprensalarga.EN.pdf [30.12.2015].
Bendyk, E. (2008). Płacz nad trumną. Polityka. http://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/kraj/251169,1,placz-nad-trumna.read [30.12.2015].
Dexter, L.A. (1970). Elite and specialized interviewing. Colchester, UK: European Consortium for Politcal Research.
Dybczyński, A. (2011). Jestem baronem. Nie chcę dłużej żyć w średniowieczu. Gazeta Wyborcza http://wroclaw.gazeta.pl/wroclaw/1,35751,9022221,Jestem_baronem__Nie_chce_dluzej_zyc_w_sredniowieczu.html [30.12.2015].
Dziewitek, P. (2014). Kolejny krok w tył we współpracy UMK i NGO. Stowarzyszenie Pracownia Obywatelska. http://pracowniaobywatelska.pl/kolejny-krok-w-tyl-we-wspolpracy-umk-i-ngo/ [30.12.2015].
Financial Times. (2013). Business school rankings from the Financial Times – Kozminski University.http://rankings.ft.com/businessschoolrankings/kozminski-university-warsaw/ [data].
Fullan, M. (2001). The new meaning of educational change. New York: Teachers College Press. Fuller Buckminster (n/d). Buckminster Fuller Institute. http://www.bfi.org/about-bfi/updates/2014/03/countdown-begins [30.12.2015].
Geertz, C. (1973). The interpretation of cultures. New York: Basic Books.
Guba, E.G., Lincoln, Y.S. (2005). Paradigmatic Controversies, Contradictions, and Emerging Confluences. W: E.G. Guba, Y.S. Lincoln (red.). Handbook of Qualitative Research (191-215). Thousand Oaks, CA: Sage.
Hartman, J. (2013). Umarła klasa. Gazeta Wyborcza. http://wyborcza.pl/magazyn/1,132517,13885836,Umarla_klasa.html [30.12.2015].
Kwiek, M. (2012). Changing Higher Education Policies: From Deinstitutionalization to Reinstitutionalization of the Research Mission in Polish Universities. Science and Public Policy. 39(5): 641-654.
Marody, M. (2014). Etos, wartości i standardy w nauce akademickiej i „post-akademickiej”. Kongres Kultury Akademickiej, Kraków: Uniwersytet Jagielloński. http://kongresakademicki.pl/ [30.12.2015].
Menzel, H. (1978). Meaning: Who needs it? W: M. Brenner, P. Marsh, M. Brenner (red.). The social contexts of method (140-171). New York: St. Martin’s Press.
Modzelewski, K. (2014). Humanistyka akademicka – misja czy komercja i biurokracja? Kongres Kultury Akademickiej, Kraków: Uniwersytet Jagielloński. http://kongresakademicki.pl/[30.12.2015].
Newsweek (2014). Polacy na walizkach. Emigracyjny efekt domina. Newsweek. 23 marca. http://polska.newsweek.pl/emigracja-z-polski-gdzie-wyjezdzaja-polacy-newsweek-l,artykuly,282624,1.html [30.12.2015].
OECD (2011). Stat Extracts: Graduates by field of education. http://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=RGRADSTY [30.12.2015].
OBOP (2013). 2 miliardy. Sposób na bezrobocie. Warszawa: Energy for Europe, s. 16. http://fede.org.pl/raport-2miliardy-sposob-na-bezrobocie/ [30.12.2015].
OBOS (2009). Rola wykształcenia i zmiany w jej społecznym postrzeganiu w latach 1993-2009 (BS/163/2009). Warszawa.
Ozminkowski, V. (2009). Uczelnie niższe. Newsweek. 5 grudnia. http://www.newsweek.pl/uczelnie-nizsze,49872,1,1.html [30.12.2015].
Pacholski, L. (2011). Byłem admirałem stojącej flotylli. Gazeta Wyborcza. http://wroclaw.gazeta.pl/wroclaw/1,35751,9058004,Leszek_Pacholski__Bylem_admiralem_stojacej_flotylli.html [30.12.2015].
Papuzińska, M. (2009). Kryzys polskich uczelni: Szkoły z kasą. Polityka, http://www.polityka.pl/kraj/analizy/303296,1,kryzys–polskich–uczelni.read [30.12.2015].
Schwandt, T.A. (2000). Three epistemological stances in qualitative inquiry: Interpretivism, Hermeneutics, Social Constructivism. W: N.K. Denzin, Y.S. Lincoln (red.). Handbook of qualitative research (189-213). Thousand Oaks, CA: Sage.
Sztompka, P. (2014). Uniwersytet współczesny: Zderzenie dwóch kultur. Kongres Kultury Akademickiej. Kraków: Uniwersytet Jagielloński. http://kongresakademicki.pl/uniwersytet-wspolczesny-zderzenie-dwoch-kultur/ [30.12.2015].
Tadeusiewicz, R. (2014). Humanistyka: hamulec i kierownica. Panorama Polskiej Akademii Nauk. t. 6, nr 18. http://panorama.pan.pl/s,humanistyka-hamulec-i-kierownica,122.html [30.12.2015].
Thomas, W.I., Znaniecki, F. (1927). The Polish Peasant in Europe and America. New York: Alfred A. Knopf.