Jak cytować
Abstrakt
W artykule podjęto próbę zarysowania perspektyw binarnego systemu kształcenia na poziomie wyższym. Autorka proponuje, aby pojęciem studiów zawodowych określać krótkie (trzy-czteroletnie) programy kształcenia, realizowane w instytucjach szkolnictwa wyższego, o ukierunkowaniu branżowym, dla których odniesienie stanowią działy gospodarki. Ta ostatnia cecha wyróżnia je od programów akademickich, które nawiązują do dyscyplin wiedzy i są zorientowane na ich rozwijanie oraz od programów specjalistycznych (profesjonalnych), dających szczególnie wysokie kwalifikacje, ukierunkowane specjalistycznie, i kształcących ekspertów w swoich dziedzinach. Pytania, na które autorka poszukuje odpowiedzi, dotyczą jednego ze skutków masowego kształcenia na poziomie wyższym - różnicowania oferty edukacyjnej pod kątem potrzeb adresata tej oferty. W tym kontekście szczególnie ważne wydaje się określenie warunków stabilizacji dywersyfikacji różnych aspektów funkcjonowania instytucji szkolnictwa wyższego - dokonującej się w płaszczyznach systemowej, programowej i strukturalnej - oraz perspektyw podobnego procesu różnicowania systemu kształcenia na poziomie wyższym, trwającego w Polsce od początku lat dziewięćdziesiątych. Autorka odwołuje się do doświadczeń krajów, w których przemiany wywołane umasowieniem studiów rozpoczęły się w latach sześćdziesiątych. W części empirycznej przedstawione zostały wyniki badań ankietowych, którymi w 2001 roku objęto studentów III roku dziennych studiów licencjackich oraz inżynierskich - w uczelniach państwowych (akademickich i nieakademickich) i niepaństwowych - na kierunkach biznesu i administracji, technicznym i pedagogicznym. Wnioski z badań posłużyły za podstawę do sformułowania kilku ogólniejszych refleksji na temat studiów zawodowych.
Bibliografia
Becher T. (ed.) 1994 Governments and Professional Education, Society for Research into Higher Education and Open University Press, Buckingham.
Clark B.R. 1990 Is California the Model for OECD Futures?, referat przygotowany na seminarium OECD, Berkeley.
Dearlove J. 1998 Fundamental Changes in Institutional Governance Structures: The United Kingdom, „Higher Education Policy”, vol.11, nr 2-3.
Dietl J., Sapijaszka Z. 2000 Studia menedżerskie w uczelniach niepaństwowych w świetle badań empirycznych. Raport z badań, maszynopis powielony.
Domański H. 1996 Problematyka zawodu w socjologii, „Nauka i Szkolnictwo Wyższe”, nr 7.
Downie R.S. 1990 Professions and Professionalism, „Journal of Philosophy of Education”, vol. 24, nr 2.
Drogosz-Zabłocka E. (2001): Praktyki studentów studiów licencjackich i inżynierskich, w: J. Dieti, Z. Sapijaszka (red.): Podniesienie jakości studiów warunkiem przetrwania i rozwoju na rynku usiug edukacji wyższej. Materiały konferencyjne, Łódź.
Gellert C. 1993 Academic Drift and Blurring of Boundaries in Systems of Higher Education, „Higher Education in Europe”, vol. XVIII, nr 2.
Goedegebuure L.C.J., Meek V.L. 1994 Pyramids, Prisons, and Picturesque Housing: A Discussion on Diversity in Higher Education, „Higher Education in Europe", vol. XIX, nr 4.
Hansen E. 2001 Defining Standards: Expectations, w: Quality Assurance in Higher Education: Quality, Standards and Recognition. 6th Biennial Conference of International Net Work for Quality Assurance Agencies in Higher Education (Bangalore, India, 19-22 March 2001), Conference Papers, National Assessment and Accreditation Council, Bangalore.
Hills G., Sir 1994 Diversity in Higher Education: A United Kingdom Perspective, „Higher Education in Europe”, vol. XIX, nr 4.
Losy zawodowe... 1998 Losy zawodowe absolwentów w latach 1994-1997, Gtówny Urząd Statystyczny, Warszawa.
Neave G. 1983 The Dynamics of Integration in Non-lntegrated Systems of Higher Education in Europe, w: H. Hermanns i in.: The Compleat University, Schenkman, Cambridge.
Przegląd akademicki... 2001 Przegląd akademicki uniwersytetów w Wielkiej Brytanii dokonywany przez The Quality Assurance Agency for Higher Education. Wskazówki dla ekspertów opracowane na podstawie Handbook for Academic Review (przektad z angielskiego i opracowanie J. Urbanikowa), w: M. Wójcicka, J. Urbanikowa, red. (2001): Zewnętrzne zapewnianie jakości kształcenia w szkolnictwie wyższym. Mechanizmy, procedury, narzędzia, Uniwersytet Warszawski, Centrum Badań Polityki Naukowej i Szkolnictwa Wyższego, Warszawa.
Randall J. 2001 Defining Standards: Developing a Global Currency for Higher Education Qualifications, w: Quality Assurance in Higher Education: Quality, Standards and Recognition. 6th Biennial Conference of International Net Work for Quality Assurance Agencies in Higher Education (Bangalore, India, 19-22 March 2001), Conference Papers, National Assessment and Accreditation Council, Bangalore.
Szkoty wyższe... 2000 Szkoły wyższe i ich finanse, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
Teichler U. 1999 Higher Education Policy and the World of Work: Changing Conditions and Challenges, „Higher Education Policy”, nr 12.
Teichler U., Kehm B. 1996 Ku nowemu rozumieniu relacji między szkolnictwem wyższym a światem pracy, „Nauka i Szkolnictwo Wyższe”, nr 7.
Trow M. 1964 Second Thoughts on Robbins: A Questions of Size and Shape, „University Quarterly”, March.
Ustawa... 1990 Ustawa z 12 września 1990 roku o szkolnictwie wyższym, Dz.U. 1990, nr 65, poz. 385.
Ustawa... 1997 Ustawa z 26 czerwca 1997 roku o wyższych szkołach zawodowych, Dz.U. 1997, nr 96, poz. 590.
Ustawa... 2001 Ustawa z dnia 20 lipca 2001 roku o zmianie ustawy o szkolnictwie wyższym, ustawy o wyższych szkołach zawodowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw, Dz.U. nr 85, poz. 924.
Westerheijden D.F. 2001 Quality Assurance between Bologna and Seattle, referat przygotowany na: Tempus Closing Seminar, Kraków-Przegorzaty, 12-13 października 2001, maszynopis powielony.
Wójcicka M. 1993 Skutki reform systemów edukacyjnych (na przykładzie wybranych krajów), „Nauka i Szkolnictwo Wyższe”, nr 1.
Wójcicka M. 1997 Oferta edukacyjna polskich uczelni lat dziewięćdziesiątych. Opinie nauczycieli akademickich, „Polityka Społeczna”, nr 4.
Wójcicka M. 1999 Szkolnictwo wyższe w strategiach rządowych krajów Europy Zachodniej, w: E. Chmielecka (red.): Akademickie Forum Dyskusyjne 1994-1996. Problemy i wnioski, Szkoła Główna Handlowa, Warszawa.
Wójcicka M. 2000 Uniwersytety i uczelnie zawodowe w środowisku lokalnym; doświadczenia wybranych krajów Europy Zachodniej, w: J. Dietl, Z. Sapijaszka (red.): Rola wyższych uczelni w rozwoju społecznym i ekonomicznym regionu. Materiały konferencyjne, Łódź.
Wójcicka M. 2001 Co myślimy o naszych studiach? - opinie studentów III roku studiów zawodowych na temat warunków kształcenia, w: J. Dietl, Z. Sapijaszka (red.): Podniesienie jakości studiów warunkiem przetrwania i rozwoju na rynku usług edukacji wyższej. Materiały konferencyjne, Łódź.