Ex oriente lux? Akredytacja w Europie po zburzeniu muru berlińskiego i podpisaniu Deklaracji Bolońskiej - charakter narodowy i różnorodność systemów

Abstrakt

Jednym z celów Deklaracji Bolońskiej,  podpisanej w 1999 roku, jest osiągnięcie przejrzystości systemów szkolnictwa wyższego. W wielu państwach europejskich metody zapewniania jakości kształcenia zaczęto zastępować procesem akredytacji. Zakładano, iż wynikiem tych działań będzie właśnie większa przejrzystość. Czy można skorzystać z doświadczeń państw Europy Środkowej i Wschodniej zdobytych po 1990 roku i odnoszących się do akredytacji? Autor utrzymuje, iż systemy akredytacyjne „pierwszej generacji” miały niemal wyłącznie charakter akademicki i celem ich było w większym stopniu ujednolicanie niż tworzenie różnorodnych systemów. W świetle dokumentu przyjętego w Bolonii systemy akredytacyjne „drugiej generacji” mają zapewnić większą różnorodność. W artykule ukazane są niektóre zasady zróżnicowanego systemu akredytacji, a także ich wpływ na kryteria i procedury oceny zewnętrznej. Następnie autor dokonuje porównania dwóch rodzących się modeli systemów akredytacyjnych w krajach Europy Zachodniej (Niemczech i Holandii) z wymaganiami określonymi w Deklaracji Bolońskiej  oraz z zasadami zróżnicowanego systemu akredytacji. Na podstawie tego porównania formułuje wniosek, iż - mimo podjęcia już pewnych kroków w kierunku stworzenia otwartego i elastycznego systemu akredytacji - można odnieść wrażenie, że w dwóch wymienionych przypadkach utrzymanie kontroli na poziomie krajowym jest ważniejsze niż osiągnięcie przejrzystości w szerokim wymiarze europejskim.