Pojęcie kompetencji a polityka wobec edukacji i rynku pracy

Abstrakt

Autor przedstawia koncepcje i definicje kompetencji oraz podaje znaczenia, jakie przypisuje się tym pojęciom w międzynarodowych badaniach umiejętności prowadzonych pod auspicjami OECD oraz w polityce Komisji Europejskiej. Za koncepcjami przyjętymi w polityce Unii Europejskiej i w badaniach OECD stoi pewna aksjologia. Ogólnie rzecz biorąc, instytucje te definiują kompetencje jako zestaw wiedzy i rozmaitych umiejętności potrzebnych jednostce do udanego życia, społeczeństwu zaś do pomyślnego funkcjonowania. Kształtowanie kompetencji w szkole ma przygotować jednostkę do radzenia sobie w pracy oraz w roli rodzinnej i obywatelskiej. Udane życie jest rozumiane jako samorealizacja i autonomia. Pomyślność społeczna została natomiast zdefiniowana jako zrównoważony wzrost, ochrona środowiska i przeciwdziałanie wykluczeniu. Rzadziej wskazuje się, że z pojęciem kompetencji łączą się także indywidualizm i efektywność. Definiowanie oraz pomiar kompetencji i tzw. umiejętności kluczowych pozwalają poprawić efektywność kształcenia, a także lepiej dostosować treści programów szkolnych do oczekiwań rynku pracy. Jednak pełne dostosowanie „podaży” kompetencji do oczekiwań świata pracy nie wydaje się możliwe.