Książka naukowa – między środowiskiem akademickim a branżą wydawniczą

Abstrakt

Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na książkę naukową jako przedmiot badawczy, istniejący na przecięciu socjologicznego nurtu badań nad szkolnictwem wyższym i badań nad rynkiem książki. Książka naukowa od lat dominuje na polskim rynku książki w zakresie liczby publikowanych pierwszych wydań, jednak jej znaczenie dla rynku wydawniczego uznawane jest za znikome. Równocześnie monografia naukowa, przez lata uważana – przynajmniej w obszarze nauk humanistycznych i społecznych – za „złoty standard” pracy naukowej, będący wyznacznikiem prestiżu i podstawą awansu akademickiego, zmienia swoją funkcję wraz z reformami szkolnictwa wyższego w Polsce, w coraz większym stopniu nastawionymi na docenianie artykułów w najbardziej uznanych czasopismach (najlepiej z impact factor) i publikacji w formule open access, a także w obliczu dokonujących się innowacji technologicznych dotyczących produkcji, opracowania i dystrybucji tekstu. Analiza tych przemian poprzez poznanie głównych interesariuszy (naukowców i wydawców, ale również bibliotekarzy, księgarzy, czytelników, nie zapominając o politycznych decydentach i gremiach eksperckich odpowiedzialnych za politykę w zakresie nauki i szkolnictwa wyższego) i ich zaplecza instytucjonalnego może nie tylko mieć znaczenie teoretyczne, ale także przyczynić się do dyskusji nad rolą wydawców naukowych i znaczeniem samej monografii naukowej w kontekście przyszłych reform szkolnictwa wyższego.